Przesztos¢ spoteczna Préba konceptualizaci PUBLIKACIA PRZYGOTOWANA PRZEZ KOMISIE ANTROPOLOGII PRADZIEIOW 1 SREDNIOWIECZA DDZIARAIACA PRZY KOMITECIE NAUK PRA- | PROTOHISTORYCZNYCH PAN KOmITET REDAKCWNY: ARKADIUSZ MARCINIAK — PRZEWODNICZACY JAN MICHA BURDUKIEWICZ Dorota CyNcot HANNA KOWALEWSKA-MARSZALEK FRANCISZEK M. STEPNIOWSK! SSTANIStAW TABACZYNSKI ‘ANNA ZALEWSKA Przesztos¢ spoteczna Préba konceptualizacji Redakcja: Stanistaw Tabaczyfski, Arkadiusz Marciniak, Dorota Cyngot, Anna Zalewska ‘Wydawnicwo Pomnatiskie + Poznati 2012 Praca 2 trodkdw PAN — Komi pray Oddlale ‘Poonam PAN orz Instyttu Archeologll tna PAN. Ninijzy projet ost: wsparcafnansowym Komi 3] Drea Kars Program ,Kultura” lon! professional = Practices & ible outreach ONO TI7- 7012 Apres ROZWADOWSK ‘Sztuka naskalna. Rock Art zweryfikowany dzigki kolejaym konano pod koniec XIX ina poczatka XX wieku na teenie Hisepani i Franc (Od tego momentu sztuka naskalna zyskala nie tylko rozglos, ale sala sig take ‘wainym aspektem studiow archeologicenych. 1. SZTUKA NASKALNA I POCZATKISZTUKI ona oat downs bade w oct spt palo si bardzo poglsbione roepearane yc sede wal lobele Fuld Se ote ago rowat na podstawie Sere : form raletaloy si spodnewae was sig & Cpimegnt thsi ay rminglo Jednak blisko 130 tlt zai rorye adel x zatem nie wydaje si zwigzana ze Tl eg gee oe a ee ad ae ie lap mee utpeayhat Syria noe eect = bienia” (geometryceny omament) datowane lat Podobne znaleziska nakhuwanych muszli pochodza z Maroka (82 tys). 14 YSCYPUNY WSPOLDTIEAIACEZ ARCHEOLOGHA _Afrykatiskie znaleziska ochry noszace slady uiytkowania zaczynajqbyC lica- ze juz od posiona 300 fo. at (Homo heiebegeni). W jaski Twin Rivers ‘w Zambii odkryto setki kawalkow barwnikow 26k ‘2 praedziatu czasowego 300-170 tys lat) — ‘na wzgorzu tym brak wychodni tych cow, przypuszcza sie, de byly ‘one celowo takée mogia by¢ selekcja kolorow. ‘To kontrargument dla tezy, iz barwniki mialy tylko utylitamna funkeje (mp. jako barwnik skor), — Pr rozdrabniania { rozcierania w celu Jeli poczatkow sztul upatrywac w" yeowani (im wieksze ustrukturyzowanie spoleczetistwa, tym bogatsca ‘s2tuka), ak i wazrastajace) zaludnienia ‘wymu- ‘sza wigkszq innowacyjnos), to} sig europejske|sztuki ine} mogio by¢ efektem przejécia od mnie} zorganizowanego do bardzej ‘systema ‘towar Presa ‘w okreslonych regionach lub ‘calowiekiem ane- ‘Kiem. adaptacji wymusié mogl z jedne} strony kontel zneandertalczykiem? — w Frangji czlowiek wal 2 ykiem migdzy 38 a 32 tys. BP), z drugie) zas STTUKA NASKALNA, ROCKART a5 2. ROZUMIENIE SZTUKI NASKALNED Klasycane teorie znaczenie i funkcje pradziejowej sztuki naskalne) (inne) ‘tumaczyly etn serge wii ‘Twirdzeniao sztuce da sztakisg tego na lepszym przykladem pradzicjowspostrzegano w kategoriach wa6restetykinowozying Pera polowa XX wieku tozkolei czas raez pioniersich tnograf6w luda mi 1 poszukiwaniem w ich kulturach anaogit dla nacoenia ‘a tym grunce tore magi najmni| do polowy XX wicku, Kiedy to zasadno taki metody ekepikac podtwazyl struktualizm. sig od poszukiwania zaccen sztuki reez pryzmat wynikalo 2 praewiedcaenia, 4 dytanscaasowy i roznicekalturowe pomigdzy tym dwoma Kontekstami sa takzaczne, 2 wnioski oznaczeniu dawne}sztukna tej pod Stave nie moga bye wiarygodne. Zamiast rekonatrukc ‘mogly met wartofei maczeniowe. Zatem ewentualne dest sztuka ewoluowala,jecdnakw swe strukturze opozygija generujacych pozo-