İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER ............................................................................................................... 1 A. DÜNYA TURİZM SEKTÖRÜ ................................................................................. 8 B. TÜRKİYE TURİZMİNİN DÜNYADAKİ YERİ .................................................. 12 B. AMASYA’NIN COĞRAFİ KONUMU VE AVANTAJLARI ............................. 16 C. MARKA KENT OLARAK AMASYA VE 2023 TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ’NDE YERİ ............................................................................................ 19 D. AMASYA’DA TURİZM VE TURİST AKIŞI ...................................................... 22 E. AMASYA VE ÇEVRESİNDEKİ MEVCUT TURİZM MERKEZLERİ VE AKTİVİTELERİ .......................................................................................................... 27 1. ÇALIŞMADA AMAÇLANANLAR VE GEREKÇELERİ .................................. 33 1.1. Turizmde Uzun Süreli Konaklamaya Geçiş Yapılması ve Gerekçeleri .................. 33 1.2. Uzun Süreli Tatil Anlayışının Geliştirilmesi ........................................................... 33 1.3. Turizmin Para Kazanır Hale Getirilmesi ................................................................. 34 1.4. Turizm Geliştirilmesinde Konseptler Oluşturma .................................................... 35 1.4.1. Konsept Oluşturup Başarıya Ulaşan Örnekler.............................................. 36 1.4.1.1. Bali ........................................................................................................ 37 1.4.1.2. İrlanda .................................................................................................... 37 1.4.1.3. Las Vegas .............................................................................................. 39 1.4.1.4. Karlovy Vary Termali ........................................................................... 40 1.5. Hedef Kitlelere Göre Şekillenme ............................................................................ 41 1.6. Tüm Turizm Yatırımlarının Belirlenen Konseptlere Göre Şekillendirilmesi .......... 42 1.7. İlçe Bazında “Turizm Potansiyeli” Planlamaları ..................................................... 42 2. MARKA KENT YÖNETİM SİSTEMİ .................................................................. 45 2.1. Turizm İl Strateji Kurulu – Turizm Konseyi ........................................................... 45 2.2. Marka Kent Ofisi ve Marka Takımları ……………………………………………46 2.3. Amasya Gönüllüleri ................................................................................................. 46 2.4. 65.000 Dev Öğrenci ................................................................................................. 48 2.4.1. Turizmin Aktif Aktörleri Olarak Öğrenciler ........................................................ 48 2.4.2. Turist Olarak Öğrenciler ....................................................................................... 48 2.5. Pazarlama Sisteminin Oluşturulması ....................................................................... 49 2.5.1. Marka Kent Ofisi .................................................................................................. 49 2.5.2. Dijital Promosyon ................................................................................................. 49 2.5.3. SMS sistemi .......................................................................................................... 50 2.5.4. Pazarlama Ofisi.................................................................................................. 50 3. AMASYA TURİZM KONSEPTLERİ ve İLGİLİ MARKA DEĞERLERİ ....... 50 3.1. YAŞAYAN TARİH KENTLERİ-YAŞAYAN OSMANLI KENTİ KONSEPTİ . 51 3.1.1. Osmanlı Yaşam Kenti Konsepti Stratejisi .................................................... 55 3.1.2. Değerlendirme .............................................................................................. 55 3.1.3. Yaşayan Osmanlı Kenti Konseptinin Gerçekleştirilmesi Hedefine Doğru .. 58 3.1.4. Marka Değerleri ............................................................................................ 77 3.2. EVLİLİK & BALAYI VE ÖZEL GÜNLER TURİZMİ-FERHAT VE ŞİRİN KONSEPTİ ..................................................................................................................... 79 3.2.1. Strateji .......................................................................................................... 81 3.2.2. Evlilik & Balayı ve Özel Günler Turizmi Genel Değerlendirmesi ...................... 81 3.2.3. Hedeflere Doğru ........................................................................................... 82 3.2.4. Evlilik & Balayı ve Özel Günler Turizmi Marka Değerleri ......................... 89 3.3. AMASYA MEDENİYETİ KONSEPTİ .................................................................. 90 3.3.1. KÜLTÜR- TARİH ve ARKEOLOJİ TURİZMİ .......................................... 94 3.3.3. SANAT TURİZMİ ....................................................................................... 97 3.3.4. Kültür, Tarih, Arkeoloji Turizmi / İnanç Turizmi / Sanat Turizmi / Cumhuriyet Tarihi Turizmlerinin Amasya’daki durumları ile ilgili değerlendirme ................ 100 3.3.5. Stratejiler .................................................................................................... 103 3.3.6. Hedeflere Doğru ........................................................................................ 103 3.3.7. Marka Değerleri .......................................................................................... 114 3.4. SAĞLIK TURİZMİ ............................................................................................... 116 LOKMAN HEKİM İLE ŞİFA TURİZMİ KONSEPTİ ................................................ 116 3.4.1. Termal Turizm ............................................................................................ 119 3.4.2. Fitoterapi- Bitkisel Tedavi .......................................................................... 123 3.4.3. Hirudoterapi ................................................................................................ 124 3.4.4. Klimatizm ................................................................................................... 126 3.4.5. SAĞLIKLI YAŞAM ve HUZUR TURİZMİ ............................................. 127 3.4.5.1. Yaşlı Turizmi – Geriatri ...................................................................... 127 3.4.5.2. Sağlıklı Yaşam Koçluğu / Huzur Turizmi ........................................... 128 3.4.6. Sağlık / Şifa Turizmi Stratejisi ................................................................... 132 3.4.7. Sağlık ve Şifa Turizm Çeşitlerinin Genel Değerlendirmesi ....................... 132 3.4.8. Lokman Hekim ile Şifa Turizminde Hedeflere Doğru ............................... 137 3.4.9. Sağlık / Şifa Turizmi Marka Değerleri ....................................................... 147 3.5. DOĞA MERKEZLİ TURİZM KONSEPTİ .......................................................... 148 3.5.1. Amasya’da Gerçekleştirilebilecek Doğa Merkezli Turizm Çeşitleri ......... 150 3.5.1.1. Yayla Turizmi ...................................................................................... 150 3.5.1.2. Botanik Turizmi ................................................................................... 151 3.5.1.3. Oryantiring .......................................................................................... 152 3.5.1.4. Paintball ............................................................................................... 154 3.5.1.5. Jeep Safari ........................................................................................... 155 3.5.1.6. Motor & Motokros .............................................................................. 155 3.5.1.7. Bisiklet ................................................................................................. 157 3.5.1.8. Binicilik ............................................................................................... 158 3.5.1.9. Avcılık ve Balıkçılık ............................................................................ 159 3.5.1.10. Trekking ............................................................................................ 161 3.5.1.11. Yamaç Paraşütü ................................................................................. 162 3.5.1.12. Karavan .............................................................................................. 163 3.5.1.13. Kuş Gözlemciliği ............................................................................... 165 3.5.1.15. Fotoğrafçılık – Foto Safari ................................................................ 167 3.5.1.16. ATV ................................................................................................... 167 3.5.2. Doğa Merkezli Turizm Çeşitleri Genel Stratejisi ....................................... 168 3.5.3. Değerlendirme ............................................................................................ 168 3.5.4. Doğa Merkezli Turizm Çeşitlerinin Geliştirme Önerileri .......................... 169 2 3.6. EKO TURİZM ....................................................................................................... 173 3.6.1. Eko Turizm Stratejisi .................................................................................. 175 3.6.2. Amasya’nın Eko Turizm Açısından Genel Bir Değerlendirmesi ............... 175 3.6.3. Hedeflere Doğru ......................................................................................... 176 3.6.4. Marka Değerleri .......................................................................................... 182 3.7. KIRSAL TURİZM ................................................................................................ 183 3.7.1. Strateji ......................................................................................................... 187 3.7.2. Değerlendirme ............................................................................................ 187 3.7.3. Hedeflere Doğru ......................................................................................... 188 3.7.4. Marka Değerleri .......................................................................................... 189 3.8. GASTRONOMİ TURİZMİ ................................................................................... 190 3.8.1. Gastronomi Turizmi Stratejisi .................................................................... 191 8.2. Değerlendirme ............................................................................................... 191 3.8.3. Gastronomi Turizminde Hedeflere Doğru .................................................. 192 3.8.4. Gastronomi Marka Değerleri ...................................................................... 195 3.9. İÇ TURİZM-GÜNÜBİRLİK TURİZM ................................................................ 197 3.9.1. İç Turizm Stratejisi ..................................................................................... 197 3.9.2. Değerlendirme ............................................................................................ 198 3.9.3. İç Turizmde Hedeflere Doğru..................................................................... 199 3.10. GENÇLİK TURİZMİ(Yaz ve İzci Kampları) ..................................................... 202 3.10.1. Strateji ....................................................................................................... 205 3.10.2. Gençlik Turizmi Değerlendirme ............................................................... 205 3.10.3. Hedeflere Doğru ....................................................................................... 205 4. AMASYA MARKA KENT ÇALIŞMALARI ...................................................... 208 4.1. İletişim Çalışmaları ............................................................................................. 208 4.1.1. Yöntem ............................................................................................................... 208 4.1.2. Genel Strateji ...................................................................................................... 208 4.1.3. İletişim Uygulamaları ......................................................................................... 209 4.1.4. Görsel Kimlik Çalışmaları .................................................................................. 210 4.1.5. Filmlerin Hazırlanması ....................................................................................... 212 4.1.6. 4 Mevsimin Kayıt Altına Alınması .................................................................... 212 4.1.7. Televizyonlara Yönelik Filmler.......................................................................... 212 4.1.8. Seyahat Acentelerine Yönelik Prodüksiyonlar ................................................... 213 4.1.9. TV Yapımcılarının Bilgilendirilmesi ................................................................. 213 4.1.10. Üretilecek Görsel Malzemeler .......................................................................... 214 4.1.11. Amasya Geneli İçin Hazırlanması Gereken Filmler ve Basılı Çalışmalar ....... 214 4.1.11.1. Yaşayan Osmanlı Kenti ......................................................................... 215 4.1.11.2. Ferhat ile Şirin- Evlilik, Balayı ve Özel Günler Konsepti .................... 216 4.1.11.3. Amasya Medeniyeti Konsepti ............................................................... 216 4.1.11.4. Amasya’da Doğa Merkezli Turizm Konsepti ........................................ 217 4.1.11.5. Amasya’da Lokman Hekim ve Şifa Turizmi Konsepti ......................... 218 4.1.11.6. Eğitim Filmleri ve Basılı Çalışmalar ..................................................... 219 4.1.12. Reklam Filmleri ................................................................................................ 220 4.1.13. Reklam Afişleri ................................................................................................ 220 4.1.14. Takvimler ......................................................................................................... 221 4.1.15. E-Shot ve Diğer Dijital Haberleşme Materyelleri ............................................ 221 4.1.16. Duvar Resimleri ................................................................................................ 222 3 4.1.17. Haritalar Üretme ............................................................................................... 222 4.1.1. Konseptlere Özel Tanıtım Malzemeleri ............................................................. 222 4.1.18. Yemek Tabağı Altlıkları ................................................................................... 223 4.1.19. Medyada Yer Alma ve Medya Planlama .......................................................... 223 4.1.20. İnternet Planlama .............................................................................................. 223 4.1.21. İnfo Amasya ..................................................................................................... 224 4.1.22. Basın Bültenleri ................................................................................................ 224 4.1.23. Haber Geliştirme............................................................................................... 224 4.1.24. Ham Görseller Oluşturma ................................................................................. 225 4.1.25. Amasya’ya Ait Görseller Oluşturma ................................................................ 225 4.1.26. Basın Kitleri ...................................................................................................... 225 4.1.27. Fame Tripler ..................................................................................................... 226 4.2. İletişim Platformları .............................................................................................. 226 4.2.1. Welcome Center ................................................................................................. 226 4.2.2. İlçelerde Küçük Welcome Center’lar ......................................................... 226 4.2.3. Dahili Tabelalar .......................................................................................... 227 4.2.4. Yol Güzergahlarındaki Satış Noktaları....................................................... 228 4.2.5. Ürün Paketleri ............................................................................................. 228 4.2.6. Şehirlerarası Otobüsler ............................................................................... 228 4.2.7. Tren ............................................................................................................. 229 4.2.8. Dijital Kent Tanıtım Sistemi .............................................................................. 229 4.2.9. İnternet Dünyası ................................................................................................. 230 4.2.9.1. Web Siteleri ............................................................................................. 230 4.2.9.2. Sosyal Ağlar ............................................................................................ 231 4.2.9.3. E-Posta ..................................................................................................... 232 4.2.9.4. Google Maps & Earth .............................................................................. 232 4.2.9.5. Search Engines - Arama Motorları .......................................................... 233 4.2.10. Gezici Tanıtım Tırı ve Ekibi ............................................................................. 233 4.2.11. Aktif / Hareketli Turizm Ekibi ................................................................. 234 4.2.12. Resmi Ekip ............................................................................................... 234 4.2.13. Amasya Tanıtım Günleri .................................................................................. 234 4.2.14. Fuarlar ............................................................................................................... 235 4.2.15. Türkiye Geneli Reklam & Tanıtım ................................................................... 236 4.3. PR .......................................................................................................................... 236 4.3.1. Halkla İlişkiler Aktiviteleri ................................................................................. 236 4.3.2. TV Programları & Gazeteler & Dergi ........................................................ 236 4.1.3. Yarışmalar & Festivaller & Şenlikler ........................................................ 237 4.4. Hediyelik Eşya ...................................................................................................... 237 4.5. Film Platoları ......................................................................................................... 238 4.6. Turizme Destek Diğer Marka Değerleri ................................................................ 238 4.7. Atıl Durumdaki Tesislerin Turizme Kazandırılması ............................................. 238 4.8. Akademik Kongre ve Sempozyumlar ................................................................... 239 4.9. Uluslararası Spor Olimpiyatları ............................................................................. 239 5. AMASYA’NIN MARKA KENT OLMA SÜREÇLERİ ......................................... 239 5.1. Turizm Bölgesi Algı Geliştirme Süreci ................................................................. 239 5.1.1. Müşteri Memnuniyeti ................................................................................. 240 5.1.2. Konsept Bazlı Tanıtım ................................................................................ 240 5.1.3. Outdoor Uygulamaları ................................................................................ 241 4 5.1.4. Konseptlerin Oteller Tarafından Sahiplenilmesi ........................................ 242 5.1.5. Türkiye Reklamlarında Amasya’nın Kullanılması ..................................... 242 5.1.6. Yıllık Tatillerin Amasya’da Geçirilebileceği Düşüncesinin Oluşturulması 242 5.2. Halkın ve Turizm Sektörünün Turizm ve Amasya ile İlgili Farkındalığının Artırılması ...................................................................................................................................... 242 5.2.1. İç İletişim Aşamaları .................................................................................. 243 5.2.2. İç İletişim İçin Kullanılacak Kreatif Çalışmalar......................................... 244 5.2.3. İletişimin Yapılacağı Kişi ve Kurumlar..................................................... 245 5.3. Resmi Güvence ...................................................................................................... 247 5.4. Turizmcilerin Pazar Planları Hazırlamaları ........................................................... 248 5.5. Ürünler ................................................................................................................... 249 5.6.1. Ürünlerin Promosyonunun Yapılması ........................................................ 249 5.7. Tanıtım Birlik ve Dernekleri ................................................................................. 249 5.8. Turist Beklentilerine Göre Organize Olma ........................................................... 249 5.9. Küçük Ölçekte Planlamalar ................................................................................... 250 4.10. Ortak Destinasyon Üzerinden Tanıtım ................................................................ 251 5.11. Yerel Ölçekte Markalaşma .................................................................................. 252 5.12. Konumlandırma ................................................................................................... 253 5.13. İl Konsepti Geliştirme ......................................................................................... 254 NEREDEN BAŞLANACAK ? NASIL DEVAM EDİLECEK ? ............................ 256 KAYNAKÇA ............................................................................................................... 260 5 ÖNSÖZ “…Amasya 7500 yıllık tarihi,Kral Kaya Mezarları, Tarihi Yalıboyu Evleri, Harşena Kalesi, camileri, hanları, hamamları ve şehzadeleri ile meşhur, Orta Karadeniz’in bir ilidir ...” Amasya’yı paha biçilmez bir şekilde değerli kılan aslında Amasya İnsanları ve Amasya’nın Medeniyet Anlayışıdır. - Dünya’nın ilk coğrafyacısı Strabon Amasyalı’dır. - Lokman Hekim ölümsüzlük iksirini Amasya’da kaybetmiştir. - Hıristiyanların kutsal azizi Theodore Amasyus Amasyalıdır. - Sevdalısı için Ferhat’ın deldiği dağlar Amasya’dadır. - Dünya tıp tarihine geçen Sabuncuzade Şerafeddin Amasyalıdır. - Kur’an-ı Kerim’in ilk nüshaları Amasya’dadır. - Gelmiş geçmiş en büyük hattat Şeyh Hamdullah Amasyalıdır. - Edebiyat dünyasının en önemli kadın şairi Mihri Hatun Amasyalıdır. - Timur’a bilgisi ile direnen ve kazanan Pir İlyas Amasyalıdır. - Osmanlı devlet yapısını kuran Amasyalı bürokratlardır. - Cumhuriyet’e giden yolun başında ilk bağımsızlık beyannamesi olan AmasyaTamimi burada yazılmıştır vb. Yalnız bu anlatılanların sebepleri ve ne şekilde turizmde kullanılacağının tam manası ile anlaşılması için tüm raporun baştan sona okunması gerekmektedir. Bölüm bölüm göz atmalar Amasya Medeniyeti’nin ve Amasya’nın nasıl dünyanın en önemli turizm destinasyonlarından biri olabileceğinin anlaşılmasında yetersiz kalacaktır. Tabi ki kısa bir sürede Amasya’nın gerçek değerini tamamıyla anlamak mümkün değildir. Fakat Amasya Marka Kent Stratejik Kalkınma Planı’nı hazırladığımız süreçte bizlere yardımcı olan gerek Amasyalı, gerekse coğrafi sınır olarak Amasyalı olmayan ama gönlünü Amasya’ya kaptırmış olan değerli yönetici ve kamu yetkililerinden çok 6 faydalandık. Aşağıdaki birçok anekdotta da bu değerli yetkililerin fikirleri bulunmaktadır. Bu sebepten bu rapor sadece Yrd. Doç. Dr. Metin Çelik’in ve ekibinin değil, başta Sayın Amasya Valisi Halil İbrahim Daşöz ve Belediye Başkanı Cafer Özdemir olmak üzere OKA Genel Sekreteri Mevlüt Özen, Amasya Yatırım Destek Ofisinden Murat Şimşek, Amasya Belediye Başkan Yardımcısı Osman Akbaş, Amasya İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Kaya ve ekibi Harun Sel, Assiye Yancı, Mine Sayan’a, Dildar Çetin Hatipoğlu, Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği Müdürü Yelgin Mesci ve ekibi, Orman Bölge Müdürü Ömer Naci Kaya, Amasya Turizm Derneği Başkanı Serpil Saracoğlu ve dernek yönetici Levent Aslan’ın görüş ve fikirleri ile oluşmuştur. Özellikle sahada değerli vakitlerini ayırıp bizimle birlikte gezen ve verdikleri parlak proje fikirleri ile raporu zenginleştiren Amasya Müzesi Müdürü Celal Özdemir ve uzmanı Muzaffer Doğanbaş’a, Amasya Kültür Kalkınma ve Dayanışma Derneği Başkanı İsmail Hakkı Göztaş’a da özel teşekkürlerimizi sunmak isteriz. Amasya’nın ilçelerinde bizlere her türlü desteği veren ve aynı zamanda bizler ile birlikte sahada dolaşan Suluova Belediye Başkanı Mahmut Boz’a, Gümüşhacıköy Kaymakam’ı Serdar Kartal’a, Belediye Başkanı Mustafa Saatçi’ye, Göynücek Belediye Başkanı Talip Alabuğa’ya, Hamamözü Kaymakam’ı Remzi Demir ve Belediye Başkanı Mehmet Canıbek’e, Taşova Kaymakamı İbrahim Halil Şıvgan ve Merzifon Kaymakam’ı Mehmet Fatih Geyim, Belediye Başkanı Mehmet Kadri Aydınlı ve Kültür İşleri Müdürü Suat Ayan’a da müteşekkiriz. Ortak bir çalışma kültürü ile toplanan dataların Turizmde Markalaşma alanında uluslar arası çapta tecrübeli bir ekip tarafından yoğrulduğu Amasya Marka Kent Stratejik Kalkınma Planı çalışmasının, tüm Amasyalı turizm paydaşlarının faydalanabileceği bir başvuru kaynağı olmasını temenni eder, başta Hatice Sancak ve Özlem Çelik olmak üzere tüm ekip arkadaşlarıma özverili çalışmalarından dolayı teşekkür ederim. Yrd. Doç. Dr. Metin Çelik Zirve Üniversitesi Marka Kent Uzmanı 7 A. DÜNYA TURİZM SEKTÖRÜ Dünyada son 60 yılda en hızlı gelişen sektör turizm sektörüdür. Turizme yapılan ve yapılacak olan yatırımlar ülkelerin sosyo-ekonomik gelişmesine ciddi boyutta katkı sağlamaktadır. Turizm; petrol, kimya ve otomotiv endüstrisinden sonra ihracat gelirinde dünyada dördüncü büyük ana gelir kaynağıdır. “Bacasız Sanayi” olarak adlandırılan turizm, istihdam meydana getiren ve döviz kazandıran önemli bir sektör durumundadır. Turizmin olumlu sonuçlarının farkedilmesi sadece uluslararası turizm hareketinden büyük payı alan gelişmiş ülkelerde değil, gelişmekte olan ülkelerde de projeksiyonların bu sektöre kaymasına sebep olmuştur. Turizmin diğer sektörlerden önemli farklılığı ise, çok sayıda üretim biriminin bir araya gelebildiği ender sektörlerden biri olmasıdır. Turizm, 55 farklı sektörü ve farklı özellikteki üretim birimlerini yan yana getirir. Ulusal, bölgesel ve yerel ölçekte iş hacmini arttırır ve yeni pazarların gelişmesine katkı sağlar. Özellikle bilgi, iletişim ve ulaştırma teknolojisindeki hızlı gelişim, ekonomik ve siyasal nedenlerle genişlemiş olan seyahat talebinde farklı gelir gruplarındaki tüketiciler için de seyahat talebini arttırmıştır. Son 10 yıl içerisinde dünya ekonomisinde milli gelir artışı, yıllık ortalama yüzde 3,5 olarak gerçekleşirken, uluslararası turizm hareketlerinin ortaya çıkardığı gelir artışı yüzde 4 olmuştur. Gelişmekte olan ülkelerin temel problemlerinden olan dış ticaretin ve sanayinin finansmanı sorununda, ihracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetler önemli bir yer tutar. Ülkelerin ihracat yaparak büyümesinin kısa vadede sınırlılığı göz önünde tutulduğunda, ihracat dışındaki diğer döviz kazandırıcı faaliyetlere daha öncelik verilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Turizm, çoğu gelişmekte olan ülke için, doğrudan döviz kazandırıcı özelliği nedeniyle, dış ticaret ve sanayinin finansmanında temel alternatiflerden en önemlisidir. Turizm sektörünün önemli katkılarından bir diğeri ise, dünyada en fazla iş sahası meydana getiren sektörlerden birisi olmasıdır. Turizme bağımlılığın fazla olduğu ülkelerde toplam işgücünün % 50'sinden fazlası turizmle doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkili bulunan ekonomik faaliyet alanlarında istihdam edilmektedir. Emek - yoğun olan turizm sektörü az yatırımla çok işgücü oluşturma özelliğine sahiptir. Son dönemlerde uluslar- 8 arası turizm talebinin kitlesel bir nitelik taşıması ve farklı grupların ihtiyaç ve isteklerinin çeşitlilik arzetmesi de yeni iş kollarını ortaya çıkarmıştır. Yaklaşık olarak dünyada 300 milyon insan bu sektörde istihdam edilmektedir. Dünyada her 16 işçiden birinin turizm sektöründe çalıştığı, tüm uluslararası sermaye yatırımlarının yaklaşık %7'sinin turizm alanına yapıldığı göz önünde tutulursa sektörün önemi ortaya çıkacaktır. Kısacası ulusal ve uluslararası düzeyde kazandığı boyutlarıyla turizm; yatırımları ve iş hacmini geliştirmesi, gelir oluşturması, döviz sağlaması, yeni istihdam olanakları oluşturması, sosyal ve kültürel hayatı geliştirip etkilemesi gibi doğrudan etkileriyle, siyasal bakımdan da önemli toplumsal ve insancıl fonksiyonların gerçekleştirilmesini kolaylaştıran bir nitelik kazanması gibi dolaylı etkileri ile ülkelerin dikkatini bu ekonomik olay üzerinde daha da yoğunlaşmasına yol açmaktadır. Özellikle turizm, gelişmekte olan ülkelerin karşılaştıkları ekonomik sorunlar ve kaynak sıkıntılarının aşılmasındaki olumlu etkileri ile bu sektöre verilen önemi hak etmektedir. Boş zamanların artması, ulaşım ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi, eğitim ve kültür düzeyinin yükselmesi, reklam ve tanıtım hizmetlerinde artış, şehirleşmenin olumsuz etkileri, toplumsal hareketliliğin artması, refah seviyesinin yükselmesi, siyasal yapıdaki değişiklikler nedeniyle büyük ivme kazanan turizm faaliyetleri, ülkelerin Gayri Safi Milli Hâsılası’nın önemli belirleyici sektörlerinden birisi olma sonucunu doğurmaktadır. Turizm sektörüne ilişkin eğilimler de önemlidir. Turizm eğilimlerinin deniz-kum- güneş üçlüsünden (3S), eğlence, eğitim, çevre (3E) üçlüsüne yöneldiği görülmektedir. Bu eğilim ülkelerin turizm faaliyetlerini yeniden gözden geçirme gerekliliğini ortaya koymaktadır. Turizm faaliyetlerinin sezonluk olarak düşünülmekten çok tüm yıla yayma zorunluluğu ortaya çıkmıştır. 9 YABANCI ZİYARETÇİLER - Foreign Visitors AVRUPA-Europe 60,68% AFRİKA-Africa 1,57% ASYA-Asia BDT -UIS 12,27% 20,24% DİĞER-Others 5,24% Şekil.1. 1. Yabancı Ziyaretçi ve Günübirlikçiler (2009) 30 000 000 27 077 114 25 000 000 26 336 677 19 819 833 23 340 911 20 000 000 21 124 886 17 516 908 14 029 558 15 000 000 13 256 028 10 000 000 5 000 000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 YILLAR - Years Şekil.1. 2. Türkiye'ye Gelen Yabancı Ziyaretçiler (2002-2009) 10