SAİT FAİK ABASIYANIK Alemdağ'da Var Bir Yılan ÖYKÜ OCRip: Kitaplık Düzelti: Kitaplık Yayın: Kitaplık Ağustos, 2005 [email protected] http://kitaplik.wordpress.com http://kitaplik.madpage.com Yayınevi : Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık (YKY) Dizisi : Edebiyat Dizisi / Deneme Yazarı : Sait Faik ABASIYANIK Kapak / Resimleyen: Nahide DİKEL Basım Yeri / Tarihi : İstanbul / 2002 – Kasım Barkod : 9789750805042 ISBN : 975080504-6 Sayfa Sayısı : 95 Boyutları : 13,5 x 21 cm. Kapak Cinsi : Karton Kapak 2 İÇİNDEKİLER 7 ALEMDAĞ'DA VAR BİR YILAN 9 Öyle Bir Hikâye 11 Yalnızlığın Yarattığı İnsan 15 Alemdağı'nda Var Bir Yılan 19 Panco'nun Rüyası 21 Melâhat Heykeli 23 Yani Usta 25 İki Kişiye Bir Hikâye 27 Rıza Milyon-er 31 Sarmaşıklı Ev 34 Eftalikus'un Kahvesi 37 Hişt, Hişt!... 39 Dülger Balığının Ölümü 41 Kafa ve Şişe 43 Çarşıya İnemem 45 Dolapdere 48 Bir Hastalık 49 Yılan Uykusu 52 3 ALEMDAĞ'DA VAR BİR YILAN Sait Faik Abasıyanık 18 Kasım 1906'da Adapazarı'nda doğdu. Çocukluğu Adapazarı'nda geçti. İl- köğrenimini Rehber-i Terakki Okulu'nda yaptı. Ortaöğreniminin bir kısmını İstanbul Erkek Lisesi'nde diğer kısmını ise Bursa Lisesi'nde tamamladı (1925–1928). Yükseköğrenimine İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkoloji Bölümü'nde başladı (1928). İki yıl sonra babasının isteği üzerine, iktisat eğitimi için Venedik üzerinden İsviçre'ye gitti. Lozan'da kısa bir süre kalarak, Fransa'nın Grenoble kentine geçti. Sanatı ve kişiliği üzerinde derin izler bırakacak çok sevdiği bu Fransız şehrinde üç yıl ya- şadı. Fransa'dan döndükten sonra bir süre Halıcıoğlu Ermeni Yetim Mektebi'nde Türkçe öğretmenliği yaptı. Çocukluğundan beri tüccar olmasını istediği babasının zorlamasıyla ticarete atıldı ve başarılı olamadı. Babasının 1939'daki ölümüyle geçimini yalnızca kalemiyle sağlamanın yollarını aradı. Kısa bir süre Haber gazetesinde muhabirlik yaptı (1942). Yazarlığa lise yıllarında başlayan Sait Faik'in ilk şiiri Mektep dergisinde yayımlandı (1925). İlk yazısı 'Uçurtmalar' Milliyet gazetesinde yayımlandı (1929). 1934'ten itibaren kendini neredeyse bütünüyle öyküye veren yazar, denizi, emekçileri, çocukla- rı, yoksulları, işsizleri ve balıkçıları yalın, şiirsel bir dille anlatarak Türk edebiyatına yeni bir öykü anla- yışı getirdi. Daha önce Atatürk'ü de onur üyeliğine seçen, A.B.D'deki Uluslararası Mark Twain Derneği tarafından çağdaş edebiyata yaptığı katkılarından dolayı onur üyeliğine seçildi (1953). 11 Mayıs 1954'te İstanbul'da öldü. Yapıtları: Öykü: Semaver (1936, Remzi Kitabevi); Sarnıç (1939, Çığır Kitabevi); Şahmerdan (1940, Çığır Kitabevi); Lüzumsuz Adam (1948, Varlık Yayınları); Mahalle Kahvesi (1950, Varlık Yayınları); Hava- da Bulut (1951, Varlık Yayınları); Kumpanya (1951, Varlık Yayınları); Havuz Başı (1952, Varlık Yayın- ları); Son Kuşlar (1952, Varlık Yayınları); Alemdağ'da Var Bir Yılan (1954, Varlık Yayınları); Az Şeker- li (1954, ö.s. Varlık Yayınları). Roman: Medar-ı Maişet Motoru (2. baskısı Birtakım insanlar adıyla) (1944, Yokuş Kitabevi); Kayıp Aranıyor (1953, Varlık Yayınları) Şiir: Şimdi Sevişme Vakti (1953, Yenilik Yayınları) Röportaj-Öykü: Tüneldeki Çocuk (1955, Varlık Yayınlan); Mahkeme Kapısı (1956, Varlık Yayınlan) Diğer Yapıtları: Balıkçının Ölümü-Yaşasın Edebiyat (1977, Bilgi Yayınevi), Açık Hava Oteli (1980, Bilgi Yayınevi) Müthiş Bir Tren (1981, Bilgi Yayınevi); Sevgiliye Mektup (1987, Bilgi Yayınevi) Çeviri: Georges Simenon'dan Yaşamak Hırsı (1954, ö.s., İstanbul Yayınları) 4 Sait Faik Abasıyanık'ın YKY'deki öteki kitapları: Toplu Öyküler–1 (Semaver, Sarnıç, Şahmerdan, Lüzumsuz Adam) (2002) Birtakım İnsanlar (2002) Havada Bulut (2002) Kumpanya (2002) Havuz Başı (2002) Kayıp Aranıyor (2002) Mahalle Kahvesi (2002) Son Kuşlar (2002) 5 Yapı Kredi Yayınları -1698 Edebiyat - 473 Alemdağ'da Var Bir Yılan / Sait Faik Abasıyanık Kitap Editörleri: Onca Tapınç - Sevengül Sönmez Düzelti: İncilay Yılmazyurt Kapak Tasarımı: Nahide Dikel Baskı: Şefik Matbaası 1.-3. Baskı: Varlık Yayınları, 1954-1965 4.-15. Baskı: Bilgi Yayınevi, 1970-2001 YKY'de 1. Baskı: İstanbul, Kasım 2002 ISBN 975-08-0504-6 © Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. 2002 Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. Yapı Kredi Kültür Merkezi İstiklal Caddesi No. 285 Beyoğlu 34433 İstanbul Telefon: (0 212) 252 47 00 (pbx) Faks: (0 212) 293 07 23 Bilgi Hattı: (0 212) 473 0 444 http: / / www.yapikrediyayinlari.com e-posta: [email protected] İnternet satış adresi: http://www.estore.com.tr/bulvar/yky 6 İÇİNDEKİLER Öyle Bir Hikâye • 9 Yalnızlığın Yarattığı İnsan •17 Alemdağın'da Var Bir Yılan • 24 Panco'nun Rüyası • 28 Melâhat Heykeli • 32 Yani Usta • 36 İki Kişiye Bir Hikâye • 39 Rıza Milyon-er • 47 Sarmaşıklı Ev • 54 Eftalikus'un Kahvesi • 60 Hişt, Hişt!.. • 65 Dülger Balığının Ölümü • 69 Kafa ve Şişe • 73 Çarşıya İnemem • 77 Dolapdere • 83 Bir Hastalık • 86 Yılan Uykusu • 92 7 Değerli yazarımız Sait Faik Abasıyanık'ın kanunî temsilcisi bulunan Darüşşafaka Cemiyeti, 30 Mart 1863 tarihli Padişah Fermanı ile "babası ölmüş ve maddi durumu yetersiz" kız ve erkek öğrencilere karşılıksız eğitim sağlamak amacıyla kurulmuştur. Faaliyete geçtiği yıldan bu yana kendisini yenileyen, 1955 yılında kolej eğitimine, 1972 yılında da kar- ma eğitime geçen kurum, 1994 yılında da Maslak'taki modern kampüsüne taşınmıştır. Türkiye'de bir hayır kurumu tarafından açılan ilk özel okul olan Darüşşafaka, babası vefat etmiş, yok- sul fakat yetenekli kız ve erkek çocuklarımıza giyim, barınma, yemek, kitap, sağlık hizmetleri dahil öğ- retim olanaklarını karşılıksız olarak yatılı ve karma eğitim vererek sağlaması bakımından da "İlk Halk Okulu" olma özelliğine sahiptir. Halen İngilizce eğitim yapan ve 900 öğrencinin öğrenim gördüğü ku- rumun tüm giderleri, devlet yardımı olmaksızın, sadece hayırsever halkımızın bağışları ve bu bağışla- rın değerlendirilmesi suretiyle Darüşşafaka Cemiyeti'nin kendi imkânları ile karşılanmaktadır. Sait Faik Abasıyanık, sağlığında birkaç kez; o zaman, İstanbul Fatih'te bulunan Darüşşafaka Lisesi'ne gitmiş, orada okuyan çocuklan çok takdir ederek onlarla ilgilenmiş, ölümünden sonra tüm malvarlığı- nın Darüşşafaka'ya verilmesini istemişti. Annesi Makbule Abasıyanık da bu arzuya uyarak telif hakla- rını Cemiyette bırakmış, ancak Burgazada'daki köşkün müze olarak korunmasını ve oğlu adına her yıl bir hikâye armağanı verilmesini şart koşmuştur. Darüşşafaka Cemiyeti, kendisine 1964 yılında intikal eden bu vasiyete titizlikle sahip çıkarak köşkü müze halinde korumakta ve o yıldan bu yana "Sait Faik Hikâye Armağanı" adı altında Türkiye'nin en ciddi edebiyat yarışmalarından birini düzenleyerek de- ğerli yazarın her yıl hatırlanmasını sağlamaktadır. 8 ALEMDAĞ'DA VAR BİR YILAN 9 Yayın Notu: Alemdağ'da Var Bir Yılan yeniden basıma hazırlanırken kitabın, Sait Faik Abasıyanık hayattayken Varlık Yayınları tarafından 1954 yılında yapılan ilk baskısı esas alındı. Dönemin dil anla- yışına uygun olan yazım biçimleri günümüze uyarlandı ve okumayı kolaylaştıracağı düşünülerek, ge- rekli olduğu durumlarda noktalama işaretleri eklendi ya da çıkarıldı. Öykülerin ilk yayım yerleri ve tarihleri belirtilmiş; öyküler ile ilgili açıklamalar da öykü sonlarında ya- pılmıştır. Herhangi bir dergide yayımlanmadan yazar tarafından doğrudan kitaba alınan öyküler, öykü sonlarında yayıncı notuyla belirtilmiştir. İlk baskısı Alemdağı'nda Var Bir Yılan adıyla yapılmış olan bu kitabın adı, sonraki baskılarda yazarın isteği doğrultusunda Alemdağ'da Var Bir Yılan olarak korunmuştur. 10