50 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) ALMANCAYI TÜRKĠYE’DE ÖĞRENMĠġ OLAN ALMANCA ÖĞRETMEN ADAYLARININ ALMANCADAKĠ "WĠE" KELĠMESĠNĠN ANLAMINI BELĠRGĠNLEġTĠRME YETERLĠK DÜZEYLERĠNE ĠLĠġKĠN BĠR ARAġTIRMA Sevinç SAKARYA MADEN Selma AKOL ÖZET Bu araĢtırmada 2010-2011 eğitim-öğretim yılı Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Almanca öğretmenliği lisans programı 4. sınıf öğrencilerine içlerinde "wie" kelimesinin yer aldığı 20 adet Almanca cümle verilmiĢ ve bu cümleleri Türkçeye çevirerek, “wie” kelimesinin cümlelerdeki görevinin ne olduğunu yazmaları istenmiĢtir. ÇalıĢma, mezun olmak üzere olan Almanca öğretmen adaylarının Almancadaki “wie” kelimesinin anlamını belirginleĢtirme ve Türkçeye doğru aktarabilme yeterliklerinin ne düzeyde olduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Almanca Öğretmen Adayları, "wie" Kelimesi, Semantik Özellikler, Kelimenin Anlamını BelirginleĢtirme, Çok Anlamlı Almanca Kelimeleri Türkçeye Doğru Aktarabilme Yeterliği. A RESEARCH STUDY ON THE COMPETENCE LEVEL OF THE STUDENTS OF THE GERMAN LANGUAGE DEPARTMENT WHO HAVE LEARNED GERMAN LANGUAGE IN TURKEY ABOUT THE WORD SENSE DISAMBIGUATION OF THE WORD “WIE” ABSTRACT In this study 20 sentences in German language including the word “wie” were given to undergraduate students of Faculty of Education German language Teaching Department at Trakya University for the academic years 20120-2011. The students were asked to translate the sentences into Turkish and to disambiguate the word “wie”. The study aims to determine the competence level of the students about disambiguating the meaning of the word “wie” and transforming it into Turkish accurately. Key Words: German Language Teaching Department Teacher Candidates, The Word “wie”, Word Sense Disambiguation, The Competence of Transforming German Words Having Multiple Meanings.  ArĢ. Gör., Trakya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi. 51 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) GiriĢ Türkçede olduğu gibi Almancada da günlük hayatın pek çok yerinde birden çok anlamı olan kelimelerle karĢılaĢılır. AltıntaĢ'a (2008) göre Almancayı anadili olarak konuĢan bir kimse çoğunlukla "Bu kelime burada hangi anlamda kullanılmıĢ acaba?" diye sormadan çoğu zaman kelimenin kullanım yeri ve Ģekline göre birden çok anlamı olsa bile o kelime ile o bağlamda ifade edilmek istenen anlamı kolayca bulur. Bu çalıĢmada Almancayı Türkiye‟de öğrenmiĢ olan ve Almanca öğretmenliği lisans mezunu olduklarında Avrupa Ortak BaĢvuru Metnine (2001) göre öğreteceği yabancı dili C1 düzeyinde bilmeleri beklenen Almanca öğretmen adaylarının birden fazla anlamı olan Almanca kelimelerin anlamını belirginleĢtirmede sorun yaĢayıp yaĢamadıkları araĢtırılmak istenmiĢtir. AraĢtırma her ne kadar kelimelerde çokanlamlı kelimelerin farklı kullanım alanlarına yer verilmiĢ ise de, dildeki birimlerin ne ölçüde çok yönlü ve birbiriyle nasıl iç içe bağıntılı oldukları ve ne denli değiĢik görevleri yüklenebildikleri konusunda yeterince bilgi verilmez ve dildeki bu tür birimlerin farklı kullanımları uygulamalı bir biçimde pekiĢtirilmez ise, aynen bilgisayar programlarının yapmıĢ oldukları çevirilerde olduğu gibi, Türkiye‟de Almancayı öğrenen Almanca öğretmen adaylarının da çok anlamlı kelimeleri her zaman kelimenin kullanım yeri ve Ģekline göre o kelime ile o bağlamda ifade edilmek istenen anlamını kolayca bulamayacakları teoreminden hareketle baĢlatılmıĢ, “wie” kelimesinin yer aldığı cümleler üzerinde yapılan bir uygulama ile Almanca öğretmen adaylarının “wie” kelimesinin anlamını belirginleĢtirme ve Türkçeye aktarma yeterlilik düzeyleri ölçülmeye çalıĢılmıĢtır. Bu araĢtırma, uygulamanın sadece “wie” kelimesini içeren cümleler üzerinde yapılmıĢ ve denek grubunun Trakya Üniversitesi Almanca öğretmenliği 4. sınıf öğrencileri ile sınırlandırılmıĢ olması nedeniyle daha önce Maden (2009 ve 2011) tarafından gerçekleĢtirilen karĢılaĢtırmalı dil bilgisi ve Balcı (1993a, 1993b ve 2009), Ozil (1989a, 1989b ve 2003), Erkman (2005) ve Uslu (1996 ve 1998) tarafından yapılan karĢılaĢtırmalı dilbilim araĢtırmalarından farklılık arz etmektedir. 52 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) AraĢtırma Yöntemi Bu araĢtırmada 18'i kız 2'si erkek olmak üzere 20 son sınıf Almanca öğretmenliği lisans öğrencisine içinde "wie" kelimesinin yer aldığı rastgele seçilmiĢ 20 adet Almanca cümle verilmiĢ ve deneklerden bu cümleleri Türkçeye çevirmeleri ve cümle içinde “wie” sözcüğünün görevinin ne olduğunu yazmaları istenmiĢtir. Daha sonra ilk önce Almanca cümleler tümevarım yöntemi ile çözümlenerek, “wie” kelimesinin cümledeki diğer öğeler ile nasıl bağıntılı olduğu Aksan'ın (1979, s. 36) çalıĢmaları esas alınarak eĢzamanlı bir yöntem ile betimlenmeye çalıĢılmıĢ ve ardından Almanca cümlelerin Almanca öğretmen adayları tarafından yeterli düzeyde dikkatli okunup, doğru anlaĢılıp anlaĢılamadığına ve Türkçeye aktarımın doğru yapılıp yapılmadığına bakılmıĢtır. ÇalıĢma günümüzde kullanılan kaynaklar ve uygulanan yöntemler ile Almancayı Türkiye‟de öğrenen, bir yıl zorunlu Almanca hazırlık ve 4 yıl Almanca öğretmenliği lisans eğitimi almıĢ olan Almanca öğretmen adaylarının “wie” sözcüğünün diğer dilsel öğeler ile nasıl iç içe bağıntılı olduğunu ve Almanca cümlelerde “wie” sözcüğünün ne ölçüde çok yönlü olabileceğini ve buna bağlı olarak ne denli değiĢik görevleri yüklenebildiğini bilip bilmediklerini ve bu cümleleri Türkçeye ne oranda doğru aktarabildiklerini ortaya koymayı ve çok anlamlı kelimelerin anlamlarının açıklaĢtırılmasında Almanca öğretmen adaylarının sorunlarla karĢılaĢmaları durumunda Almanca öğretmeni yetiĢtirim sürecinde öğretmen adaylarına çok anlamlı bir kelimenin anlamını belirginleĢtirmek için aynı bağlamda öbür sözcükler ile kurduğu iliĢkilere bakmak gerektiğini göstermeyi amaçlamaktadır. Ġnceleme Bu araĢtırmada ilk önce tek dilli ve Türkçe-Almanca olmak üzere iki dilli sözlükler incelenerek bu kaynaklarda “wie” kelimesinin kullanım alanlarının ne Ģekilde verildiği irdelenmiĢ, Almancayı Türkiye‟de öğrenmiĢ olan bir öğretmen adayının günümüzde kullanılan sözlüklerden yararlanarak çok anlamlı kelimeleri içinde bulundukları bağlama uygun bir biçimde belirginleĢtirip belirginleĢtiremeyeceği tartıĢılmıĢtır. Daha sonra içlerinde “wie” kelimesinin yer aldığı 20 adet Almanca cümlenin Türkçeye çevrilmesinin istenmesiyle Almanca öğretmen adaylarının“wie” kelimesini 53 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) ne ölçüde doğru anladıkları ve Türkçeye doğru aktardıkları ölçülmeye çalıĢılmıĢ, Türkçeye çevrilmiĢ cümlelerin hangilerinin doğru kabul edilebileceği tartıĢılarak, Türkçeye aktarımlarda ortaya çıkan hataların kaynağına inilmeye çalıĢılmıĢtır. “Wie” Kelimesinin Kullanım Alanlarına ĠliĢkin Sözlük Bilgileri Almancadaki “wie” kelimesinin anlamı ve cümlelerdeki görevi Dörthe'nin (1999) ve Steuerwald'ın (1986) Almanca-Türkçe sözlüklerinde çok az sayıda örnek ile açıklanmaya çalıĢılırken, Wahrig-Burfeind'ın (2008) ve Wahrig'in (1980) sözlüklerinde konuya iliĢkin sayfalarca izahatların yapıldığı görülmektedir Dörthe (1999, s. 444) “PONS” adlı Almancayı yabancı dil olarak temel düzeyde öğrenenlere yönelik hazırlamıĢ olduğu tek dilli sözlükte “wie” kelimesinin ne anlama geldiğini ve bir cümlede görevinin ne olduğunu 3 örnek ile açıklamıĢtır: 1) “Ich habe es wie er gemacht” cümlesinde “wie” kelimesinin karĢı- laĢtırmalarda kullanıldığı belirtilmiĢ, 2) “wie”'nin “Wie konnte das passieren?” sorusunda olduğu gibi bir Ģeyin nasıl olabileceğine iliĢkin soru cümlelerinde yer alabileceği vurgulan- mıĢ, 3) “wie” kelimesinin “Wieviel kostet das?” ve “Wie viele Tage sind es noch?” örneklerinde olduğu gibi bir Ģeyin miktarına yönelik sorularda kullanılabileceği izah edilmiĢtir. Oysa Steuerwald'ın (1986, s. 563) “türkisch - deutsches Taschenwörterbuch” adlı sözlüğünde bu kelimeye iliĢkin açıklamalara daha geniĢ yer verilmiĢ, “wie” kelimesinin “nasıl” ve “ne suretle” soru zarfı olarak kullanılabileceği gibi, “nasıl”, “ne” ve “ne kadar” gibi bağırıĢ ve çağırıĢ cümlelerinde de yer alabileceği belirtilmiĢ, ancak karĢılaĢtırmalarda “gibi” ve “kadar” anlamına da gelebileceği bilgisi eklenmiĢtir. Aynı kaynakta “wie” kelimesinin “(olacağı) zaman”, “iken”, “olunca” ve “olur olmaz” gibi zamanla ilgili kullanım alanlarının da olabileceği vurgulanmıĢtır. Ancak “wie” kelimesinin “wie auch…” örneğinde olduğu gibi “(her) ne kadar”, “ise de” ve “ne kadar…..olursa olsun” gibi karĢıtlık ifade etmesinin de mümkün olabileceği ve bu kullanım alanları dıĢında “wie” kelimesine “efendim?” veya “ne buyurdunuz?” anlamına gelen “Wie bitte?” gibi cümlelerde de rastlanabileceği, bunun 54 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) ötesinde “wie” kelimesinin bu kullanım alanlarının da dıĢında daha farklı görevler üstlenebileceği örnekler ile izah edilmiĢtir: “wie ist es mit….?” = …nasıldır? “Wie wäre es mit…?” = …nasıl olur?; …ne dersiniz? “Wie dem auch sein mag….” = Ne olursa olsun… “Wie geht es Ihnen?” = Nasılsınız, efendim? “Wie oft…?” = Kaç defa…? Wahrig-Burfeind'in (2008, ss. 1153–1154) “Wahrig Grosswörterbuch Deutsch als Fremdsprache” ve Wahrig'in (1986, s. 1433) “Wahrig Deutsches Wörterbuch” adlı sözlüklerinde ise “wie” kelimesine iliĢkin açıklamalar 3 ayrı baĢlık altında toplanmıĢ, “wie” kelimesinin bir soru zarfı olabileceği gibi haykırıĢ veya bağrıĢlarda da bir görev üstlenebileceği (Wahrig, 1986, s. 1433/I), karĢılaĢtırma cümlelerinde bir bağlaç olabileceği (Wahrig, 1986, s. 1433/II) veya soru cümlelerinde bir Ģeyin nasıl olduğunu ifade edebileceği belirtilmiĢ (Wahrig, 1986, s. 1433/III), örnekler ile her birinin alt grupları verilmiĢtir. Wahrig adlı sözlükte “wie” kelimesinin doğrudan veya dolaylı yöneltilen sorularda (I a) tek baĢına bir soru zarfı (1), fiiller ile birlikte kullanılan bir soru zarfı (2), sıfatlar ile birlikte kullanılan bir soru zarfı (3), edatlar veya zarflar ile birlikte kullanılan bir soru zarfı (4) olarak bir cümlede yer alabileceği gibi bağrıĢ ve haykırıĢlarda (I b) tek baĢına kullanılabileceği (5) gibi fiillerden önce (6), sıfatlardan önce (7), edatlardan veya zarflardan önce (8) de gelebileceği belirtilmiĢtir (bkz. Tablo 1). Tablo 1: “wie” kelimesinin soru zarfı olarak kullanımına iliĢkin örnekler (Kaynak: Wahrig, 1986, s. 1433) I.“wie” Kelimesinin Soru Zarfı Olarak Kullanımı I.a. Doğrudan veya Dolaylı Soru Cümlelerinde I.b. BağrıĢlarda ve ÇağırıĢlarda I.a.1. Wie, bitte? I.b.5. Wirklich? Wie! I.a.2. Wie gefällt Ihnen das Buch? I.b.6. Wie habe ich mich gefreut! I.a.3. Wie alt ist er? I.b.7. Wie hübsch! I.a.4. Wie lange dauert es noch? I.b.8. Wie schade! Aynı kaynakta “wie” kelimesinin bir cümlede bağlaç görevini (II.) üstlenebileceği ve bu bağlaçlara da karĢılaĢtırma (a) veya zamanı (b) ifade eden bir anlam yüklü olabileceği vurgulanmıĢ, karĢılaĢtırma cümlelerinde 55 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) yer alan “wie” kelimesinin zamirlerden önce (9), isimlerden önce (10), fiiller ile birlikte (11), sıfatlardan önce (12)ve edatlardan veya zarflardan önce (13) gelebileceği bilgisine yer verilmiĢtir (bkz. Tablo 2). Tablo 2: “wie” sözcüğünün bağlaç olarak kullanımı (Kaynak: Wahrig, 1986, s. 1433) II. “wie” Kelimesinin Bağlaç Olarak Kullanımına ĠliĢkin Örnekler KarĢılaĢtırma Cümleleri Zaman Cümleleri II.a.9. Das kannst du so gut wie ich. II.b.Wie ich aus dem Fenster schaue, II.a.10. Stark wie ein Bär. sehe ich…. II.a.11. Wie man sagt. II.a.12. Der Schrank ist so breit wie hoch. II.a.13. Das musst Du anders machen. Wie, denn? Her iki kaynakta da bir Ģeyin nasıl, baĢka bir değiĢle hangi halde veya hangi durumda olduğunu ifade eden cümlelerde de “wie” kelimesinin yer alabileceği ve bunun da tamamen farklı bir kullanım alanının olduğu belirtilmiĢtir (bkz. Tablo 3). Tablo 3: “Wie” kelimesinin tarz cümlelerindeki kullanımına iliĢkin örnekler (Kaynak: Wahrig, 1986, s. 1433) III. “Wie” Kelimesinin Tarz Cümlelerinde Kullanımı Es kommt nicht nur auf das Was, sondern auch auf das Wie an. ÇeĢitli web sayfalarında yer alan myDictionary.de ve SÖZLÜK.NET gibi çevirim içi Almanca sözlüklerde ise “wie” kelimesinin Türkçe karĢılığının “nasıl”, “ne Ģekilde”, “hangi ölçüde”, “ne kadar”, “kaç”, “öyle” ve bağlaç olarak ise “kadar” ve “gibi” olduğu belirtilmiĢ, örnekler verilmiĢtir. Uygulamadan Elde Edilen Bulgular Örnek Cümle 1: Ein Tag ist so langweilig wie der andere. “Ein Tag ist so langweilig wie der andere.” Almanca cümleyi öğrenciler Türkçeye birbirinden oldukça farklı 10 adet cümle ile çevirmiĢlerdir. “Her gün diğerleri gibi sıkıcı” veya Türkçede alıĢılagelmiĢ haliyle “Her gün sıkıcı” anlamına gelen bu cümlede öğrenciler "der andere" kelimelerini çoğul bir yapı olarak değerlendirmiĢ, “die anderen” kelimeleri ile karıĢtırarak bunun karĢılığında Türkçe cümlede öğrencilerin %80'i 56 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) “diğerleri” kelimesini kullanmıĢtır. Öte yandan Almanca cümlede “çok” kelimesinin karĢılığı olmamasına rağmen, Türkçeye "so" kelimesini “çok” olarak çevirmiĢlerdir. Öğrencilerin %50'si “Ein Tag ist so langweilig wie der andere.” cümlesinin bir karĢılaĢtırma cümlesi olduğunu belirtmiĢ, %45'i “wie” kelimesinin "benzetme edatı" ve %5'i “wie” kelimesinin "edat" olduğunu yazmıĢtır. Tablo 4: 1. örnek cümlenin Türkçeye çevrilmiĢ örnekleri Örnek cümle 1: Ein Tag ist so langweilig wie der andere. Cümlenin Türkçe KarĢılıkları Oran a) Diğerleri kadar sıkıcı bir gün %5 b) Bir gün diğerleri gibi çok sıkıcı %10 c) Bugün diğer gün gibi çok sıkıcı %5 d) Diğerleri gibi çok sıkıcı bir gün. %10 e) Diğer günler gibi çok sıkıcı bir gün. %10 f) Bir gün diğerleri gibi sıkıcı. %10 g) Diğer günler gibi sıkıcı bir gün. %5 h) Bir gün diğerleri gibi sıkıcıdır. %5 i) Gün diğerleri gibi çok sıkıcı %10 j) Diğerleri gibi sıkıcı bir gün. %30 Toplam %100 Örnek Cümle 2: Wie willst du das machen? Tablo 5: 2. örnek cümlenin Türkçeye çevrilmiĢ örnekleri Örnek cümle 2: Wie willst du das machen? Cümlenin Türkçe KarĢılıkları Oran a) Nasıl yapmak istiyorsun? %25 b) Bunu yapmayı ne kadar istiyorsun? %5 c) Bunu nasıl yapmayı istiyorsun? %10 d) Bunu nasıl yapmak istersin? %40 e) Nasıl olmasını istersin? %5 f) Bunu nasıl yapacaksın? %5 g) Bunu yapmayı nasıl istersin? %5 h) Sen nasıl yapmak istersin? %5 Toplam %100 Bu araĢtırma kapsamında yapılan uygulamada öğrenciler 2. cümleyi Türkçeye 8 farklı Ģekilde çevirmiĢlerdir. Sınıfın yarısına yakını bu cümleyi Türkçeye doğru çevirirken (bkz. c, d, f, h), bazı öğrenciler Türkçe çevirilerine "das" kelimesinin karĢılığını eklememiĢtir (bkz. a, e, h Ģıkları). 57 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) Bazı öğrenciler ise Almanca cümlede vurgu yapılan kelimeleri Türkçe cümlede farklı yerlere yerleĢtirmiĢler ve Türkçedeki örneklerde de tıpkı Almanca cümlelerde olduğu gibi aynı vurguyu yapmak için sözdizimi alanına sadık kalınması gerektiğini dikkate almamıĢlardır (bkz. g Ģıkkı). Örnek Cümle 3: Es sieht wie Gold aus. Tablo 6: 3. örnek cümlenin Türkçeye çevrilmiĢ örnekleri Örnek cümle 3: Es sieht wie Gold aus. Cümlenin Türkçe KarĢılıkları Oran a) Altın gibi görünüyor. %60 b) O altın gibi görünüyor. %5 c) Altın gibi gözüküyor. %25 d) Altın gibi duruyor. %5 e) AltındanmıĢ gibi görünüyor. %5 Toplam %100 “b” ve “e” Ģıklarında yer alan Türkçe cümleler Almanca cümlenin birebir karĢılığı değildir. Öğrencilerin % 85'i bu cümledeki "wie" sözcüğünün görevinin ne olduğuna iliĢkin soruya, "soru zarfı" cevabını vermiĢlerdir. Türkçeye “Altına benziyor” Ģeklinde çevrilmesi gereken “Es sieht wie Gold aus.” cümlesinin karĢılığı olarak yazılan “d” Ģıkkındaki “Altın gibi duruyor.” cümlesi de doğru kabul edilebilir. “b” Ģıkkında yer alan cümle, Türkçe cümlelerde gizli özne daha yaygın olarak kullanıldığından, alıĢılagelmiĢ bir yapı değildir. Türkçedeki “e” Ģıkkının doğru olabilmesi için ise, Almancadaki cümlenin “Es sieht so aus, als ob es Gold wäre” olması gerekirdi. Türkçeye çevrilmiĢ olan cümlelerde dikkat çeken diğer bir husus, “aussehen” fiilinin karĢılığının Türkçede “görünüyor” (%70), “gözüküyor” (%25) ve “duruyor” (%5) fiilleri ile verilmiĢ olmasıdır. Bir öğrenci ise "wie Gold" karĢılığında “altından” kelimesini kullanmıĢtır. Bunun böyle olabilmesi için Almanca cümlede “aus Gold” edat+isim ikilisinin bir arada verilmiĢ olması gerekirdi. Sınıfın % 60'ı bu cümledeki "wie" kelimesini “benzetme edatı” olarak nitelendirirken, öğrencilerin %40'ı bu kelimenin “edat” olduğunu yazmıĢtır. 58 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) Örnek Cümle 4: Wie bitte? Tablo 7: 4. örnek cümlenin Türkçeye çevrilmiĢ örnekleri Örnek cümle 4: Wie bitte? Cümlenin Türkçe KarĢılıkları Oran a) Efendim %30 b) Efendim, nasıl? %20 c) Nasıl? %5 d) Efendim, anlamadım %10 e) Buyurun %5 f) Pardon %5 g) Pardon, efendim %10 h) Pardon (tekrarlar mısınız?) %5 i) Nasıl lütfen? %10 Toplam %100 Her ne kadar “Wie bitte?” soru cümlesi Wahrig'in (1986, s. 1433) tek dilli sözlüğünde “Was hast du gesagt?” ve “Was haben Sie gesagt?” soruları ile açıklanmıĢ ise de ve Almanca-Türkçe sözlüklerde bu sorunun karĢılığında “Ne dedin?‟ ve “Ne dediniz?” yer alıyorsa da, öğrencilerin bu cümleyi 9 ayrı biçimde Türkçeye çevirdiği görülmüĢtür. Bu cümlenin farklı bağlamlarda çok farklı anlamlara gelebileceği düĢünüldüğünde Türkçede farklı dilsel öğeler ile verilmiĢ olan cümlelerin çoğunun doğru olduğu sonucu ortaya çıkar. Bunun yanında Türkçede bu durumlarda "pardon”, “nasıl?” ve “anlamadım" gibi kelimeler çok yaygın kullanıldığından, bu cümlelere bu kelimelerin neden eklenmiĢ olduğu anlaĢılmaktadır. Öğrencilerin %65'i "wie" kelimesinin bu cümlede bir soru zarfı, %15'i bir kalıp, %5'i bir soru kalıbı, %5'i bir zarf olduğunu yazmıĢ, iki öğrenci ise her hangi bir beyanda bulunmamıĢtır. Bu cümle “wie” kelimesinin tek baĢına kullanıldığı soru zamirlerine bir örnektir (bkz. Tablo 1: I.a.1) Örnek Cümle 5: Wie schade! Tablo 8: 5. örnek cümlenin Türkçeye çevrilmiĢ örnekleri Örnek cümle 5: Wie Schade! Cümlenin Türkçe KarĢılıkları Oran a) Ne yazık! Ne kötü! %15 b) Ne yazık %40 c) Ne kötü %10 d) Ne kötü Allah kahretsin %10 e) Yazık %15 f) Ne kötü, ne acı %5 g) Ne acı %5 Toplam %100 59 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2011 Cilt 13 Sayı 1 (50-70) Tablo 8'de yer alan örnek cümleler incelediğinde öğrencilerin çoğunun Almancadaki “Wie schade!” cümlesini Türkçeye doğru çevirdiği, ancak sadece %15inin haykırıĢ cümlesini bir ünlem iĢareti ile tamamlamadığı görülmektedir. Cümlelere bakıldığında Türkçede sadece “Yazık!” Ģeklinde verilebilecek olan bu cümleye öğrencilerin kiĢisel duygularını dile getiren "Allah kahretsin” ve “ne acı" gibi ifadeleri de ekledikleri görülmüĢtür. Bu cümlenin Türkçede “kötü” kelimesini içermesi için Almancada cümlelerde “schrecklich” veya “furchtbar” kelimelirin yer alması gerekirdi (bkz. Tablo 8: a, c, d, f Ģıkları). Ayrıca Türkçede “Yazık!” ifadesi daha yaygın olduğundan illa Almanca cümlede “wie” kelimesi var diye Türkçe cümlede de “ne” sözcüğünün ısrarla kullanılması öğrencilerin Almancada dilsel öğelerin birbiriyle ne tür bir iliĢki içinde cümlede yer aldığını bilmediğini göstermektedir. "wie" kelimesinin 5. cümledeki görevine iliĢkin öğrenci cevaplarına bakıldığında, öğrencilerin çok farklı görüĢte olduğu ortaya çıkmıĢtır. Bu cümlede bağrıĢ ve çağırıĢlarda zarf veya edat önünde kullanılmıĢ olan soru zamiri “wie” öğrencilerin %55'i tarafından zarf, %15'i tarafından kalıp, %10'u tarafından sıfat, %5'i tarafından derecelendirilmiĢ sıfat, %5'i tarafından soru kalıbı, %5'i tarafından derecelendirme ve %5'i tarafından niteleme sıfatı olarak nitelendirilmiĢtir. Örnek Cümle 6: Und wie! Tablo 9: 6. örnek cümlenin Türkçeye çevrilmiĢ örnekleri Örnek cümle 6: Und wie! Cümlenin Türkçe KarĢılıkları Oran a) Nasıl %20 b) Ya nasıl %5 c) Ve öyle %10 d) Nasıl yani %30 e) Yine mi %10 f) Ve bu kadar-ve böyle-ve budur %10 g) BoĢ %15 Toplam %100 “Hem de nasıl!” cümlesi ile Türkçede verilmesi gereken “Und wie!” cümlesi tablo 9'da yer alan Türkçe cümlelerden de anlaĢılacağı gibi hiçbir öğrenci tarafından Türkçeye doğru aktarılmamıĢ, 6 ayrı biçimde çevrilmiĢ ve 3 öğrenci ise bu cümlenin karĢılığını Türkçede verememiĢtir.