T.C. AMASYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FEN ve MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM TEZ YAZIM KILAVUZU Mayıs 2018 ÖN SÖZ Amasya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nde yürütülen yüksek lisans ve doktora tezlerinin yazımında biçim ve içerik yönünden uyulması gereken kuralların ve bilimsel sunuş standartlarının yeniden düzenlenerek verildiği bu kılavuzun öğretim üyeleri ile öğrencilerimizin çalışmalarına katkı sağlayacağı inancıyla başarılar diler, saygılar sunarım. Prof. Dr. Mehmet KARA Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü İÇİNDEKİLER Sayfa 1. GİRİŞ ....................................................................................................... 1 2. KISALTMALAR VE TANIMLAR ........................................................ 3 3. GENEL KURALLAR ............................................................................. 5 4. GENEL BİÇİM VE YAZIM PLANI ....................................................... 7 4.1. Kullanılacak Kâğıdın Niteliği ............................................................................. 7 4.2. Kenar Boşlukları ve Sayfa Düzeni (Tek Sayfalar) .............................................. 8 4.3. Yazım Planı ......................................................................................................... 10 4.4. Sayıların Yazılışı ................................................................................................. 11 4.5. Satır ve Paragraf Aralıkları ................................................................................. 12 4.6. Sayfaların Numaralandırılması ........................................................................... 13 4.7. Kelime ve Metin Bölünmesi ............................................................................... 13 4.8. Yazım İşlemcileri ................................................................................................ 13 4.9. Hataların Düzeltilmesi ........................................................................................ 14 4.10. Bölüm ve Alt Bölümler ..................................................................................... 15 4.11. Bölüm ve Alt Bölümlerin Numaralandırılması ................................................. 16 4.12. Metin İçinde Kaynak Gösterme ........................................................................ 16 4.12.1. Metin içinde numara ile kaynak gösterme ............................................ 17 4.12. 2. Metin içinde yazarın soyadına göre kaynak gösterme ......................... 17 4.12.3. Alıntılar ................................................................................................. 20 4.12.4. Dipnot ................................................................................................... 22 5. SAYFALARIN DÜZENLENMESİ ........................................................ 23 5.1. Tez Kapağı ve Özel Sayfalar ............................................................................... 23 Sayfa 5.1.1. Dış kapak ................................................................................................ 23 5.1.2. İç kapak sayfası ....................................................................................... 24 5.1.3. Kabul ve Onay sayfası ............................................................................ 24 5.1.4. İthaf sayfası ............................................................................................. 24 5.1.5. Etik Beyan Sayfası .................................................................................. 24 5.1.6. Özet ve Abstract sayfaları ....................................................................... 24 5.1.7. Ön söz ve Teşekkür sayfası .................................................................... 25 5.1.8. İçindekiler dizini ..................................................................................... 25 5.1.9. Çizelgeler dizini ...................................................................................... 26 5.1.10. Şekiller dizini ........................................................................................ 27 5.1.11. Resimler dizini ...................................................................................... 27 5.1.12. Haritalar dizini ...................................................................................... 28 5.1.13. Simgeler ve kısaltmalar dizini .............................................................. 28 5.2. Tez Metni ............................................................................................................ 29 5.2.1. Giriş ........................................................................................................ 29 5.2.2. Ana metin ................................................................................................ 30 5.2.3. Sonuç ve öneriler .................................................................................... 31 6. KAYNAKLAR ........................................................................................ 35 6.1. Genel Kurallar ..................................................................................................... 35 6.2. Kaynaklar Listesinde Kaynak Gösterme ............................................................. 36 7. EKLER .................................................................................................... 51 8. ÖZGEÇMİŞ ............................................................................................. 53 9. TEZ TESLİM SÜRECİ VE GEREKLİ BELGELER .............................. 55 EK-1(a). Yüksek Lisans/Doktora Tezi veya Proje için dış ön kapak örneği .................. 58 Sayfa EK-1(b). Yüksek Lisans/Doktora Tezi dış kapak sırtı örneği......................................... 59 EK-2(a). Yüksek Lisans/Doktora Tezi veya Proje için iç kapak sayfa örneği (Tek Danışman) ...................................................................................................... 60 EK-2(b). Yüksek Lisans/Doktora Tezi veya Proje için iç kapak sayfa örneği (İki Danışman) ...................................................................................................... 61 EK-3(a). Yüksek Lisans Tezi kabul ve onay sayfası (3 kişilik jüri) ............................... 62 EK-3(b). Yüksek Lisans Tezi kabul ve onay sayfası (5 kişilik jüri) ............................... 63 EK-3(c). Doktora Tezi kabul ve onay sayfası (5 kişilik jüri) ......................................... 64 EK-3(d). Doktora Tezi kabul ve onay sayfası (7 kişilik jüri) ......................................... 65 EK-3(e). Proje kabul ve onay sayfası ............................................................................. 66 EK-4. İthaf sayfası örneği ............................................................................................... 67 EK-5. Etik Beyan sayfası ................................................................................................ 68 EK-6. Türkçe Özet sayfası örneği ................................................................................... 69 EK-7. İngilizce Özet sayfası örneği ................................................................................ 70 EK-8. Ön söz ve Teşekkür Sayfası Örneği ..................................................................... 71 EK-9. İçindekiler örneği ................................................................................................. 72 EK-9. (devam) İçindekiler örneği ................................................................................... 73 EK-10. Çizelgeler dizini ................................................................................................. 74 EK-10. (devam) Çizelgeler dizini ................................................................................... 75 EK-11. Şekiller dizini ..................................................................................................... 76 EK-12. Resimler dizini ................................................................................................... 77 EK-13. Haritalar dizini.................................................................................................... 78 EK-14. Simge ve Kısaltmalar dizini ............................................................................... 79 EK-15. Ekler sayfası örneği ............................................................................................ 80 EK-16. Özgeçmiş sayfası örneği ..................................................................................... 81 1 1. GİRİŞ Bu Tez Yazım Kılavuzunun amacı, Amasya Üniversitesi Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Sınav Yönetmeliği uyarınca hazırlanan “Proje”, “Yüksek Lisans Tezi” ve “Doktora Tezi” ile ilgili esasları düzenlemektir. Bir akademik unvan için ilgili jüri tarafından kabul edilen her tez, bilime ve/veya bilimsel yöntemlere katkı yapan özgün bir çalışmadır. Bu çalışmanın kütüphanelerin genel arşivleme standartlarına ve enstitülerin bu dokümanda belirtilen kurallarına uygun olarak hazırlanması esastır. Her öğrenci yazdığı tezin, bu Tez Yazım Kılavuzunda belirtilen standart ve kurallara uygunluğunu sağlamakla yükümlüdür. Bu Tez Yazım Kılavuzunda belirtilen biçimde hazırlanan tezler, Enstitü yönetimlerinin belirlediği sayıda çoğaltıldıktan sonra, Enstitü Müdürlüğü’ne dosya içinde teslim edilir. Jüri, adaydan bazı düzeltmeler yaparak tezini yeniden sunmasını ve savunmasını isteyebilir veya adayın yaptığı çalışmayı başarısız bulabilir. Sunumu ve savunması başarılı görülen adaylar, yüksek lisans/doktora derecesi almaya hak kazanırlar. Enstitü tez yazım kılavuzunda belirtilen unsurların dışında ihtiyaç duyulduğunda Publication Manual of the American Psychological Association, 6th Edition (APA 6. baskı) kurallarına başvurulabilir. Bu yazım kılavuzu yayımlandığı tarihinden itibaren geçerlidir. Daha önceki yıllarda hazırlanmış tezler, biçim ve içerik bakımından farklı olduğundan tez yazımında örnek olarak kullanılmamalıdır. 2 3 2. KISALTMALAR VE TANIMLAR a. Anabilim Dalı: Enstitüde eğitim programı bulunan Anabilim dalı b. Proje: Tezsiz yüksek lisans çalışması c. Enstitü: Amasya Üniversitesi bünyesindeki Fen Bilimleri Enstitüsü d. Tez Önerisi: Doktora, yüksek lisans tez önerisi e. Tez: Yüksek lisans tezi, doktora tezi, proje Bilimsel Yayınlarda Dikkat Edilmesi Gereken Etik İlkeler Bilimsel yayınlarda bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi ikinci bölüm dördüncü maddede tanımlanmıştır. Buna göre etiğe aykırı kabul edilecek davranışlar şunlardır: a) İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek, b) Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak, c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek, ç) Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak, d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak, e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek, f) Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, 4 kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek, g) Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak, h) İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, ı) İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak, i) İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, j) Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak, k) Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak, l) Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak, m) Araştırma ve deneylerde, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek, n) Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak, o) Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak, ö) Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak, p) Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak. Tez çalışmalarında ve tezin yayına dönüştürülme sürecinde etik ilke ve prensiplere uygunluğun sağlanması öğrenci ve danışmanın sorumluluğundadır. 5 3. GENEL KURALLAR Bu tez yazım kılavuzu ile Amasya Üniversitesi’ne bağlı Anabilim dallarında hazırlanacak olan tezlerinin yazılmasında belli bir standardı sağlamayı amaçlanmış olup, tezlerle ilgili bilimsel yazım ilkeleri kısa ve öz olarak belirtilmiştir. Tezler, enstitü tarafından yalnızca bir kez kontrol edilir. Bu kontrol işlemi, tez savunma sınavı sonrası jüri tarafından istenen düzeltmelerin yapılmasından sonraki işlemdir. Doktora ve yüksek lisans tezinin ciltleme işlemleri, ilgili tezin yazım kılavuzuna uygun hazırlandığına dair Enstitü Müdürlüğü onayı alındıktan sonra yapılacaktır. Tezin, tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanmasından tez öğrencisi ve danışman(lar)ı sorumludur. Enstitüde yapılan tez kontrollerinin amacı, tez öğrencilerine yardımcı olmak ve tezin belirtilen kurallara uygunluğunu kontrol etmektir. Tez kapaklarının zemin rengi, dış kapak bölümünde belirtilen kapak renk kodları dikkate alınarak yüksek lisans tezi için mavi, doktora tezi için eflatun, proje için beyaz renkte olmalıdır. Literatür taramasında, daha önceki araştırmalardan söz edilirken her zaman geçmiş zaman kullanılır. İngilizce yazılan bölümlerde kısaltmalar kullanılmaz. Örneğin sırasıyla; “weren’t”, “don’t”, “isn’t” yerine “were not”, “do not”, “is not” kullanılır. Dil ve Anlatım Enstitü tez yazım dili Türkçedir. Tezlerin yazımında Türkçe yazım kurallarına uyulmalıdır. Bu amaçla Türk Dil Kurumu’nun (TDK) yazım kılavuzu rehber alınmalıdır -Kullanmış olduğunuz MS Office programlarında Dil Bilgisi ayarlarında “TDK kılavuzunu esas al” seçeneği mevcuttur. Bu ayarlamaları yaptığınız takdirde hazırladığınız belgelerde TDK kılavuzu esas alınmaktadır- Enstitü bünyesinde yabancı dillerde eğitim veren Anabilim Dallarında yürütülen tezler eğitimin verildiği yabancı dilde hazırlanabilir. Tezde, açık ve anlaşılır bir anlatım tercih edilmelidir. Konunun anlaşılabilirliğini arttırmak için başlıklar ve alt başlıklara yer verilmelidir. Kişiselleştirilmiş (birinci tekil şahıs) bir dil kullanılmamalı, anlatımda üçüncü tekil şahıs dili kullanılmalıdır. Ayrıca tezde birimler