28 ÖZELU L U S A L ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM K o n g r e s i 11-13 Ekim 2018 TAM METİN BİLDİRİ KİTABI Editör Doç. Dr. Macid Ayhan MELEKOĞLU Özel Yetenekliler Aile Eğitimi ve Katılımı Kaynaştırma/ Özel Eğitimde Bütünleştirme EErrkkeenn ÇÇooccuukklluukkttaann Öğretmen Uygulamaları Yetiştirme YYeettiişşkkiinnlliiğğee:: ÖÖzzeell EEğğiittiimmddee GGeeççiişş Erken Müdahale ve Özel Gereksinimli Erken Çocuklukta Yetişkin Bireylerin Özel Eğitim Eğitimi/İstihdam Bilimsel Dayanaklı Uygulamalar /Etkili Uygulamalar 28. ULUSAL ÖZEL EĞİTİM KONGRESİ TAM METİN BİLDİRİ KİTABI EDİTÖR: Doç. Dr. Macid Ayhan MELEKOĞLU Kongre Başkanı Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Özel Eğitim Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (ÖZHUAM) ISBN: 978-605-80966-0-8 Aralık, 2018 28. NATIONAL SPECIAL EDUCATION CONGRESS CONFERENCE PROCEEDINGS EDITOR: Assoc. Prof. Macid Ayhan MELEKOĞLU Congress Chair Eskisehir Osmangazi University Special Education Research Center, Turkey ISBN: 978-605-80966-0-8 December, 2018 28. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı 28. National Special Education Congress Conference Proceedings Editör/Editor: Macid Ayhan MELEKOĞLU © 2018 http://uoek2018.ogu.edu.tr [email protected] ISBN: 978-605-80966-0-8 Bu kitap, kongre sonrasında yazarlar tarafından gönderilen tam metin bildirilerden oluşmaktadır. Yazarlar metinlerin içeriğinden bütünüyle kendileri sorumludur. Kaynak gösterilmesi şartı ile alıntı yapılabilir. This book contains the full papers those submitted by their authors following the congress. Authors have complete responsibility for the content of the papers. Quotation can be made with the condition of showing reference. i KURULLAR / COMMITTEES Kongre Onursal Başkanları / Honorary Presidents of Congress Prof. Dr. Kemal ŞENOCAK – Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Rektörü Rector of Eskisehir Osmangazi University Prof. Dr. Kamil ÇOLAK - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan V. Dean of Education Faculty of Eskisehir Osmangazi University Kongre Başkanı / Congress Chair Doç. Dr. / Assoc. Prof. Macid Ayhan MELEKOĞLU - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Eskisehir Osmangazi University Education Faculty Special Education Department Kongre Başkan Yardımcıları / Vice Chairs of Congress Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Mine SÖNMEZ KARTAL- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Derya GENÇ TOSUN- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Meral MELEKOĞLU- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Kongre Bilim Kurulu / Scientific Committee Prof. Dr. Ahmet KONROT - Üsküdar Üniversitesi / Uskudar University Prof. Dr. Arzu ÖZEN - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Prof. Dr. Atilla CAVKAYTAR - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Prof. Dr. Ayşegül ATAMAN - Lefke Avrupa Üniversitesi / European University of Lefke Prof. Dr. Berrin BAYDIK - Ankara Üniversitesi / Ankara University Prof. Dr. Binyamin BİRKAN - Biruni Üniversitesi / Biruni University Prof. Dr. Bülbin SUCUOĞLU - Hacettepe Üniversitesi / Hacettepe University Prof. Dr. Dilek ERBAŞ - Marmara Üniversitesi / Marmara University Prof. Dr. E. Sema BATU - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Prof. Dr. Elif TEKİN İFTAR - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Prof. Dr. Funda ACARLAR - Hasan Kalyoncu Üniversitesi / Hasan Kalyoncu University Prof. Dr. Gönül AKÇAMETE - Yakın Doğu Üniversitesi / Near East University Prof. Dr. Gönül KIRCAALİ İFTAR - Maltepe Üniversitesi / Maltepe University Prof. Dr. İbrahim H. DİKEN - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Prof. Dr. Kimber L. WILKERSON - Wisconsin Üniversitesi-Madison / University of Wisconsin-Madison Prof. Dr. Mehmet ÖZYÜREK – Emekli Öğretim Üyesi / Emeritus Professor Prof. Dr. Mustafa BALOĞLU - Hacettepe Üniversitesi / Hacettepe University Prof. Dr. Rüya GÜZEL ÖZMEN - Gazi Üniversitesi / Gazi University Prof. Dr. Selda ÖZDEMİR - Gazi Üniversitesi / Gazi University Prof. Dr. Sezgin VURAN - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Prof. Dr. Süleyman ERİPEK - Lefke Avrupa Üniversitesi / European University of Lefke Prof. Dr. Tevhide KARGIN - Hasan Kalyoncu Üniversitesi / Hasan Kalyoncu University Prof. Dr. Uğur SAK - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Prof. Dr. Yıldız UZUNER - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Audrey A. TRAINOR - New York Üniversitesi / New York University ISBN: 978-605-80966-0-8 ii Doç. Dr. / Assoc. Prof. Banu ALTUNAY ARSLANTEKİN - Gazi Üniversitesi / Gazi University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Bekir Fatih MERAL - Sakarya Üniversitesi / Sakarya University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Burcu ÜLKE KÜRKÇÜOĞLU - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Cevriye ERGÜL - Ankara Üniversitesi / Ankara University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Çığıl AYKUT - Gazi Üniversitesi / Gazi University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Elif SAZAK - Abant İzzet Baysal Üniversitesi / Abant Izzet Baysal University Doç. Dr. / Assoc. Prof. H. Pelin KARASU - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Hasan GÜRGÜR - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Hatice BAKKALOĞLU - Ankara Üniversitesi / Ankara University Doç. Dr. / Assoc. Prof. İlknur ÇİFTCİ TEKİNARSLAN - Abant İzzet Baysal Üniversitesi Abant Izzet Baysal University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Jeffrey B. KRITZER - Nebraska Üniversitesi-Kearney / University of Nebraska-Kearney Doç. Dr. / Assoc. Prof. Joseph Calvin GAGNON - Florida Üniversitesi / University of Florida Doç. Dr. / Assoc. Prof. Macid Ayhan MELEKOĞLU - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Necdet KARASU - Gazi Üniversitesi / Gazi University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Nur AKÇİN - Marmara Üniversitesi / Marmara University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Nurgül AKMANOĞLU - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Onur KURT - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Orhan ÇAKIROĞLU - Trabzon Üniversitesi / Trabzon University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Özlem DİKEN - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Salih RAKAP - Ondokuz Mayıs Üniversitesi / Ondokuz Mayis University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Serhat ODLUYURT - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Şerife YÜCESOY ÖZKAN - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Ümit ŞAHBAZ - Ege Üniversitesi/ Ege University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Yasemin ERGENEKON - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Yeşim GÜLEÇ-ASLAN - İstanbul Medeniyet Üniversitesi / Istanbul Medeniyet University Dr. Öğr. Üyesi Janette FERRER MONTES - Porto Riko Üniversitesi-Mayaguez University of Puerto Rico-Mayaguez Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Mine SÖNMEZ KARTAL- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Derya GENÇ TOSUN- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Meral MELEKOĞLU- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Tracy A. MCLEOD - Westfield State Üniversitesi - Westfield State University Kongre Düzenleme Kurulu / Organization Committee of Congress Doç. Dr. / Assoc. Prof. Macid Ayhan MELEKOĞLU - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Mine SÖNMEZ KARTAL - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Derya GENÇ TOSUN - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Meral MELEKOĞLU - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. Dr. / Res. Asst. Dr. Ayşe TUNÇ PAFTALI - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University ISBN: 978-605-80966-0-8 iii Araş. Gör. / Res. Asst. Özge Sultan BALIKÇI - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Tüncay TUTUK - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Erman KAYIŞDAĞ - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Gözde TOMRİS - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Büşra YILMAZ - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Esra ORUM ÇATTIK - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Turgut BAHÇALI - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. İsmail OKATAN - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Nefize ARACI - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Esra AKTAR - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Asuman SAĞLAM - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Ercan KARACA - Özel Eğitimciler Derneği (ÖZDER) Genel Başkanı President of the Association of Special Educators (ÖZDER) Kongre Grafik Tasarım / Graphic Design of Congress Öğr. Gör. / Lect. Yıldıray TOSUN- Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Kongre Sekreteryası / Secretariat of Congress Araş. Gör. / Res. Asst. Tüncay TUTUK - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University Kongre Mali İşler Sorumluları / Financial Officers of Congress Doç. Dr. / Assoc. Prof. Macid Ayhan MELEKOĞLU - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Araş. Gör. / Res. Asst. Erman KAYIŞDAĞ - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Eskisehir Osmangazi University ISBN: 978-605-80966-0-8 iv 28. ULUSAL ÖZEL EĞİTİM KONGRESİ ULUSLARARASI KATILIMCILARI INTERNATIONAL PARTICIPANTS OF 28TH NATIONAL SPECIAL EDUCATION CONGRESS 1- Audrey Trainor, New York University, Amerika Birleşik Devletleri/USA 2- Joseph Calvin Gagnon, University of Florida, Amerika Birleşik Devletleri/USA 3- Minyoung Kim, Seoul National University of Education, Kore Cumhuriyeti/Korea 4- Yun-Ju Huang - Taichung Kent Yönetimi Eğitim Bürosu / National Taichung University of Education, Tayvan/Taiwan 5- Chen-Chen Cheng - National Kaohsiung Normal University, Tayvan/Taiwan 6- Tida Tubpun - Thammasat University, Tayland/Thailand 7- Timo T. Ojanen - Thammasat University, Tayland/ Thailand 8- Janette Ferrer Montes - University of Puerto Rico-Mayaguez, Porto Riko/ Puerto Rico ISBN: 978-605-80966-0-8 v TAM METİN BİLDİRİ KİTABI HAKEMLERİ / CONFERENCE PROCEEDINGS REVIEWERS Prof. Dr. Gönül AKÇAMETE - Yakın Doğu Üniversitesi / Near East University Doç. Dr. / Assoc. Prof. Hasan GÜRGÜR - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Ali KAYA - Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Nevsehir Haci Bektas Veli University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Aysun ÇOLAK - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Deniz TEKİN ERSAN – Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Mugla Sitki Kocman University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Derya GENÇ TOSUN - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Ebru ÜNAY - Trabzon Üniversitesi / Trabzon University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Emel SARDOHAN YILDIRIM - Akdeniz Üniversitesi / Akdeniz University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Eylem DAYI - Gazi Üniversitesi / Gazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Fidan ÖZBEY - Düzce Üniversitesi / Duzce University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Funda AKSOY - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Gökhan TÖRET - Hacettepe Üniversitesi / Hacettepe University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Meral MELEKOĞLU - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eskisehir Osmangazi University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Mustafa KURT - Bursa Uludağ Üniversitesi / Bursa Uludag University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Nilay KAYHAN - Hasan Kalyoncu Üniversitesi / Hasan Kalyoncu University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Nuray ÖNCÜL - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Oğuz GÜRSEL - Lefke Avrupa Üniversitesi / European University of Lefke Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Onur Emre KOCAÖZ - Aksaray Üniversitesi / Aksaray University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Ömür GÜREL SELIMOĞLU - Akdeniz Üniversitesi / Akdeniz University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Özge ÖZDEMİR - Bursa Uludağ Üniversitesi / Bursa Uludag University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Özlem TOPER KORKMAZ - Bursa Uludağ Üniversitesi / Bursa Uludag University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Selmin ÇUHADAR - Trakya Üniversitesi / Trakya University Dr. Öğr. Üyesi / Asst. Prof. Veysel AKSOY - Anadolu Üniversitesi / Anadolu University ISBN: 978-605-80966-0-8 vi DAVET Değerli Meslektaşlarım ve Özel Eğitime Gönül Vermiş Değerli Paydaşlar, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü ve Özel Eğitimciler Derneği (ÖZDER) iş birliğiyle düzenlenecek olan 28. Ulusal Özel Eğitim Kongresi 11-13 Ekim 2018 tarihleri arasında Eskişehir’de gerçekleştirilecektir. Türkiye’de özel eğitim alanının oluşumunda ve gelişiminde ilk öncü kişi olarak kabul edilen Doç. Dr. Mitat ENÇ anısına ilk kez 1991 yılında ‘Özel Eğitim Günleri’ başlıklı bilimsel bir toplantı ile başlayan Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nin 28.’sine ev sahipliği yapacak olmanın gurur ve heyecanını yaşıyoruz. 28. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nin bilimsel programı Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Kongre Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilecektir. Kongre düzenleme kurulu olarak 28. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nin ana temasını “Erken Çocukluktan Yetişkinliğe: Özel Eğitimde Geçiş” olarak belirledik. Kongremiz kapsamında Amerika Birleşik Devletleri New York University’den Doç. Dr. Audrey TRAINOR davetli konuşmacı olarak özel eğitimde geçiş konusunda ‘From Early Childhood to Adulthood: Transition in Special Education’ başlıklı bir konuşma gerçekleştirecektir. Ayrıca bir başka davetli konuşmacı olarak University of Florida’dan Doç. Dr. Joseph Calvin GAGNON öğrenme güçlüğü konusunda ‘Evidence-Based vs. Best Available Evidence: Approaching Instruction for Youth with Learning Disabilities’ başlıklı bir konuşma gerçekleştirecektir. Bunun yanı sıra, uluslararası oturum kapsamında Kore Cumhuriyeti, Tayvan, Tayland ve Porto Riko gibi ülkelerden konuşmacılar sunumlarını gerçekleştirecektir. Özel eğitim alanında güncel konuları, gelişimleri, değişimleri ve yenilikleri paylaşmak için sizleri Eskişehir Osmangazi Üniversite’sine ve Eskişehir’e davet ediyoruz. Bu kongre kapsamında ele alınacak konular; erken müdahale ve erken çocuklukta özel eğitim, aile eğitimi ve katılımı, tanılama ve değerlendirme, geçiş süreci/planlama, kaynaştırma/bütünleştirme uygulamaları, bilimsel dayanaklı uygulamalar/etkili uygulamalar, özel gereksinimli yetişkin bireylerin eğitimi/istihdam, özel eğitimde öğretmen yetiştirme ve özel yetenekliler gibi özel eğitimle ilgili birçok farklı konuyu içermektedir. Kongremizde bildiri özetleri hakem değerlendirmesinden geçecektir ve kör hakemlik değerlendirmesi sonucunda kabul edilen bildiriler sunulacaktır. Kongre kapsamında tüm özel gereksinim alanlarına yönelik sunumlar gerçekleştirilecektir. Özel eğitimin tüm paydaşları olarak akademisyenleri, genç araştırmacıları, öğretmenleri, öğrencileri, ilgili uzmanları ve aileleri aramızda görmeyi ümit ediyoruz. Ayrıca özel eğitim alanıyla ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarının, özel kurumların, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin, sivil toplum örgütlerinin ve yayınevlerinin katılımları bizleri mutlu edecektir. Bu davetimiz özel eğitim alanıyla ve özel gereksinimli bireylerle ilgili bilimsel çalışmalar gerçekleştiren ve bilimsel uygulamaları kendilerine rehber edinen tüm paydaş kişi ve kurumlara yöneliktir. Siz değerli katılımcıları üniversitemizde ve bir kültür başkenti ve turizm merkezi olan Eskişehir’de ağırlamak bizler için bir onurdur. Tüm katılımcılarımız için verimli bir kongre olmasını dileriz. Kongre Başkanı Doç. Dr. Macid Ayhan MELEKOĞLU Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü ISBN: 978-605-80966-0-8