4 005502 ಟಿಟಿ 0ಸ ಯಷ್ಟು ್‌್‌ ಇಸು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪತ್ರಿಕೆ ದ್ವೈಮಾಸಿಕ ೫ ಸಂಪುಟ : ೨೦ ೫ ಸ೦ಚಿಕೆ: ೯ಂ ಜನವರಿ-ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೧ ಆತ್ಮ ಯಾವ ಕುಲ ಜೀವ ಯಾವ ಕುಲ ತತ್ತ್ವೇಂದ್ರಿಯಗಳ ಕುಲ ಪೇಳಿರಯ್ಯ ಆತ್ಮಾಂತರಾತ್ಮ ನೆಲೆಯಾದಿ ಕೇಶವ ಆತನೊಲಿದ ಮ್ಯಾಲೆ ಯಾತರ ಕುಲವಯ್ಯ - ಕನಕದಾಸರು ಮ|ು ು ಲ.್ದ೦್ದ.ಯ .......... ಮ ್ರ... ಸಂಪಾದಕ: ಡಿ.ವಿ. ಪ್ರಹ್ಲಾದ್‌ ಕ್‌ ಮುಖಪುಟ ಹಾಗೂ ಒಳಪುಟದ ಸಂಪರ್ಕ ವಿಳಾಸ ಚಿತ್ರಗಳು: ನಂ. ೧೦೦, ೨ನೇ ಮುಖ್ಯರಸ ೬ನೇ ಬ್ಲಾಕ್‌, ೩ನೇ ಹಂತ, ೩ನೇ ಘಟ್ಟ, ಬನಶಂಕರಿ, ಬೆಂಗಳೂರು - ೫೬೦ ೦೮೫ ಫೋನ್‌ನಂ.:೦೮೦-೨೬೭೯೧೯೨೫ ಮುಖಪುಟ ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್‌: ೯೮೪೪೦ ೬೩೫೧೪ ಪುಟ ವಿನ್ಯಾಸ: ಎಂ.ಆರ್‌. ಗುರುಪ್ರಸಾದ್‌ ೮1811: 580761278.52111)300 8॥117118111.8(061 7 ಸ ಡಃ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲ... ಈ ಖಿ ಚ್ಟ $ ರ್‌ ಲಃ ಹೊಯ್‌...ಭೀಮಣ್ಣ.. ನಮ್ಮನ್ನ ಬಿಟ್ಟುಹೋದಿರಿ! ತ್ರೆ ಮೂಲ: ರಾಘವೇಂದ್ರ ಭೀಮಸೇನ ಜೋಶಿ ೪ ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದ: ಡಾ. ರಮಾಕಾಂತ ಜೋಶಿ ಗೆ 66| ಹಾಡುತ್ತಲೇ ಕಥೆಯಾದ ಭೀಮಸೇನ ದೀಪಾ ಗಣೇಶ್‌ ೧೬. ನಾನು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಕಾವ್ಯ ಲ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗ ು ಕ ಗ್ರಾಮಾಯಣ: ಕೇಡು ಮತ್ತು ಅಂತಃಕರಣದ ರಾಜಕಾರಣ (೨) ಹ ೨೮. ಸ ಆರ್‌. ತಾರಿಣಿ ಶುಭದಾಯಿನಿ ೩೭. ತೊಂಡುಮೇವು: ಕಂತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವಿಚಾರಗಳು ಡಾ!। ಕೇಶವಶರ್ಮ ೪೯ ಬಿಂಬಜ್ಜಾನಕ್ಕೆ ಹಂಬಲಿಸುವ "ಈಗಳೇ ಸಾಧ್ಯ' ಡಾ. ಬಿ.ಸಿ.ನಾಗೇಂದ್ರಕುಮಾರ್‌ ಲ ವಿಚ್ಛೇದನಾ ಪರಿಣಯ ಎಂಬ ಹೊಸ ಕಾದಂಬರಿ |ವ ಿಜಯ ರಾಘವನ್‌ ೫೭ ಬಯಲ ಗಾಳಿಗೆ ಗೊತ್ತು ಬೇರಿನಾಳದ ಕನಸು ಡಾ. ಎನ್‌. ಸುರೇಶ್‌ ನಾಗರಮಡಿಕೆ ೬೧ ಪೇಗನ್ನರ ನ್ಯಾಯ ವಿಚಾರಣ ೫ |ವ ಿವೇಕ ಧಾರೇಶ್ವರ ೬೫ ) ೦ಬ-ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ಸಾಹಿತ್ಯಸರ್ಧೆ ಕವನಗಳು ೭೬೧ 1 ಸಾಕ್ರಟ ೀಸನ ಹುಂಜ ಈ ವಿಠ್ಠಲ ದಳವಾಯಿ 1 "``. ಮೂಲ: ಲೆವೊಪೋಲ್ಬು ಆಲಸ್‌ 9 ವಿಜಯಕಾಂತ ಪಾಟೀಲ ಕ್ಟ ಅನುವಾದ: ಕೆ.ವಿ.ನಾರಾಯಣ ೨೦ 9 ಗೀತಾ ಹೆಗಡೆ 1", *ಖುಣದ ಹುಂಜ ಅ ರಾಧಿಕಾ ನಡಹಳ್ಳಿ ಅ. ೪.ಸು.ರಂ. ಎಕ್ಕುಂಡಿ ೨೬ | ಈ ಚಿದಾನಂದ ಸಾಲಿ ಡು ತಿ ಹೊಳದದ್ದು ತಾರೆ ಉಳಿದದ್ದು ಆಕಾಶ್‌ ಯ್ರಿಯ ಓದುಗರೆ, ಹೊಸ ವರ್ಷದ ಶುಭಾಶಯ, ಈ ಸಂಚಿಕೆ ಕೊಂಚ ತಡವಾಯಿತು. ಮನ್ನಿಸಿ. ಹೊಸ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಸಾಲುಗಟ್ಟಲಿರುವ ಸಂಚೆಯಗಳು ಹೇಗೆ ಸಂಭವಿಸೀತೆಂದು ನಿಮ್ಮಷ್ಟೇ ನನಗೂ ಉತ್ಸಾಹ - ಕುತೂಹಲ. ... ನಲವತ್ತುವರ್ಷಗಳ ಅನಂತರದಲ್ಲಿನಮ್ಮೂರಿನಲಒ್ಂಲದೂು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಜರುಗಿದೆ. ಈ ಹಿಂದೆ ನಡೆದ ಸಮ್ಮೇಳನ ಕೆಲ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ನೆನಪು, ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ಆಗ ಬಹಳ ಚಿಕ್ಕವರು ಅಥವಾ ಹುಟ್ಟೇ ಇರಲಿಲ್ಲ ಈ ಸಮ್ಮೇಳನ ಜನರನ್ನು ಸೇರಿಸುವಲ್ಲಿ ಭರ್ಜರಿ ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡಿದೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಜಾಗೃತ ಗೊಂಡಿದೆ. ಕೋಟಿಗಟ್ಟಲೆ ಪುಸ್ತಕ ಖರೀದಿಯಾಗಿದೆ ಅಂತೆಲ್ಲಾ ಅದನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದವರು ಬೂಸಿಬಿಡುತ್ತ-- ತಾವು ನಂಬುತ್ತ ಇತರರೂ ನಂಬಿದಂತೆ ನಟಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಸೋಜಿಗ. ನಿಜದ ಮಾತು ಎಂದರೆ - ಸಾಹಿತ್ಯ ಬೇರೆ, ಸಮ್ಮೇಳನವೇ ಬೇರೆ. ಅದರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೂ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೂ ಸಂಬಂಧ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ಇಂಥ ನಿತ್ಯೋತ್ತವದ ಊರು. ಸಮ್ಮೇಳನ ಮೂಡಿಸಿದ ಪರಿಣಾಮ ಏನೂ ಇಲ್ಲ ರಾಜ್ಯದ ಶಕ್ತಿಕ ೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಕೋಟಿಗಟ್ಟಲೆ ದುಡ್ಡು ಚೆಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಸಂಘಟಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವೇನಲ್ಲ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಹೊರಗುತ್ತಿಗೆ. ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ಜನಗಳಿದ್ದರಾಯ್ತು ದಿನ ನಿತ್ಯ ಇಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರಾಜಕೀಯ, ಜಾತಿ, ಧರ್ಮ, ಸಂಘಟನೆಗಳ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಜನ ಸೇರುವುದು ನಮ್ಮೂರಿನ ಒಂದು ಭಾಗವೇ ಆಗಿಹೋಗಿದೆ. ಪರಿಷತ್ತು ನಡೆಸಿದ ತಯಾರಿಯಾದರೂ ಯಾವ ರೀತಿಯದ್ದು) ಸಮ್ಮೇಳನ ಶುರುವಾಗುವ ತನಕ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಬೆಂಗಳೂರಿಗರಲ್ಲಿ ಕುತೂಹಲವೂ ಹುಟ್ಟಲಿಲ್ಲ “ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದಶಕಗಳಿಂದ ದುಡಿಯುತ್ತಿರುವ ವಿವಿಧ ಕಾರ್ಪಾನೆಗಳ ಕನ್ನಡ ಸಂಘಗಳು ಇವು ಯಾವುದನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ' - ಎನ್ನುವ ರಾ.ನಂ. ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಅವರ ಮಾತು ನಿಜ. ಒಂದು ವರ್ಷದ ಕಾಲುವಕಾಶ ಪರಿಷತಿಗಿತ್ತು ಸ್ಥಳೀಕರ "ಹಾಗೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಪ್ರೇಕ್ಟಕತನದಲ್ಲಿ ಸಮ್ಮೇಳನವೂ ಜರುಗಿತು ಮಅಾಷ್ಡಟುೆತ.್ ತಇಿನವ್ೆನ. ು ಮಜನಾಗಧಳ್ಿಯಗಮೇ ಗಇಳಲಂ್ಲತದೂಿದ ್ದತ ಸುಂದಭಿ್ಗರಾಮಲ ಮಮಾೇಧಲ್ೆಯ ಮಗನಿಳಂಿತಗುೆ ಇಂಹೋಥಗ ಲಚ್ಟಲ,ು ವಟಸಿಾಹಕಿೆತಗ್ಯಳ ಸಮಬ್ಗೆಮ ೇಸಳುನದದಿ. ಬಗ್ಗೆಪ ೂರ್ವಭಾವಿಯಾಗಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ಸುದ್ದಿಗಳಾದರೂ ಎಂಥದ್ದು- ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ರಥದ ಮಾದರಿ... ದಿನಕ್ಕೊಂದು ರೀತಿಯ ವೇದಿಕೆ... ಥರಾವರಿ ಊಟದ ಮೆನು... ಇಂಥವೆಲ್ಲು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಸಂಗತಿಗಳಾ? ಅಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸುವ ಗೋಷ್ಠಿಗಳು, ಅವುಗಳ ವಿಚಾರಗಳು ಇವ್ಯಾವೂ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಪಡೆಯಲೇ ಇಲ್ಲ. ಬಹುಪಾಲು ಗೋಷ್ಠಿಗಳಲ್ಲಿ ಅರೆಬೆಂದವರ ವಿದ್ವತ್‌ ವಿಲಾಸ, ಕುಕವಿಗಳ ಲೀಲಾವಿನೋದ... ಸಮ್ಮೇಳನಾಧ್ಯಕ್ಷರೂ ಸಹ' ನಮ್ಮದು ದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಭ್ರಷ್ಟರಾಜ್ಯ ಅಂತ ಚುಚ್ಚಿರರೂ- ಮರುದಿನ ಮತ್ತೆತಮ್ಮಮ ಾತನ್ನು ಸಾರಿಸಿಕೊಂಡರು. ಭ್ರಷ್ಟರನ್ನ ಹಾಗಂತ ಕರೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಕಷ್ಟದ್ದಾ ಈ ಕಾಲ? ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಹಾ ರಾಜಮಹಾರಾಜರನ್ನು ಮೀರಿಸುವ ಹಾಗೆ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಕೋಟಿಗಟ್ಟಲೆ ಇನಾಮು ಕೊಟ್ಟರು. ಭುವನೇಶ್ವರಿ ಪ್ರತಿಮೆ ನಿಲ್ಲಿಸುವ ವಾಗ್ದಾನವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಗೆಳೆಯ ಬಿಳಿಗೆರೆ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದಸು ರಿಯಾಗಿ "ಕನ್ನಡ ಶಾಲೆಗಳ ಸಮಾಧಿಯ ಮೇರೆ ನಿಮ್ಮಭ ುವನೇಶ್ವರಿ ಪ್ರತಿಮೆ ಏಳಬೇಕೆ?' ಅಂತ. ಕನ್ನಡ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡ ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ನಿಸ್ಶೇಜಗೊಳಿಸಿ, ಅಪ್ರಸುತಗೊಳಿಸಿ ಪ್ರತಿಮೆ ಕಟ್ಟುವುದು ಹುಂಬತನ. ಇಂಥದಕೆ ಒತಾಸೆ ನೀಡುವ ಓರಿಯರ ಬಗ್ಗೆಕ ನಿಕರ ಹುಟ್ಟುತದೆ. ಪ್ರಭುತ್ವದ ನಡೆ ಕೂಡ ದ್ವಂದ್ವಾತ್ಮಕ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಮಗಳನ್ನು, ಉದ್ದಿಮೆದಾರರಿಗೆ ಕೆಂಪು ಹಾಸಿನ ಸ್ವಾಗತ ನೀಡುತ್ತಲೆ. ಅಂಥ ಔದ್ಯಮಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹಚ್ಯಾಗುತ್ತಿದಹ ಾಗೆಸ ್ವಳೀಕ ಸಸಂಸ್ ಕೃತಿ ಕಳೆಗುಂದುತ್ತಿದೆ. ಹಣ ಬಲದ ಮುಂದೆ ಎಲ್ಲವೂ ತಲೆಬಾ ನಿಲೃತ್ತವೆ ಜಃ ಪ್ರಭುತ್ವ ಕನ್ನಡ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಇವುಗಳ "ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೂ ಹಣ ಕೊಡುತದೆ. ಭಾಷೆಯ- ಸಂಸ್ಕೃತ ಿಯ ಉದ್ಧಾರದ ಗಾಳಿ ಮಾತುಗಳನ್ನು ತೇಲಿಬಿಡುತದೆ. ಹಳಿ ತಪ್ಪಿದ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನೇ ಗಮನಿಸಿ, ಅಕ್ಷರಶಃಗ ೌಡರ ಗದ್ದಲವಾಗಿದ್ದ ಈ ಸಮ್ಮೇಳನ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕನ್ನಡ ಜಾಗೃತಿಯ ಬಗ್ಗಒೆತ ್ತುನ ೀಡಿತು. ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ಬೆಂಗಳೂರನ್ನು ಸ್ವಾಸಿದರೂ ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದ ( ಬೆಂಗಳೂರು ಬೆಳೆಯಲು ಶ್ರಮಿಸಿದ ಸಮುದಾಯಗಳು ಅನೇಕ. ಇಲ್ಲಿನ“ ಆರ್ಥಿಕ, ಔದ್ಯಮಿಕ, ಸಾಮಾಜಿ ಜಗತ್ತು ಬಹುವರ್ಣದ್ದು- ಬಹು ಭಾಷೆಯದ್ದು ಬಹು ನೆಲೆಯದ್ದು ಭೇದ ಕಾಲದಿಂ ಮರಾಕರಿದ್ದಾರೆ, ತೆಲುಗಿನ ವೈಶ್ಯರು, ತಮಿಳಿನ ಕಾರ್ಮಿಕರು, ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಈ ನಗರದ ಬದುಕಿ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರೆಲ್ಲರ" ನೇಯ್ಗೆಯುಳ್ಳ ಬೆಂಗಳೂರನ್ನ ಸಮ್ಮೇಳನ ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಚಿಸುತ್ತದೆ್‌ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಿಗರ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮ ನಿಜ. ವಲಸಿಗರ ಸಂಖ್ಯಯೆ ೂ ಹೆಚ್ಚು. ಆದರೆ, ಬೆಂಗಳೂರಿ ಕನ್ನಡೇತರರ ಬಗ್ಗೆಸ ಮ್ಮೇಳನ ಇತ ನಿಲುವು ತಳೆಯುತದೆ. ನನ್ನಜ ೀವದ “ಗೆಳೆಯನ ಮನೆ ಮಾ ತಮಿಳು. ಅವನು 'ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿನ ನ್ನಷ್ಟೇ ಸುಲಲಿತವಾಗಿ ಮಾತಾಡುತಾನೆ ಬಳಸುತಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಬೇಂದ್ರೆ: ಕಾವ್ಯ ಯಾವುದೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ ಪ್ರತಿವ ರವ್ಷಷ ಕವಿ ದಿನಕ್ಕೆ ಅವನೇ ಬಂದು ಧಾರವಾಡ. ಪೇಢೆ ಬಂದವರಿಗೆ ಹಂಚುವ ಏರ್ಪಾಟು ಮಾಡುತಾನೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೆ, ಜ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಅವನನ್ನು ಹೇಗೆ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅನ್ನುವುದು ಭಾಷೆಯ ಬೇಲಿಯೊಳಗಿನ ಸಂಗತಿಯಲ್ಲ ಕುಮಾರವ್ಯಾ ಸನಷ್ಟೆ ಷೇಕ್‌ಫಿಯರ್‌, ಶೆಲ್ಲಿ ಡಾಂಟೆ ನಮಗೆ ಒದಗಿಬರುತಾರೆ. ಠಾಗೋರ್‌ ನಮ್ಮ ಅನೇಕ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರತಿಭೆ ಲೇಖಕರನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿದರು. ಸಾಹಿತ್ಯ ಯಾವಾಗರೂ ತನ್ನ ಎಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಮೀರುವ ಕ! ಬೆಳೆಯುವಂಥದ್ದು ಅದು ಭಾಷು ಮೂಲಭೂತವಾದದಲ್ಲಿ ನರಳಬಾರದು. ಸಮ್ಮೇಳನ ಸರ್ಕತಡ ಎಂಜ ಕಾಸು ಪಡೆದು, ಭಾಷೆಯ ಹೆಸರಿನ ದಂಧೆಕೋರರ ಬೆಂಬಲದಿಂದ ನಡೆಯುವುದು ಕನ್ನಡಿಗರಿ? ಅಭಿಮಾನಕ್ಕಿ ತ ಅವಮಾನದ ಸಂಗತಿ. ಭೀಮಸೇನ ಜೋಷಿ ಗಾನದಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನಮ್ಮನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದ ಅವರು ಬೆಳಗಿ ಪಕ್ಕದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ದಲ್ಲಿ ಬಂಗಾಳಿ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಿಯರಿಗೆ ನಮ್ಮಭ ೀಮಣ್ಣ ಆರಾಧ್ಯ ದೈವ. ಅವರ ಸಂಗೀತ ಮೋಡಿ ಇಡೀ ದೇಶವ್ಯಾಪ ಿಯಾದದ್ದು ಈ ಗಾಯಕನ ಗಾಯನವನ್ನು ಗಡಿಗಳಲ್ಲಿಟ್ಟು ನೋಡುವುದ ಕ್ದುಲ್ಲಕತನ. ಅವರು ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡಿದರು; ನಾವು ಮನವಿಟ್ಟು ಕೇಳಿದೆವು ಅಷ್ಟೆ. ಉಳಿದ ಜಗದ ಜಂಜಡಗ ಹಾಗೇ ಉಳಿದವು. ಸಂಪಾದಕ ಹೊಯ್‌...ಭೀಮಣ... ೧೦ ನಮ್ಮನ್ನ ಬಿಟ್ಟುಹೋದಿರಿ! ಮೂಲ: ರಾಘವೇಂದ್ರ ಭೀಮಸೇನ ಜೋಶಿ ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದ: ಡಾ. ರಮಾಕಾಂತ ಜೋಶಿ ದೇಃಂರ್ಮ೯ ದ ಅನಂತ ಯಾತನೆಗಳಿಂದ ಮುಕರಾದಿರಿ! ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನೀವು ಸಹಜವಾಗಿ ಹಾಡುವದನ್ನು ನಾನು ಕಂಡಿಲ್ಲ ಖರೇ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ ಅದೇ ಸೆ ಮತೊಂದು ಶ್ವಾಸ! ಆದರೆ, ಅದು ನಿಂತು ಹೋಗಿತ್ತು ಆ ವೇದನೆಯಲ್ಲಿ "ಅಅ ಯ್ಯಯ್ಯೋ! ಅಯ್ಯಯ್ಯೋ!!' ಎಂದು ನೋವಿನಿಂದ ನೆರಳುವದನ್ನು ಕ ವಿಹ್ನಲನನಾಾಗ ಿದ್ದೆ ನನ್ನನ್ನು ಮಲ ಗಿಸಿರೋ' ಎಂದು ಅಲವತು ಕೊಂ ಡದ್ದನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೆ. “ಲ ಮಃ ೭೬ಸ ಿನಂತೆ ಮಾಡೀ ದೇಹ ಸಮರ್ಥವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ'. ೨ನಂತ ಉಪ ಮ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶುಶ್ರೂಷೆ ಸಹನ ಮಾಡಡೊೋದ ಿಷ್ಟೇ ನಿಮ್ಮ ಕೈಯಾಗ ಉಳಿದಿತ್ತು ನಾ ನ9) ಿಮ್ಮನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ, "ನೀವು ತೇಜಸ್ಸಿನ ಅವತಾರ” ಇದ್ದಾಂಗ ಇದ್ದಿರಿ. "ಒಮ್ಮೆ ಆಬ ೂರಿ ಸುರು ಆತಂದ್ರ ಸಾಕ್ಟಾತ್‌ "ನಾ ಬ್ರಹ್ಮ ಆಗಿದ್ದರ.ಚ ರಾಚರ ಸೃಷ್ಟಿಯೊಳಗ ಸೂರು ಮುಟ್ಟು ತ್ರಿತ್ತು ಅದರಿಂದ ಆಗಿನ ಕಾಲದಾಗಸ ಸು ದ್ದು ದಿವ್ಯತ್ವದ ಪ್ರತೀತಿ ಆಗತಿತ್ತು (ಜೀವನ ಮುಗಿಯಿತು, ಜೀವ್‌ ಕಥೆಯೂ ಸಸ ಮಾಪಿಗೊಂಡಿತು/ ನಿನ್ನಪ.ಾ ದಕ್ಕೆನ ್ನ ತಲಿ ಹಚ್ಚೀನಿ/ ದೇವಾ, ನನ್ನ ತಲೆ ನಿನಗೆ ಮಣಿದಿದೆ/ ನನ್ನಿಂದ ತಪ್ಪುಗಳಾಗಿರಬಹುದು- ಸಿಟ್ಗಟೇ ಳಬೇಡ ದೇವಾ/ ನಾವು ನಿನ ನಿಷ್ಕಳಂಕ ಮಕ್ಕಳು/ ನೀವು ಕೈ ಬಡೀಬೇಕು/ ನೀನೇ ಕೈ ಹಡೀಬೇಕು). ಕ್ಯ ದೊಡ್ಡವರಿಂದ ಕೇಳಿದ ನಿಮ್ಮ "ಬಾಲಕಾಂಡ', ಮಗ್ಗುಲ ಮನೆಯಿಂದ ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತಿರುವ ಪುರಂದರದಾಸ ಭಜನೆಯನ್ನು ತನ್ಮಯತೆಯಿಂದ ಕೇಳುತ್ತಲೇ ಕುಣಿಯುತ್ತಿದ್ದುದು, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಹೂವು, ತುಳಸಿಗಳ ಭರಪೂರ ಬಕ್ಸೀಸು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿಲ್ ಲಕಿೃ ಷ್ಣನ ಪಾತ್ರಮ ಾಡಿದಾಗ ಸುರಿದ ಚಪ್ಪಾಳೆಗಳ ಗಡಿಚಿಕ್ಕು ಸದ್ದು ತುಂಟಾಟ, ಈಸುವಿಕೆೆ ಹಾಡುಗಳ ಪ್ರತಿಫಲ - ಹಿರಿಯರಿಂದ ಹುಣಸೇ ಬರಲಿನ ಬಟು ಜಬ ಅದಕ್ಕೆ ಅಂಜಲಾರದೆ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಭೀಮಣ್ಣ ದ ಗಾಯನದ ಶುದ್ಧ ಸ್ವರದ ಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ಪಿರಿಪಿರಿ ಅಡ್ಡಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಭೀಮಣ್ಣ - ಗುರುವಿನ ಹತ್ತಿರ ಬಹಳ ಕಪ್ದಪಿ ಂದ ಗಾಯನದಸ ್ವರ ಎತ್ರಿಕೊಂಡು, ಸ್ವಂತದ ಪ್ರತಿಭೆಯಿಂದ ದರದ ಮಹಲು ಕಟ್ಟದ ಭೀಮಣ್ಣ ಎ ಹಿರಿಯರ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ, ಶಿಸಿನ ಶುದ್ಧಸ ಾತ್ವಿಕ ್ರಭ ಕ್ತಿಯ ಸಂಸ್ಕಾರ ಪಡೆದ ಭೀಮಣ್ಣ- ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಕಲಾವಂತರಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಅಂತವನ್ನು »ಸ ್“ವಕ ರಿಸುವ ಇದಿ ಪ್ರಜ್ಞಮೇ ು ಭೀಮಣ್ಣ- ಮೊದಲ ಸಲ ಅಮೇರಿಕೆ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಸ್ವಂತ ತಂದೆ ತೀರಿಕೊಂಡ ಸುದ್ದಿ ಕೇಳಿ ರೂಮಿನಲ್ಲಿ ಬಾಗಿಲು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ದನಿಯಿಂದ ಅತ್ತಿದ್ದ ಭೀಮಣ್ಣ- ಒಳ್ಳೇ ತಾರುಣ್ಯದ ಹೊತಿನಲ್ಲಿ ನಿಮಗ ಸರ್ವತೋಪರಿ ಸಹಕಾರ ನೀಡಿದ ಪತ್ನಿ ಸುನಂದಾ, ಸ್ವಂತ ಲಗ್ಗದಾಗ ಸ್ವತಃನೇ ಮಂಟಪ ಕಟ್ಟಿದ ಭೀಮಣ್ಣ- ನನ್ನ ತಾಯಿ ಮ್ಯಾಲ ಭಾಳ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ, ಅವಳ ಮೊಣಕಾಲು ದಾಟಿ ಹರಡಿದ ಕೂದಲಿಗೆ, ಬುಟ್ಟಿ ತುಂಬ ಹೂವು ತಂದು ಸುರುವುತ್ತಿದ್ದ ಭೀಮಣ್ಣ- ನಾನು ಮತ್ತು ತಂಗಿ ಉಷಾ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಕೇಳಿ ಆನಂದದಿಂದ ಹುಚ್ಚೆದ್ದು ಕುಣಿದ ಭೀಮಣ್ಣ - ನಂತರ, ಸರಳ ಮತ್ತು ಸುದಾ ಭೋಳೆ ಸ್ವಭಾವದವರಿಗೆ ಟೊಪ್ಪಿಗೆ ಹಾಕಿ ನಾಗಪುರಕ್ಕೆ ಹಾರಿದ ಭೀಮಣ್ಣ- ನಾ ದೊಡ್ಡಾವನಾಗೂ ತನಕ ನಮ್ಮನ್ನು ಬೀದಿಗೆ ಬೀಳದ ಹಾಗೆ ನೋಡಿಕೊಂಡ ಭೀಮಣ್ಣ- ಮಹಾನ್‌ ಕಲಾಕಾರ ಹಾಗೂ ಧರ್ಮಶ್ರದ್ಧೆಗಳನ್ನು ಸಂಬಾಳಿಸುವ ತಕ್ಕಡಿಯಲ್ಲಿ ಜರ್ಜರಿತರಾಗಿ, ಭಾವುಕರಾಗಿ ಎರಡು ಸಲ ಆಯುಷ್ಯ ಮುಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಭೀಮಣ್ಣ- ಗುರು ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಮೇಲಿನ ಭಕ್ತಿ ಶ್ರದ್ಧೆಗಳಿಂದ ಬದುಕಿ ಉಳಿದ ಭೀಮಣ್ಣ- ಎಷ್ಟೆಂದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿ! ಕಡೀ ೮-೧೦ ದಿನ ನೀವು ಈ ಜಗತ್ತಿನೊಳಗೇ ಇದ್ದಿದ್ದಿಲ್ಲ ದವಾಖಾನೆಗೆ ಬಂದು, ನಿಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಡಾಕ್ಟರನ್ನು ಕೇಳೋದರ ಹೊರತಾಗಿ ಬ್ಯಾರೆ ಏನೂ ನನ್ನ ಹತ್ತಿರ ಉಳಿದಿದ್ದಿಲ್ಲ ೪-೫ ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ವಿಮಾನ ಕಂಪನಿಯವರು ನಿಮಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ವಿಮಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡುವದಾಗಿ ಹೇಳಿದಾಗ, ನೀವು "ಈಗ ನಾನು ಒಂದೇ ವಿಮಾನದ ದಾರಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ' ಎಂದು ಹೇಳಿ ನಕ್ಕಿದ್ದಿರಿ. ನಿಮ್ಮದು ಇಂಣು ೬ ದಾರಿ ಕಾಯೋದು ಮುಗಿದಿತ್ತು ತುಕಾರಾಮನ ತಾಳ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಕರೀತಿತ್ಯು ಅದರೊಳಗೆ ನೀವು "ಪಂಢರಿನಾಥ ಮಹಾರಾಜಕೀ ಜೈ' ಎಂದು ಹೊರಟಬಿಟ್ಟಿರಿ. ಆ ಮ್ಯಾಲೆ ಉಳಿದದ್ದು ಬರೇ ಉಪಚಾರ। ಸಣ್ಣವರು, ದೊಡ್ಡವರು ಅಬಾಲ ವೃದ್ಧರು ನಿಮ್ಮ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಟೆ ಹಚ್ಚಿದ್ದರು. ನಿಮ್ಮ ಮನೀಯೊಳಗ, ಮಂದ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಜಮಖನಿ ಮ್ಯಾಟ ಿ" ಸಂಧ್ಯಾ ಸೂರ್ಯ' ಜಃ "2ರನಿದೆ'ಯ ೊಗ ಮಲಗಿದ್ದಿರಿ. ಆಜೂಬಾಜೂದ ಗದ್ದಲ, ಅವ್ಯವಸ್ಥಾ ತ ಯಾವೂ ನಿಮಗ ತ್ರಾಸ ಕೊಡುವಂಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಕ್ಯಾಮರಾ ಎಲ್ಲಿಡಬೇಕು? ಫೋಟೋದೊಳಗ ಯಾರು ಯಾರು ಬರಬೇಕು ಎಂಬ ಗುಸುಗುಸು ಹು ನಡೆದಿದ್ದವು. "ಕುಟುಂಬದ ಫೋಟೋ ತೋಗೋಬೇಕೆಂದಾಗ, "ಮೊದಲಿನ ಕುಟುಂಬ' ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿರಿ' ಎಂದು ಅಂತಿದ್ದರು... ನಾ ನಿಮ್ಮ ಹತ್ತಿರ ಹೋಗಿ, ಕಡೀ ಕ್ಷಣದೊಳಗ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ವಲ್ಪು ಹೊತ್ತು ನಿಲ್ಲಬೇಕು ಅನ್ನೋ ವಿಚಾರ ಸಂಯಮಗೊಳಿಸಲು ಭಾಳ ತ್ರಾಸ ಆಗಲಿಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿತ್ತು ಅಂತೂ ಕಡೆಗೆ ಆ ಕ್ದಣ ಬಂತು. ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿಯ ಸಲುವಾಗಿ ಹಿರಿಯ ಮಗನಾದ ನಾನು ನಿಮ್ಮ ಹತ್ತಿರ ಮುಂದೆ ಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅಂಥಾ ಗದ್ದಲದೊಳಗೂ ಹ್ಯಾಂಗೋ ಹತ್ತಿರ ಬಂದೆ. "ಪರಂಪರೆಯೊಳಗ ಅತ್ಯಂತ ನಂಬಿಕೆ ಇದ್ದ ನಿಮಗೆ ನನ್ನ ಕೊನೆಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.' ಅದರಿಂದ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಮಾಧಾನ, ತೃಪ್ತಿ ಆಯಿತು. ಜಾಗ ಬಂದೋ ಬಸ್‌' ಹೆಸರಿನಿಂದ ಹತ್ತಿರವಿಲ್ಲ ಎಲ್ಲ ಕ್ಯಾಮರಾಮನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊರಗೆ ಕಳಿಸಿದರು. "ಕೊನೆಯ ಗಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನಾ ನಿಮ್ಮ ಹಕ್ತಿರ ನಿಂತಿದ್ದ ಫೋಟೋ ಯಾರರೆ ತಗದಾರೋ ಇಲ್ಲೋ ಅನ್ನೋದು ನನಗೆ ಗೊತಿಲ್ಲ ಮರುದಿನ, ನಸುಕಿನಲ್ಲಿ ಭಾರವಾದ ಮನಸಿನಿಂದ ಸ್ಥಶಾನಭೂಮಿಗೆ ಹೋಗಿ, ಗೋಮೂತ್ರ ಸಿಂಪಡಿಸಿ "ಅಸ್ಥಿ ಆರಿಸುವಾಗ ಮತ್ತೆ ದುಃಖ ಉಮ್ಮಳಿಸಿ ಬಂತು. ಎಚ್ಚರ ತಪ್ಪಿ ಬೀಳೋದರ ಹೊರತಾಗಿ ಬ್ಯಾರೆ ಏನೂ “ನ್ನ ಹತಿರ ಉಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ 'ಎಂದ್ರಾಯಣಿ' ನದೀ ವಳಕ ಅಸ್ಥಿ ವಿಸರ್ಜಿಸುವಾಗ ನನತ ಾಯಿಯ " ಅಸ್ಥಿವ ಿಸರ್ಜನೆ' ಯ ನೆನಪು ಮರುಕಳಿಸಿತು. ಇಬ್ಬರು ವಾರಕರಿ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ದಾನ ಕೊಡುವಾಗ" " "ಇಂದ್ರಾಯಣಿ ಕಾಟಿ' ಗೊತ್ತಿದೆಯೇನು?'' ಎಂದು ೫ ಅವರು ಹಾಡಿನ ಇಡೀ ಎರಡು ನುಡಿಗಳನ್ನು ಹಾಡಿ ತೋರಿಸಿದಾಗ ವ್‌ "ಭೀಮಣ್ಣ ಎಲ್ಲಾರೊಳಗೂ ಇದ್ದಾಂಗ ನನ್ನ ಹತ್ತಿರನೂ ಇದ್ದಾನ' ಎಂದು ಖಾತ್ರಿಯಾಗಿ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ನಿರಾಳವಾಯಿತು. ಹೋಯ್‌ ಭೀಮಣ್ಣ ನೀವು ಎಂದೂ ನಮ್ಮನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುವದಿಲ್ಲ] ಗಾ0 ಮನೋಹರ ಗ್ರಂಥಮಾಲಾ ಸುಭಾಷ್‌ ರಸ್ತೆ ಧಾರವಾಡ ಸರಸು ಹಾಡುತ್ತಲೇ ಕಥೆಯಾದ ಭೀಮಸೇನ: ದೀಪಾ ಗಣೇಶ್‌ ಶೆ)೦ಿಯಸ ಾಧಕರು ನಮ್ಮನ್ನು ಅಗಲಿದಾಗ ಸಾವಿರಾರು ಕಥೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತವೆ. ಹುಟ್ಟ ಹಳೆಯ ಕಥೆಗಳು ಹೊಸ ಭಾವ ತೀವ್ರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಮೈದಳೆದರೆ, ಅನೇಕ ಹೊಸ ಅನುಭವಗಳು-ಕಥಾನಕಗಳು ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತವೆ. ಭೀಮಸೇನ ಜೋಶಿಯವರ ವಿಷಯದಲ್ಲೂಈ ಮಾತು ನಿಜ. ಅದು ಕಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ನಮ್ಮ ಅರಿವಿಗೆ ದಕ್ಕದೇ ಇರುವ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಒಳಸುಳಿಗಳ ಜಾಡನ್ನು ಹಿಡಿಯುವ ಬಯಕೆಯೇ, ಅಥವಾ ನಮಗೆ ಒದಗಿ ಬರುವ ಪದಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರು ನಮಗೆ ಎಷ್ಟು ಆಪ್ತರು ಎಂದು ಹೇಳುವ ಇಚ್ಚೆಯೇ --. ಕಾರಣ ಏನೇ ಇರಬಹುದು, ಕಥಿಸಿವುದೇ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಕಥೆಗಳಿಂದ ಅವರೋ, ಅವರಿಂದ ಕಥೆಯೋ -- ಅನ್ನಿಸುವುದುಂಟು. ತೀರಾ ಆಪರಾದವರೂ ಕೂಡ ಕಥೆಗಳ ಮೂಲಕವೇ ಅವರನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹೆಣಗಾಡಿದಾಗ ಹೊಸ ಅರ್ಥಗಳು ಹುಟ್ಟುತ ್ತವೆ. ಭೀಮಸೇನರ ಕಾರಿನ ಹುಚ್ಚಿನ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಓಡಾಡುವ ನೂರಾರು ವೃತ್ತಾಂತಗಳು ಜನಜನಿತ. ೪೦ ವರ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹಾರ್ಮೊನಿಯಂ ವಾದಕರಾಗಿದ್ದ ಅಪ್ಪಾರಾವ್‌ ಜಲಗಾಂವ್ಕರ್‌ ಹೇಳುತಿದ್ದದ್ದು ಹೀಗೆ: " "ಭೀಮಸೇನರು ಕಾರನ್ನುಓ ಡಿಸುತ್ತಿದ್ದದ್ದು | ಅವರು. ರಾಗ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ರೀತಿಯಲ್ಲೇ ಇರುತಿತ್ತು ಮೊದಲು ಕೆಲವ ನಿಮಿಷಗಳು ದರ ಹರಹನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ, ನಂತರ ರಾಗವನ್ನು ಆವಾಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸರು ೮