Not: Bu Çalışma Mevlana Kalkınma Ajansı tarafından hizmet alımı yolu ile hazırlatılmıştır. 1 TARIM ALET VE MAKİNELERİ SEKTÖRÜ DEĞER ZİNCİRİ ANALİZİ VE KÜMELENME 1.1.1.1. “Konya İli Tarım Alet ve Makineleri Sektörü Değer Zinciri Analizi” Öncesinde Sektöre Genel Bakış 1.1.1.1.1. Dünyada Tarım Alet ve Makineleri Sektörü 1.1.1.1.1.1. Dünya Tarım Alet ve Makineleri Üretimi Dünya’da traktör ve tarım alet ve makineleri üretim hacminde en büyük payı Avrupa Birliği ile Kuzey Amerika ülkeleri almaktadır. VDMA (Verband Deutscher Maschinen- und Anlagenbau - German Engineering Federation) verilerine göre 2010 yılında 64,6 Milyar Avro seviyesinde olan sektör büyüklüğünün bölgelere göre dağılımında; AB’nin payı %35, Kuzey Amerika’nın payı %28, Çin’in payı %10 ve Latin Amerika’nın payı %7 civarında oluşmuştur. Bu bölgeler, dünya tarım alet ve makineleri üretiminin %80’lik kısmını gerçekleştirmekte ve dünya üretiminden aldıkları pay toplamı sektör büyüklüğün %80’i seviyesinde oluşmaktadır. Ülkemizin bu pastadan aldığı pay %3 seviyelerinde bulunmakta ve 2 milyar Avro düzeyinde kalmaktadır.1 Dünya tarım alet ve makineleri ile traktör ürünlerinin üretim değeri, 2006 yılında 53,8 milyar Avro, 2007 değeri 58,7 milyar Avro ve 2008 yılında 68,5 milyar Avro seviyelerine kadar yükselmiş ve büyük bir tırmanış gerçekleştirmiştir. Bu tırmanış, 2009 yılında yerini düşüşe bırakarak 59,4 milyar Avro seviyesine kadar gerilemiş ve pazarda %13,2 oranında daralma gözlenmiştir. 2010 yılında ise 64,6 milyar Avro seviyesine kadar çıkan üretim değerinin bir önceki yıla göre %8,75 oranında arttığı ve pazarın genişlediği görülmektedir. Batı Avrupa’da ortalamanın üzerinde bir üretim düşüşü oluşmasına karşın, diğer tüm bölgelerde üretim hacmi içinden alınan payda büyük bir değişiklik gözlenmemiştir. Grafik 20: Dünya Tarım Alet ve Makineleri Üretim Hacmi (Milyar AVRO) Kaynak: VDMA, Agricultural Machinery Economic Report, 2011. Dünya’da tarım alet ve makinelerinın teknoloji yoğun olarak üretilen kalemleri olan traktör ve biçerdöver üretiminde, 2007 yılında 1,4 milyon adet traktör ve 37.000 biçerdöver üretimi 1 VDMA, Agricultural Machinery Economic Report, 2011. gerçekleştirilmiştir. 2008 yılında bu rakamlar 1,5 milyon traktör ve 47.000 adet biçerdöver şeklinde oluşmuştur.2 2008 yılı itibariyle toplam traktör ve biçerdöver üretiminin gerçekleştiği bölgelere göre dağılım şu şekilde oluşmuştur: Tablo 210: Dünya Traktör ve Biçerdöver Üretiminin Dağılımı Sıra Bölge Traktör Biçerdöver 1 Batı Avrupa 240.100 16.700 2 Merkez/Doğu Avrupa (Türkiye Dahil) 137.600 11.800 3 ABD ve Kanada 163.800 9.500 4 Latin Amerika 87.500 8.500 5 Çin 270.000 0 6 Hindistan 340.000 500 7 Diğer 262.000 0 TOPLAM 1.501.000 47.000 Kaynak: TARMAKBİR Tarım Makinaları Sektör Raporu, 2010 ve Agrievolution WG 2008. Çin ve Hindistan ülkelerinin toplam traktör üretimi yıllık 610.000 adet seviyesinde bulunmakta, bu iki ülkenin dünya üretimindeki payı %40’ın üzerine bulunmaktadır. Bu ülkelerin dışında ABD ve Kanada ülkelerinin üretimdeki payları %10,9 seviyesinde bulunmaktadır. Batı Avrupa ülkeleri de traktör ve biçerdöver üretiminden %16 ile önemli bir pay almakta, üretimin %17,45’i diğer ülkeler tarafından gerçekleştirilmektedir. 1.1.1.1.1.2. Dünya Tarım Alet ve Makineleri Ticareti (İthalat-İhracat) Sektör küreselleşmekte olup, Dünya Ticaret Örgütü (WTO) verilerine göre 2010 yılı itibariyle traktör pazarında oluşan toplam ticaret hacmi 33,4 milyar Avro seviyesinde bulunmaktadır. Aynı şeklide, traktör dışında kalan tarım alet ve makineleri sektöründe ise pazar büyüklüğünün 61,4 milyar Avro seviyelerinde bulunduğu görülmektedir.3 Toplam ticarette ABD, Kanada, AB ülkeleri ve Rusya Federasyonu öne çıkan ve büyük ölçüde ticaret gerçekleştiren ülkeler olarak görülmektedir. Pazarda gerçekleşen ihracatlar ve ithalatlar göz önüne alındığında, pazardaki en büyük aktörlerin AB ülkeleri ile ABD olduğu söylenebilir. AB ülkeleri ile Rusya Federasyonu’nun toplam ticaret hacminden aldıkları pay, %40-50 civarında seyretmektedir. İhracatta, Almanya en büyük ihracatçı olarak öne çıkmakta, bu ülkeyi takip eden ülkeler ise sırasıyla ABD, İtalya, Fransa ve Çin şeklinde sıralanmaktadır. Grafik 21: Dünya Tarım Alet ve Makineleri İhracatından Pay Alan Ülkeler 2 TARMAKBİR Tarım Makinaları Sektör Raporu, 2010. 3 Dünya Ticaret Örgütü, Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) Ticaret İstatistikleri, 2010. Kaynak: VDMA, Agricultural Machinery Economic Report, 2011. Dünya tarım alet ve makineleri ithalatında gelişmiş ülkeler ilk sıralarda yer almaktadır. En çok tarım alet ve makinesi ithalatı yapan belli başlı ülkeler ABD, Fransa, Kanada, Almanya, İngiltere, Polonya, İspanya ve İtalya şeklinde sıralanmaktadır. 2010 yılı verilerine göre traktörde ilk 10 ülkenin global ithalattan aldığı pay %65’in üzerinde seyretmektedir. Traktör dışında kalan diğer tarım alet ve makineleri dikkate alındığında ise ABD, Fransa, Kanada, Almanya, İngiltere ve Rusya Federasyonu ülkelerinin dünya ithalatındaki payları %52 seviyelerini bulmaktadır. Grafik 22: Dünya Tarım Alet ve Makineleri İthalatçısı Ülkeler Kaynak: VDMA, Agricultural Machinery Economic Report, 2011. Traktör ve diğer tarım alet ve makineleri sektöründe dünyanın önde gelen üreticilerinden olan Hindistan ve Çin ülkelerinin payı; traktörde %4,5 seviyesinde kalmaktayken, diğer tarım alet ve makineleri ihracatından aldıkları payın %8 seviyesinde olduğu görülmektedir. Traktör üretiminde önde bulunan bahsedilen ülkeler, iç pazardaki ihtiyacı karşılamakta ve özellikle yakın pazar olan ABD ve Meksika pazarlarına ciddi satış gerçekleştirmektedirler. Pazarda, katma değer açısından yüksek katma değerli ürünleri üreten gelişmiş ülkeler, pazarın lideri konumunda bulunmaktadırlar. 1.1.1.1.2. Türkiye’de Tarım Alet ve Makineleri Sektörü 1.1.1.1.2.1. Türkiye’de Tarım Alet ve Makineleri Sektörünün Durumu Türkiye’de tarım alet ve makineleri sektöründe, TOBB tarafından 24 gruba ayrılan ana dallarda 100’den fazla çeşitte ürünün üretimi gerçekleştirilmektedir. Tarım alet ve makineleri sektöründe, tarımda kullanılan makine ve ekipmanlar dışında, teknolojideki gelişmeye paralel olarak yeni çeşit ürünler üretimi sektöre eklenebilmektedir. Tablo 211: TOBB Tarım Alet ve Makineleri Gruplandırması Kod Tanım Üretici Sayısı4 3822 Tarım Alet ve Makineleri - 382201 Tarım Alet ve Makineleri, Parçaları ve Onarımı - 38220101 Traktör 17 38220102 Pulluk 58 38220103 Tohum Ekme Makinası (Mibzer) 40 38220104 Tezek Kıran Makinaları (Roluvatorler) 20 38220105 Disk-Harrow 40 38220106 Kültüvatör, Çapa Makinası, Toprak Frezesi 103 38220107 Gübreleme Makina ve Cihazları (Kombine Mibzerler Dahil) 51 Hasat Makinaları (Biçer, Biçer Toplar, Biçer Bağlar, Biçer Döverler, Pancar 38220108 64 Sökme Makinası vb.) 38220109 Harman Makinası, Patoz, Saman Makinası 38 38220110 Saman Balya Presleri 25 38220111 Çayır, Çimen Biçme Makinaları 40 38220112 Sulama ve Yağmurlama Tesisleri 13 38220113 Tohum, Hububat Temizleme ve Tasnif Makinaları, Kalibre Makinası 12 Diğer Tarım Alet ve Makineleri, Vanvey, Sera, Ekipman ve Makinaları, 38220114 184 Rotavatör 38220115 Tarım Makina ve Ekipmanları Parçaları, Kazayağı, Pulluk Bıçağı 223 38220116 Tarım Römorku 129 Tarımsal Mücadele Makina Ve Ekipmanları (Atomizerler, Pulvarizatörler, 38220117 63 İlaçlama Kompresörü) 38220118 Kuluçka Makinası, Otomatik Tavuk Kafesi 6 38220119 Tavukçuluk Ekipmanları 15 38220121 Arıcılık Ekipmanları <3 38220122 Ağaçlandırma Makinası <3 38220123 Otomatik Hayvan Suluğu 6 38220124 Süt Sağma Makinası 24 38220125 Fide Dikme Makinaları 13 Kaynak: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Sanayi Veritabanı, 2011. Tarımda bitkisel üretim ve hayvancılık faaliyetlerinde kullanılan ekipmanları üreten firma sayısı, tüm gruplar dikkate alınarak 500’den fazladır. Tarımda kullanılan alet ve makinelerin birden fazla çeşitte üretilmesi yoluyla, ürün çeşitlendirmesine gidildiği gözlenmektedir. Ülkemizde tarım alet ve makineleri üretimine yönelik faaliyet gösteren firmalar, tarımsal faaliyetlerin ve tarla bitkileri yetiştiriciliğinin yaygın olarak yapıldığı bölgelerde yoğunlaşmaktadır. Ülkemizde özellikle Konya ilinde olmak üzere, tarım alet ve makineleri üreticisi firmalar yoğun olarak faaliyet göstermektedir. Türkiye traktör üretimi konusunda faaliyet gösteren firmalar İstanbul, Kocaeli ve Ankara illerinde yoğun olarak bulunmakta, bunlar dışında 7 ilde tek üretici yer almaktadır. Toplam olarak ülkemizde traktör üretimi gerçekleştiren ve kapasite raporu temin etmiş olan 17 firma bulunmaktadır. Şekil 26: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Traktör Üreticilerinin Dağılımı 4 Üretici sayısı, ürünü üreten firma sayısını göstermekte olup, birden fazla ürünü üreten firmalar bulunmaktadır. Kaynak: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Sanayi Veritabanı, 2011. 2009 yılında traktör-biçerdöver üretiminde kapasite kulanım oranları sırasıyla %19,7 ve %13,8 seviyelerinde oluşmuş, sektör tüm Dünyada olduğu gibi ülkemizde de daralmıştır. 2010 yılından itibaren yüksek oranda bir üretim artışı gerçekleştiren sektörde, kapasite kullanım oranının halen çok düşük seviyelerde olduğu görülmektedir. Genel olarak tüm ekipmanlarda oluşan %33 oranındaki kapasite kullanım oranı da sektördeki daralmayı göz önüne sermektedir. Tablo 212: Tarımsal Mekanizasyon Araçları Kapasite-Üretim Miktarları ve Kapasite Kullanımı Sıra Tarımsal Mekanizasyon Aracı Kapasite(Ad) Üretim(Ad) Fark KKO % 1 KULAKLI PULLUK 53.411 22.662 30.749 42,4 2 ARK AÇMA PULLUĞU 1.480 181 1.299 12,2 3 DİSKLİ PULLUK 10.745 1.751 8.994 16,3 4 GOBLE DİSK 3.601 794 2.807 22,0 5 DİPKAZAN 4.136 1.280 2.856 30,9 6 KÜLTÜVATÖR 43.445 10.185 33.260 23,4 1 TOPRAK FREZESİ 5.845 3.458 2.387 59,2 8 ROTOTİLLER 4.160 848 3.312 20,4 9 DİSKLİ TIRMIK-DİŞLİ TIRMIK 21.072 6.271 14.801 29,8 10 MERDANE 5.592 1.454 4.138 26,0 11 SİLİNDİR 789 85 704 10,8 12 TAPAN 1.387 305 1.082 22,0 13 SIRA ARASI ÇAPA MAKİNASI 27.556 14.961 12.595 54,3 14 SIRA ARASI ÇAPA ALETİ 59.320 56.350 2.970 95,0 15 ORAK VE KANATLI ORAK MAKİNASI 7.580 2.610 4.970 34,4 16 SET MAKİNASI 2.730 459 2.271 16,8 17 SKRAYPER 75 5 70 6,7 18 KAYMAK KIRMA ALETİ 10 5 5 50,0 19 ÇİZEL 8.662 2.454 6.208 28,3 20 TESVİYE KÜREĞİ 8.468 2.076 6.392 24,5 21 TOPRAK BURGUSU 1.363 314 1.049 23,0 22 PNÖMATİK TEK DANE EKİM MAKİNASI 660 223 437 33,8 23 TEK DANE EKİM MAKİNASI 6.795 2.734 4.061 40,2 24 PNÖMATİK SIRAYA EKİM MAKİNASI 4.455 1.453 3.002 32,6 25 MEKANİK SIRAYA EKİM MAKİNASI 20.977 7.469 13.508 35,6 26 PAMUK EKİM MAKİNASI 300 60 240 20,0 27 SOĞAN MİBZERİ 15 8 7 53,3 28 PATATES EKİM MAKİNASI 1.764 1.329 435 75,3 29 PATATES SÖKÜM MAKİNASI 2.794 787 2.007 28,2 30 FİDE DİKİM MAKİNASI 1.039 39 1.000 3,8 Sıra Tarımsal Mekanizasyon Aracı Kapasite(Ad) Üretim(Ad) Fark KKO % 31 SAPDÖĞER HARMAN MAKİNASI 20.019 5.143 14.876 25,7 32 FINDIK HARMAN MAKİNASI 160 49 111 30,6 33 PANCAR SÖKME MAKİNASI 1.154 690 464 59,8 34 KOMBİNE PANCAR HASAT MAKİNASI 1.099 340 759 30,9 35 PANCAR SÖKME ÇATALI 130 15 115 11,5 36 SOĞAN HASAT MAKİNASI 1 1 0 100,0 37 SABİT SELEKTÖR 300 120 180 40,0 38 SEYYAR SELEKTÖR 704 277 427 39,3 39 ÇİM BİÇME MAKİNASI 0 0 0 0,0 40 FINDIK AYIKLAMA MAKİNASI 55 15 40 27,3 41 BİÇER BAĞLAR 250 205 45 82,0 42 FINDIK DİKİM MAKİNASI 0 0 0 0,0 43 TRAKTÖR 87.600 17.232 70.368 19,7 44 TRAKTÖR KABİNİ 65.086 12.831 52.255 19,7 45 KEPÇE 13.373 2.898 10.475 21,7 46 EL TRAKTÖRÜ 17.450 11.578 5.872 66,3 47 TRAKTÖR SEPETLİĞİ 835 213 622 25,5 48 KALDIRMA ÇUBUĞU 850 147 703 17,3 49 YER FISTIĞI DANELEME MAKİNASI 0 0 0 0,0 50 HAŞHAŞ KIRMA VE DANELEME MAKİNASI 89 66 23 74,2 51 MISIR DANELEME MAKİNASI 50 0 50 0,0 52 MISIR SİLAJ MAKİNASI 5.143 1.906 3.237 37,1 53 OT SİLAJ MAKİNASI 1.983 505 1.478 25,5 54 SANTR. KİMYEVİ GÜBRE DAĞITICI 22.359 8.925 13.434 39,9 55 TARLA VE BAHÇE PÜLVERİZATÖRÜ 66.853 31.003 35.850 46,4 56 SIRT PÜLVERİZATÖRÜ 149.648 17.715 131.933 11,8 57 ATOMİZÖR 10.128 5.892 4.236 58,2 58 TOZLAMA MAKİNASI 327 84 243 25,7 59 TARIM RÖMORKU 58.808 18.928 39.880 32,2 60 SU TANKERİ 17.301 3.581 13.720 20,7 61 SAP PARÇALAMA MAKİNASI 4.747 1.636 3.111 34,5 62 ÇAYIR BİÇME MAKİNASI 30.796 14.580 16.216 47,3 63 OT TIRMIĞI 6.550 5.550 1.000 84,7 64 ÇUVALLAMALI SAPDÖVER HARMAN MAK. 0 0 0 0,0 65 HAVUÇ YIKAMA MAKİNASI 0 0 0 0,0 66 ELEVATÖR 300 115 185 38,3 67 PNÖMATİK SAMAN ELEVATÖRÜ 7.246 908 6.338 12,5 68 SAP TOPLAMA SAMAN YAPMA MAKİNASI 2.480 541 1.939 21,8 69 ZEYTİN ELEME MAKİNASI 468 230 238 49,1 70 ZEYTİN ÇİZME MAKİNASI 229 53 176 23,1 71 ZEYTIN SINIFLANDIRMA MAKİNASI 692 400 292 57,8 72 ELEMELİ ÜZÜM SAVURMA MAKİNASI 1.385 231 1.154 16,7 73 KABAK ÇEKİRDEĞİ ÇIKARMA MAKİNASI 390 25 365 6,4 74 KEKİK TEMİZLEME MAKİNASI 100 16 84 16,0 75 MISIR VE ÇELTİK KURUTMA MAKİNASI 22 11 11 50,0 76 BALYA MAKİNASI 1.217 957 260 78,6 77 YEM SİLOSU 5.600 2.591 3.009 46,3 78 YEM TANKERİ 0 0 0 0,0 79 MİNİ YEM TESİSİ 23 4 19 17,4 80 YEM EZME MAKİNASI 3.047 945 2.102 31,0 81 YEM KIYMA MAKİNASI 1.996 331 1.665 16,6 82 YEM DEĞİRMENİ 350 145 205 41,4 83 YEM KIRMA MAKİNASI 9.138 3.410 5.728 37,3 84 ARI KOVANI 0 0 0 0,0 Sıra Tarımsal Mekanizasyon Aracı Kapasite(Ad) Üretim(Ad) Fark KKO % 85 OTOMATİK SULUK 3.000 1.500 1.500 50,0 86 KOMBİKÜRÜM 4.405 1.076 3.329 24,4 87 YAYIK MAKİNASI 1.150 35 1.115 3,0 88 SÜT SAĞIM TESİSİ 350 200 150 57,1 89 SÜT SAĞIM MAKİNASI 46.225 29.515 16.710 63,9 90 DERİN KUYU SU POMPASI 13.741 1.974 11.767 14,4 91 MOTOPOMP 18.210 1.308 16.902 7,2 92 ELEKTROPOMP 40.790 21.013 19.777 51,5 93 SU POMPA MOTORU 123.628 13.725 109.903 11,1 94 SANTRİFÜJLÜ SU POMPASI 26.555 9.471 17.084 35,7 95 DALGIÇ POMPA 141.574 31.189 110.385 22,0 96 SAMAN AKTARMA-BOŞALTMA MAKİNASI 15 0 15 0,0 97 SANDIKLI GÜBRE DAĞITMA MAKİNASI 176 61 115 34,7 98 TÜTÜN RAFI 0 0 0 0,0 99 HELEZON 8.337 1.174 7.163 14,1 100 YAĞMURLAMA BAŞLIĞI 167.882 74.740 93.142 44,5 101 JENERATÖR 780 10 770 1,3 102 TRİYÖR 170 80 90 47,1 103 MISIR HASAT TABLASI 0 0 0 0,0 104 ÇİFTLİK GÜBRE DAĞITMA MAKİNASI 115 4 111 3,5 105 AKROBAT OT TIRMIĞI 24.183 11.337 12.846 46,9 106 BİÇERDÖVER 400 55 345 13,8 107 SAPKESER 50 50 0 100,0 108 TAŞ TOPLAMA MAKİNASI 607 46 561 7,6 109 TAŞ TOPLAMA PULLUĞU 27 8 19 29,6 110 BİTKİ SEYRELTME MAKİNASI 50 0 50 0,0 111 ÇALI KIRMA MAKİNASI 207 75 132 36,2 112 SİSLEYİCİ 4.000 170 3.830 4,3 113 ELMA TASNİF MAKİNESİ 100 1 99 1,0 114 SEBZE EKİM MAKİNASI (MEKANİK) 5.000 870 4.130 17,4 115 NOHUT HASAT MAKİNASI 170 51 119 30,0 116 SÜT TOPLAMA VE TAŞIMA TANKI 100 40 60 40,0 117 YER FISTIĞI HASAT MAKİNASI 105 31 74 29,5 118 SERA ISITICISI 955 819 136 85,8 119 SERA 10 3 7 30,0 120 ZEYTİN SIKMA MAKİNASI 250 109 141 43,6 121 KÖKLÜ AĞAÇ SÖKME MAKİNASI 5 3 2 60,0 122 OTOMATİK SULAMA MAKİNASI 250 40 210 16,0 123 AYÇİÇEĞİ HASAT MAKİNASI 0 0 0 0,0 124 SOĞAN KESME MAKİNASI 69 14 55 20,3 125 PAMUK TOPLAMA MAKİNASI 0 0 0 0,0 126 BAL SÜZME MAKİNASI 500 250 250 50,0 127 ÇEKİLİR BİÇERDÖVER 0 0 0 0,0 128 ENERJİ TÜRBİNİ 20 3 17 15,0 129 SLAJ PAKETLEME MAKİNASI 0 0 0 0,0 130 ZEYTİN SİLKME MAKİNASI 950 300 650 31,6 131 ANIZA EKİM MAKİNASI (DİREKT EKİM) 50 16 34 32,0 132 SUSAM EKİM MAKİNASI 250 0 250 0,0 133 KABAK HASAT MAKİNASI 1.500 26 1.474 1,7 134 TOPRAK ALTI GÜBRELEME MAKİNASI 50 0 50 0,0 135 SOĞAN SÖKÜM MAKİNASI 150 6 144 4,0 136 HAVUÇ SÖKÜM MAKİNASI 100 0 100 0,0 TOPLAM 1.565.968 517.046 1.048.922 33,0 Kaynak: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü (BÜGEM) İstatistikleri, 2009. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan tarım sayımları dikkate alınarak, ülkemizde halen faal olarak kullanılan tarımsal alet ve makinelerine ilişkin liste aşağıdaki tabloda verilmektedir. Ülkemizde 35-70 beygir gücü ağırlıklı olmak üzere 1,1 milyon civarında traktör ve 13.800 civarında fazla biçerdöver bulunmaktadır. Tablo 213: Tarımsal Mekanizasyon Araçları Varlığı Miktarı (Adet) Grup adı Ürün adı 2009 2010 Diğer Alet ve Makinalar Karasaban 68.463 58.695 2009 - 8.252.926 Adet Hayvan Pulluğu 155.196 137.526 2010 - 8.450.395 Adet Kulaklı Traktör Pulluğu 1.002.734 1.014.188 2009/2010 +%2,39 Ark Açma Pulluğu 61.456 63.926 Diskli Traktör Pulluğu 67.838 67.954 Diskli Anız Pulluğu (Vanvey) 42.280 43.642 Kulaklı Anız Pulluğu 33.791 36.797 Toprak Frezesi (Rotovatör) 40.739 41.685 Kültüvatör 466.727 479.972 Merdane 77.294 81.094 Diskli Tırmık (Diskarolar) 205.804 213.909 Dişli Tırmık 348.587 351.866 Kombıkürüm (Karma Tırmık) 24.600 25.971 Ot Tırmığı 98.383 99.729 Hayvanla Çekilen Hububat Ekim Makinası 582 506 Traktörle Çekilen Hububat Ekim Makinası 111.049 117.276 Kombine Hububat Ekim Makinası 179.048 187.459 Patates Dikim Makinası 13.698 14.006 Çiftlik Gübresi Dağıtma Makinası 2.223 2.282 Kimyevi Gübre Dağıtma Makinası 354.973 366.781 Orak Makinası 71.415 69.411 Biçer Bağlar Makinası 6.139 6.451 Balya Makinası 12.613 13.303 Tınaz Makinası 12.167 12.015 Döven 22.015 18.875 Patates Sökme Makinası 16.938 18.679 Kombine Patates Hasat Makinası 630 766 Pancar Sökme Makinası 13.332 13.750 Kombine Pancar Hasat Makinası 3.932 4.271 Hayvanla Çekilen Çayır Biçme Makinası 1.701 1.564 Traktörle Çekilen Çayır Biçme Makinası 55.762 61.248 Ot Silaj Makinası 3.156 3.471 Mısır Silaj Makinası 15.287 16.627 Yerfıstığı Hasat Makinası 237 282 Pamuk Toplama Makinası 508 595 Yerfıstığı Harman Makinası 220 249 Fındık Harman Makinası 5.276 5.309 Mısır Daneleme Makinası 5.343 5.350 Mısır Hasat Makinası 749 863 Selektör (Sabit Veya Seyyar) 4.378 4.347 Yem Hazırlama Makinası 21.497 22.140 Sap Parçalama Makinası 15.243 16.685 Tarımsal Mücadele Uçağı 33 20 Sırt Pulverizatörü 588.556 591.373 Sedyeli, Motorlu Pulverizatör Tozlayıcı Kombine Atomizör 13.955 14.188