Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü Emrah AKDAMAR Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Bölümü [email protected] ÖZ Günümüzde hızlı nüfus artışına paralel olarak, özellikle kentlerde yaşayan insan nüfusu da hızla artmaktadır. Dolayısıyla, kentlerin kaynaklarını daha verimli kullanabileceği, bilgi ve iletişim teknolojilerinden etkin yararlanabileceği, çevre ve insan odaklı kent sistemlerine giderek daha çok ihtiyaç duyulmaktadır. Akıllı kent kavramı, veriye dayalı çözüm önerilerini ileri teknoloji ile hayata geçirebilen sistemler sunar. Günümüz bilgi çağında ve yoğun rekabet ortamında önemli bir fırsat olan, akıllı kent idealine ulaşmada, çeşitli gereklilikler bulunmaktadır. Büyük veri ile ona ilişkin yöntem ve teknolojileri etkin bir şekilde kullanmak, bu gerekliliklerin başında gelmektedir. Kentler, büyük veri tanımına uyan yüksek hacim, hız ve çeşitliliğe sahip veriler üretmektedirler. Dolayısıyla, etkin, sürdürülebilir ve akıllı bir kent yaratmada büyük veri ile ona ilişkin yöntem ve teknolojilerin rolünü ortaya koymak bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu amaçla, akıllı kent kavramı, büyük veri kavramı tanımlanmış, ardından büyük veriye ilişkin kullanılan yöntem ve teknolojiler tanıtılmıştır. Son olarak, literatürde kentlere ilişkin gerçekleştirilen büyük veri uygulamaları incelenmiş ve büyük verinin, ona ilişkin yöntem ve teknolojilerle bir bütün olarak ele alınmasının kent uygulamaları açısından daha yararlı olacağı kanısına varılmıştır. Anahtar kelimeler: Akıllı kentler, Büyük veri, Nesnelerin interneti, Veri madenciliği, ISO 37120:2014 The Role of Big Data in Reaching Smart City Ideal Abstract Today, in parallel with rapid population growth, the population of people living in urban areas is increasing rapidly. Therefore, there is a growing need for environmental and human-focused urban systems, where cities can use resources more efficiently and take advantage of information and communication technologies more effectively. The concept of smart city offers systems that can pass on solutions based on the data to advanced technology. There are various requirements in reaching the ideal of smart city which is an important opportunity in today's information age and intense competition environment. The use of big data and related methods and technologies is at the top of these requirements. Cities generate data with high volume, velocity and variety that fits the definition of big data. Therefore, it is the theme of this paper to put forth big data and the role of the methods and technologies related to it in creating an efficient, sustainable and smart city. For this purpose, the concept of smart city, the concept of big data Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 200 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229 Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR has been defined, followed by the methods and technologies that are used in relation to big data. Finally, in the literature, big data applications related to cities have been examined and it has been concluded that the handling of big data as a whole with its related methods and technologies will be more beneficial in terms of urban applications. Key words: Smart cities, Big data, Internet of things, Data mining, ISO 37120:2014 Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 201 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229 Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR 1. Giriş Kentler, 21. yüzyılın tanımlayıcı bir olgusu olan kentleşme ile birlikte demografik koşullarda egemen olmuştur. Günümüzde, küresel nüfusun çoğunluğu kentlerde yaşamaktadır. Bu demografik değişim, küresel anlamda şehir liderleri için yeni problemler ortaya çıkarmaktadır (1). Akıllı kent kavramı, bu hızlı değişen yeni dünya düzeni içerisinde, vatandaşların hayatını iyileştirmek için geleneksel politikaların ve stratejilerin ötesine geçmesi, teknolojiyi toplumsal yaşamla bütünleştirmesi ve yaşam kalitesine çözümler sunmada pratikliği nedeniyle dünyada hızlı bir şekilde yaygınlaşmaktadır (2). Akıllı kentler aşırı nüfusun yanında, ulaşım, kirlilik, sürdürülebilirlik, güvenlik, sağlık ve iş dünyası gibi toplumumuzdaki en büyük problemlerle baş etmenin bir konseptidir (3). Akıllı olarak nitelendirilen bu kentler, vatandaşların varlıklarının ve faaliyetlerinin akıllı kombinasyonu üzerine inşa edilmiş; ileriye dönük ekonomiye, insanlara, yönetişime, hareketliliğe, çevreye ve yaşama olumlu bakan kentlerdir. (4). Diğer taraftan bu kentler, kent operasyonlarını daha iyi anlamak, kontrol etmek ve sınırlı kaynakların kullanımını optimize etmek için günümüzde birbirine bağlı tüm bilgileri en iyi şekilde kullanan kentlerdir (5). Bir başka tanıma göre bu kentler, mevcut ve gelecekteki zorlukları çözmek ve yeni hizmetler yaratmak için her yerde bulunan iletişim ağlarının, kablosuz sensör teknolojisinin ve akıllı yönetim sistemlerinin gücünü kullanan kentlerdir (6). Görüldüğü gibi literatürdeki akıllı kent tanımları içerisinde, “bilgi” ve “teknoloji” kelimeleri sıklıkla kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, günümüzde önemli bir artış kaydeden ve gün geçtikçe daha da artacak olan veri miktarı, hızı ve çeşitliliği ile bu miktarda, hızda ve çeşitlilikteki veriyi işleyebilecek bilgi teknolojilerinin, akıllı kent vizyonuna ulaşmadaki rolü irdelenmiştir. 2. Akıllı kentler Giriş kısmında tanımı verilen akıllı kentlerin, literatürde en sık karşılaşılan sınıflandırmaya göre(7); aşağıda sıralanan 6 karakteristiğin akıllı kombinasyonundan oluştuğu söylenebilir (4):  Akıllı ekonomi: Yazarların, akıllı kentlerin ekonomilerini; inovasyon ruhuna, girişimciliğe, işgücü piyasasının esnekliğine, uluslararası piyasaya entegrasyona ve dönüşüm kabiliyetine bağladığı bir yönünü ifade eder. Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 202 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229 Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR  Akıllı insan: Esneklik, yaratıcılık, hoşgörü, kozmopolitlik ve kamusal yaşama katılım ile bağlantılı olan insan ve sosyal sermayenin niteliğinin ifadesidir.  Akıllı yönetişim: Karar alma süreçlerine katılım, yönetişim sistemlerinin şeffaflığı, kamu hizmetlerinin varlığı ve siyasi stratejilerin kalitesi ile ilgilidir.  Akıllı hareketlilik: Yerel erişilebilirlik, bilgi ve iletişim teknolojilerinin varlığı, modern, sürdürülebilir ve güvenli ulaşım sistemlerini ifade eder.  Akıllı çevre: Doğal koşulların çekiciliği, kirliliğin olmaması ve kaynakların sürdürülebilir yönetimi açısından anlaşılması gereken bir karakteristiktir.  Akıllı yaşam: Kültürel ve eğitimsel hizmetlerin bulunabilirliği, turistik yerler, sosyal uyum, sağlıklı çevre, kişisel güvenlik ve konut bakımından hayal edilen ve ölçülen yaşam kalitesini kapsamaktadır.(7) Akıllı kentlere olan eğilimi arttıran etkenler ise şu şekilde sıralanabilir (6):  Kentler, yetenekler noktasında, giderek artan küresel bir rekabet içerisindedirler.  Büyüyen kentsel nüfus şehir altyapısını ve kaynakları baskı altına almaktadır.  İklim değişikliği enerji verimliliğini acil bir konu haline getirmektedir.  Kentler, dijital paylaşımı kapsayan hizmetler sağlamalıdır.  Patlama yaşanan veri sayısı, teknolojinin kentlerde yaygınlaşmasını gerekli kılmaktadır. Akıllı kent halen geleceğe ilişkin bir vizyondur. IDC Government Insights, kentlerin bu vizyon doğrultusunda hareket etmesine yardımcı olmak için aşağıda detayları açıklanan şekliyle bir akıllı kent geliştirme modeli önermiştir. Bu modelin aşamaları şu şekilde sıralanmaktadır (6):  Özel bir bölüm kurulması: Akıllı kente ilişkin, özel, planlama ve proje bazlı ayrı bir bölüm oluşturulması.  Fırsatçılık: Projelerin dağıtılması, departmanlar arası ve bölümler arası proaktif iş birliği, kilit paydaşların başlangıç stratejisi etrafında toplanması; stratejinin benimsenmesi için engellerin tanımlanması.  Tekrar edilebilirlik: Entegrasyon için projelerin, olayların ve süreçlerin tekrarlanması. Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 203 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229 Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR  Yönetim: İş / veri akışı için formal sistemler, yerinde teknoloji, standartlar, sonuçlara dayanan performans yönetimi, değişim kültürü, bütçeler, bilgi teknolojileri yatırımı ve yönetişim yapısı gibi yönetimsel işleyişlerin sürdürülmesini ön gören bir aşamadır.  Optimizasyon: Sürdürülebilir şehir içi platformların; çevik, sürekli gelişen stratejilerin; bilgi teknolojileri ve yönetişim sistemlerinin geliştirilmesi; entegre sistem içinde özerklik sağlanması ve farklılaşmayı sağlayan üstün sonuçlar elde edilmesi, bu aşamadaki hedeftir. Literatürdeki tanımlamalarından da anlaşılacağı üzere, akıllı kent idealine ulaşmak için bazı gereksinimler bulunmaktadır. Şüphesiz ki önemli gereksinimlerden biri, akıllı süreçler geliştirmek, mevcut süreçlerin etkinliğini ve verimini arttırmak için veri odaklı yönetim yaklaşımı benimsemektir. Bu konuda bir örnek olarak, Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu- Intenational Organization for Standardization (ISO), Uluslararası ISO 37120:2014 Toplulukların sürdürülebilir kalkınması şehir hizmetleri ve yaşam kalitesi göstergeleri standardı ile kentlere yardımcı olmaktadır. Söz konusu standart, büyüklüğüne ve konumuna bakılmaksızın, her türlü şehir, belediye veya yerel yönetimin karşılaştırılabilir ve doğrulanabilir bir şekilde performansını ölçmek için kullanılabilmektedir (8). Standart içerisinde, 17 adet anahtar performans göstergesi, 100 adet alt gösterge ve 39 adet profil göstergesine yer verilmiştir (9). Standart içerisinde yer alan göstergeler ve alt gösterge sayıları Tablo 1.’deki gibidir. Söz konusu standarda, bu çalışmada büyük verinin ve ona ilişkin yöntem/teknolojilerin önemine bir örnek teşkil etmesi için değinilmiştir. Kent göstergelerine ilişkin ISO 37120:2014 standardı haricinde çok sayıda çalışma mevcuttur. The Cities Alliance projesi (10), Dünya Sağlık Örgütü tarafından yürütülen Sağlıklı Kentler Projesi (11), Metropolis projesi (12), Uluslararası Yerel Çevre Girişimleri Merkezi- International Center for Local Environmental Initiatives projesi (13), Uluslararası Şehir/İlçe Yönetim Ortaklığı- International City/County Management Association projesi (14), bu çalışmalardan bir kaçıdır. Kent göstergelerine ilişkin tüm çalışmalar, büyük verinin tam manası ile anlaşılmasını ve ona ilişkin yöntem/teknolojilerin kullanılmasını gerekli kılmaktadır. Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 204 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229 Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR Tablo 1. ISO 37120:2014 Anahtar Performans Göstergeleri ve Alt Gösterge Sayıları Profil Göstergeleri 39 Adet Anahtar Performans Göstergeleri Alt Gösterge Sayısı 1 Ekonomi 7 2 Eğitim 7 3 Enerji 7 4 Çevre 8 5 Finans 4 6 Yangın ve Acil Müdahale 6 7 Yönetim 6 8 Sağlık 7 9 Rekreasyon 2 10 Güvenlik 5 11 Barınma 3 12 Katı atık 10 13 Telekominikasyon ve İnovasyon 3 14 Ulaşım 9 15 Şehir planlaması 4 16 Atık su 5 17 Su ve Sanitasyon 7 TOPLAM 139 Göstergelere ilişkin verilerin elde edilebileceği kaynaklar Tablo 2.’de verilmiştir. Söz konusu göstergeler incelendiğinde, göstergeleri oluşturan verilerin birbirinden çok farklı (kurumlar, kuruluşlar, araştırma şirketleri vb.) kaynaklarda tutuldukları, başka bir deyişle yüksek çeşitliliğe sahip oldukları görülmektedir. Ayrıca söz konusu veriler, yüksek çeşitliliğin yanında, yüksek hacim ve hıza da sahiptir. Bu özelliğe sahip verilerden yararlanabilmenin yolu, büyük veri kavramı ile ona ilişkin yöntemleri / teknolojileri anlamak ve kullanmaktan geçmektedir. Tablo 2. ISO 37120:2014 Göstergelerine ilişkin veri kaynakları Anahtar Performans Göstergeleri Kaynak Ekonomi İlgili bakanlıklar, Patent ofisleri Eğitim İlgili bakanlıklar, Anketler ve Sayımlar, Okullar Enerji İlgili bakanlıklar, Uluslararası Enerji Ajansı, Dünya Bankası Çevre İlgili bakanlıklar, Hava kalitesi izleme yetkilileri ve Ekipmanları Finans İlgili bakanlıklar, Kurumlar Yangın ve Acil Müdahale İlgili bakanlıklar, Sigorta şirketleri, Afet yönetim merkezleri Yönetim İlgili bakanlıklar, Yerel yetkililer Sağlık İlgili bakanlıklar, Hastaneler, Sağlık kurumları Rekreasyon İlgili bakanlıklar, Şehir planlama departmanları Güvenlik İlgili bakanlıklar, Polis, Diğer kolluk kuvvetleri Barınma İlgili bakanlıklar, Anketler ve Sayımlar, İlgili dernekler Katı atık İlgili bakanlıklar, Belediye atık tesisleri Telekominikasyon ve İnovasyon İlgili bakanlıklar, İnternet sağlayıcılar Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 205 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229 Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR Ulaşım İlgili bakanlıklar, Ulaşım master planları, Hava fotoğrafçılığı Şehir planlaması İlgili bakanlıklar, Park ve bahçeler, Planlama departmanları Atık su İlgili bakanlıklar, Atık su servisleri Su ve Sanitasyon İlgili bakanlıklar, Su tedarik şirketleri 3. Büyük veri Büyük verinin, çok sayıda veriyi ifade ettiğine inanılsa da; gerçekte, veri miktarından çok daha fazlasını ifade eder. Önde gelen bilişim endüstrisi araştırma grubu Gartner, büyük veriyi, gelişmiş karar almayı sağlama, süreç optimizasyonu ve bilgi keşfi için yeni işlenme biçimlerine gereksinim duyan, yüksek hacimli, yüksek hızlı ve/veya yüksek çeşitliliğe sahip bilgi kaynakları olarak tanımlamıştır (15). International Data Corporation (IDC) de Gartner ile benzer olarak verinin hacmi, çeşitliliği ve hızı üzerinde durmuş ve büyük veri teknolojilerinin; yüksek hızla gelen, büyük hacimdeki ve çok çeşitli verilerden ekonomik değer ortaya çıkaran yeni nesil teknoloji ve mimarileri ifade ettiğini belirtmişlerdir (16). Benzer şekilde, National Institute of Standards and Technology (NIST), büyük verinin bu 3 karakteristiğine vurgu yaparak; verimli depolama, manipülasyon ve analiz için ölçeklenebilir bir mimari gerektiren, öncelikli olarak hacim, hız, çeşitlilik ve/veya değişkenlik karakteristiklerine sahip kapsamlı veri setlerinin büyük veri olarak nitelendirilebileceğini kaydetmişlerdir (17). Berkeley Üniversitesi veri bilimi blogunda, yayıncılık, moda, gıda, otomobil, ilaç, pazarlama gibi çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren 40’dan fazla üst düzey yönetici ve profosyonele “Büyük veri nedir?” sorusu yöneltilmiştir. Big data-sturtup CEO’su Mark van Rijmenam, büyük verinin yalnızca hacim ile ilgili olmadığını, daha çok, farklı veri setlerinin birleştirilip gerçek zamanlı analiz edilmesi ve organizasyonunuz için bir anlayış oluşturulması ile ilgili olduğunu ifade etmiştir. Del Monte Foods’un CEO’su Timothy Weaver ise; tanımını hacim, çeşitlilik ve hız üzerine kurmuş ve çok sayıda farklı verinin hızla ve farklı yapılarda gelmesinin büyük veriyi oluşturduğunu belirtmiştir. Datahero’nun CEO’su Chris Neumann ise; zaman geçtikçe büyük veri tanımında, hacim, hız ve çeşitliliğin daha yaygın kullanılır olduğunu ve bu durumun bugün de böyle devam ettiğini kaydetmiştir (18). Hacim; literatürdeki İngilizce karşılığı ile “volume”, tahmin edileceği üzere verinin miktarı ile ilgili bir karakteristiğidir. Üretilen veri hacmi, günümüzde bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle giderek artmaktadır. Yaşadığımız çağda, veri miktarının exabyte (EB) ve zettabytelarla (ZB) ölçülmesi beklenmektedir (19). Büyük verinin diğer bir karakteristiği olan çeşitlilik, İngilizce karşılığı ile Variety, büyük verinin çok sayıda farklı kaynaktan çeşitli formatlarda ve yapılarda gelebileceğini ifade eder (20). Büyük verinin üçüncü karakteristiği olan hız, İngilizce karşılığı ile Velocity, verinin artan bir hızda akışı olarak ifade edilebilir. Gerçek zamanlı olarak, yüksek hızda üretilen verilerin kontrol altına alınması ve anlamlı sonuçlar verecek analitik araçların geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Şekil 1’de, ingilizce karşılıklarının baş harfleri dolayısıyla, büyük verinin 3 V’si olarak ifade edilen, hacim (Volume), çeşitlilik (Variety) ve hız (Velocity) karakteristikleri gösterilmektedir. Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 206 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229 Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR Şekil 1. Büyük Verinin 3V’si (21) Büyük veriden, karakteristik özellikleri (hacim, çeşitlilik, hız, vs.) sebebiyle, geleneksel yöntem ve teknolojiler kullanılarak yararlanılması oldukça zordur. Bu nedenle zaman içerisinde, büyük veriden fayda sağlayabilmek amacıyla, çeşitli yöntem ve teknolojiler gelişmiştir. Bu çalışmada, büyük veri ile ilişkili yöntem ve teknolojilerin akıllı kent süreçleri geliştirmek için nasıl kullanıldığı, literatürdeki uygulamalara dayanarak irdelenmiştir. 3.1. Büyük Veri ile İlişkili Yöntem ve Teknolojiler Büyük veriden, karakteristik özellikleri (hacim, çeşitlilik, hız, vs.) sebebiyle, geleneksel yöntem ve teknolojiler kullanılarak yararlanılması oldukça zordur. Bu nedenle zaman içerisinde, büyük veriden fayda sağlayabilmek amacıyla, çeşitli yöntem ve teknolojiler gelişmiştir. Bu yöntemlerden biri olan veri madenciliği, büyük veri tabanlarındaki gizli bilgi ve yapıyı açığa çıkarmak için çok sayıda veri analizi aracını kullanan bir süreçtir (22). Veri madenciliği, kimi kişilerce veri tabanlarında bilgi keşfi- knowledge discovery from database (KDD) sürecinin tamamı ile aynı anlamda kullanılmaktayken, bir takım kişilerce ise; bilgi keşif sürecinin basit ve temel bir adımı olarak nitelendirilmektedir. Bilgi keşfi süreci aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır (23) : 1. Verilerin temizlenmesi (gürültülü ve tutarsız bilginin temizlenmesi) 2. Verilerin birleştirilmesi (çok sayıda veri kaynağının birleştirilmesi) 3. Verilerin seçilmesi (analize uygun verilerin veri tabanından seçilmesi) 4. Verilerin dönüşümü (verilerin analiz süreçleri için uygun formlara dönüştürülmesi) 5. Veri madenciliği (örüntülerin ortaya çıkarılması için uygulanan tüm yöntemler) 6. Örüntülerin değerlendirilmesi (gerçek bilgiyi temsil eden ilginç örüntülerin teşhisi) Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 207 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229 Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR 7. Gerçek bilginin sunumu (Ortaya çıkan sonuçların görselleştirilmesi, çeşitli sunum teknikleriyle kullanıcıya aktarılması) Veri madenciliği, büyük veriden işe yarar bilgi çıkarmada, yol gösterici yöntem ve teknikler barındıran bir süreç olmasına karşın, bu sürecin günümüz teknolojisi ile desteklenmesi ve güçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Aksi takdirde KDD kapsamında sayılan adımların pratik hayata entegrasyonu mümkün olmayacaktır. Büyük veri analitiğinde önemli yere sahip olan teknolojilerden biri Hadoop’tur. Apache Hadoop yazılım kütüphanesi, basit programlama modellerini kullanarak, bilgisayar kümeleri arasında, büyük veri setlerinin dağıtık işlemlerine izin veren bir çerçevedir. Bir sunucudan binlerce makineye, hesaplama ve depolama olanağı yaratmak için tasarlanmıştır (24). Hadoop şu üç ana kaynaktan oluşmaktadır (25) : Hadoop dağıtık dosya sistemi - Hadoop distributed file system(HDFS): Hadoop kümesi içerisinde verilerin depolandığı sistemdir. MapReduce programlama platformu: Bu programlama modeli, genellikle dağıtılmış, eş zamanlı uygulamalar geliştirmeyle ilişkili pek çok programlama zorunluluğu olmaksızın, büyük veri setlerini işlemek için uygulamalar geliştirmek için bir yol sağlamıştır (26). Hadoop ekosistemi: Veri depolamak veya organize etmek ve hadoop çalıştıran makineleri yönetmek için MapReduce ve HDFS’nin yanında kullanılan veya görev yapan bir araç koleksiyonudur. Örneğin; Hadoop ekosistemi içerisinde, büyük tablolar için yapılandırılmış veriyi depolamayı destekleyen, ölçeklenebilir, dağıtık veri tabanı sunan “HBase”, veri özetleme ve geçici sorgulama sağlayan bir veri ambarı altyapısı sunan “Hive”, bir üst düzey veri akışı dili ve paralel hesaplama yürütme çerçevesi sunan “Pig”, ölçeklenebilir bir makine öğrenmesi ve veri madenciliği kütüphanesi sunan “Mahout” ve benzeri projeler yer almaktadır (24). Verinin büyümesi ve buna ilişkin yöntem ve teknolojilerin gelişmesi ile birlikte, ilgi çekici yeni çalışma alanları ortaya çıkmaktadır. Bazı belli başlı alanlar şunlardır: Makine öğrenmesi (Machine Learning): Bilgisayarların, algılayıcılardan veya veri tabanlarından gelen veriye dayalı olarak öğrenmesini olanaklı kılan algoritmaların tasarım ve Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 208 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229 Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi | Cilt: 10 Sayı: 2, Yaz 2017 www.kentakademisi.com Urban Academy | Rewieved Journal of Urban Culture and Management | Volume: 10 Issue: 2, Summer 2017 Authors: Emrah AKDAMAR geliştirme süreçlerini konu edinen bir bilim dalıdır. Makine öğreniminin odaklandığı konu, bilgisayarlara karmaşık örüntüleri algılama ve veriye dayalı akılcı karar verebilme becerisi kazandırmaktır. (27) Doğal dil işleme (Natural Language Processing): Doğal dil işleme, doğal dil metinlerinin veya konuşmalarının anlaşılması ve işlenmesi için bilgisayarların nasıl işe yarar bir şekilde kullanılabileceğini araştıran bir uygulama ve araştırma alanıdır (28). Görselleştirme (Visualization): Eldeki verilerin ortaya koyduğu bilginin anlaşılması için var olan en etkili yöntemlerden biri görselleştirmedir. Bu sebeple zaman içerisinde önemli görselleştirme araç ve teknolojileri geliştirilmiştir. Gephi, ham bağlantı ve düğüm verilerinden ağ görselleştirmesi yapan açık kaynak kodlu bir Java uygulamasıdır. Processing, genel amaçlı interaktif web görselleştirmesi sunan popüler bir araçtır. Protovis, kullanılmaya hazır görselleştirme öğeleri barındıran kapsamlı bir JavaScript çerçevesidir. Fusion tables, Google tarafından çıkarılan büyük miktarda veriyi tablolarda depolamaya olanak tanıyan ve bilgiyi görselleştirmek ve işlemek için araçlar sunan online bir sistemdir. Başlangıçta grafik çizme ve görsellleştirme için geleneksel masaüstü uygulaması olarak ortaya çıkan Tableau; daha sonra, on- line yayıncılık ve içerik düzenleme için desteklenmiştir (29). Nesnelerin interneti (Internet of Things): Nesnelerin interneti paradigması, bizi çevreleyen pek çok nesnenin bir şekilde ağ üzerinde yer alacağını ifade eder (30). Bugün kabaca, internet erişimi olan 1,5 milyar bilgisayar ve 1 milyarın üzerinde cep telefonu bulunmaktadır. Günümüzdeki “Bilgisayarların interneti” 2020 yılında, 50 ile 100 milyar cihazın internete bağlanmasıyla “Nesnelerin İnterneti” halini alacaktır (31). Business Insider tarafından 2015 yılında Nesnelerin İnterneti ile ilgili yayınlanan raporda çok dikkat çekici bir tahmin yer almaktadır. 2019 yılı itibariyle nesnelerin birbirine bağlanmasıyla ortaya küresel ölçekte 1,7 trilyon dolarlık bir pazar ortaya çıkacağı ön görülmektedir. İşte bu nedenle dev şirketler, nesnelerin interneti ile ilgili; akıllı şehirler, akıllı evler, akıllı binalar kısacası akıllı sistemler başlıklarında çalışmalar yürütmektedirler. Bir yandan fiziksel olarak cihazları birbirine bağlayabilmek için donanım boyutunda çalışmalar yapılırken bir yandan da bu cihazlardan elde edilen verilerin kayıt altına alınması ve analiz edilerek büyük verinin yararlı hale getirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır (32). Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Büyük Verinin Rolü 209 Journal of Urban Academy | Volume: 10 Issue: 2 | ISSN: 2146-9229