Alfredo Saad-Filho Londra Üniversitesi’ne bağlı Doğu ve Afrika Araştırmaları Enstitüsü (SOAS) Kalkınma Ekonomi Politiği Bölümü’nde öğretim üyesidir. Yayınlanmış eserleri şunlardır: Marx’ın Değeri: Çağdaş Kapitalizm İçin Ekonomi Politik (2002), Marx’ın Kapital’i (Ben Fine’la birlikte, 2003), Kapitalizme Reddiye: Marksist Bir Giriş (Hazırlayan, 2003). Eserin orijinal adı: The Value of Marx: Political Economy for Contemporary Capitalism, (2002, Routledge) Yordam Kitap: 7 • Marx’ın Değeri Çağdaş Kapitalizm İçin Ekonomi Politik Alfredo Saad-Filho • ISBN-9944-5688-9-9 • İngilizceden Çeviren: Ertan Günçiner Kitap Editörü: Ali Mert • Kapak ve İç Tasarım: Savaş Çekiç • Sayfa Düzeni: Şendoğan Yazıcı Birinci Basım: Ekim 2006 • Yayın Yönetmeni: Hayri Erdoğan © Alfredo Saad-Filho • © Yordam Kitap, 2006 Yordam Kitap Basın ve Yayın Tic. Ltd. Şti. Nuruosmaniye Caddesi Eser İşhanı No: 23 Kat:1/105 Cağaloğlu 34110 İstanbul T: 0212 528 19 10 F: 0212 528 19 09 W: www.yordamkitap.com E: [email protected] Rita, Lucas ve Julia için... Teşekkür Chris Arthur, Paresh Chattopadhyay, Nick Hostettler, Costas Lapavitsas, Michael Perelman, Alejandro Ramos Martinez, Maria de Lourdes Mollo, John Rosenthal, Simeon Scott, David Spencer ve John Weeks’in de aralarında bulunduğu, bu kitabın çeşitli taslaklarını okuyan ve üzerinde yorumda bulunan herkese minnettarım. Sosyalist Ekonomistler Konferansı, “Marx’ın, Kapital’in Kompozisyonuna İlişkin Analizi Üzerine Bir Not” (Capital & Class 50, Summer 1993, s. 127-146) ve “Değerlerin Üretim Fiyatlarına Dönüşümü ile İlgili Alternatif Bir Okuma” (Capital & Class 63, Autumn 1997, s.115-136) makalelerimden, ilgili bölümlerin yeniden yayınlanmasını onaylama nezaketini göstermiştir. Verso ile Lawrence and Wishart yayınevleri ise, özellikle Kapital ve Artıdeğer Teorileri’nden geniş alıntılar yapmam konusunda nezaket göstermişlerdir; bu nedenle kendilerine teşekkür borçluyum. GİRİŞ Ölümünden bu yana yüz yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen, Marx’ın 1 yazıları dünya ölçeğinde ilgi çekmeye devam ediyor. Sovyet Bloku’nun çöküşünün ardından okurlarının sayısında büyük bir azalma görüldüğüne ilişkin spekülasyona karşın, Marx’ın hayatı ve eserleri, sosyal bilimcilerin, sendikacıların, antikapitalist ve çevresel davalara bağlanmış militanların ve daha birçoklarının ilgisini üzerinde topluyor. Üniversite kesiminde bu ilgi canlanmasına tanık olma konusunda, yeterince şanslı olduğumu söyleyebilirim. Marx’ın eseri ile ilgili derslere öğrencilerin yoğun talep göstermesi, çoğu zaman aşırı kalabalık sınıflara ve canlı tartışmalara yol açıyor. Marksist bilimselliğin gelişmesi de, toplumsal bilimlere ilişkin birkaç dikkat çekici kitabın yayınlanmasının ve Marksist katkılara açık dergilerin devam eden başarılarının gösterdiği gibi, güçlü bir biçimde sürüyor. Her ne kadar kendi içlerinde önemli olsalar da, bu başarılar, Marksist bilimselliğin otuz, hatta yirmi yıl önceki dinamizm ve etkisinin çok uzağında. Bugün, eşitsizlik ve sömürünün üzeri, piyasa ideolojisi ve ‘küreselleşme’ ile ilgili kof söylem tarafından (her ne kadar ikisi de uçlarda birbirlerini yıpratsalar da) daha ustaca örtülüyor. Bu dönüşümler ile eğitim ve araştırma fonlarının kısıtlanmasını da içeren hükümet politikalarındaki değişimler, akademik ilgi ve öğrencilerin seçimleri üzerinde önemli bir etki yapıyor. Öyle görünüyor ki, her ne kadar Marksist temalara ilişkin akademik ilgiyi geliştirmek için çok daha fazlası yapılabilirse de, daha önemli ve kalıcı başarılar, üniversitelerin ötesinde, toplumsal hareketlerin başarısına bağlı. Halen elimizde kalan sosyal güvenlik ağlarının daha da erozyona uğramasının önüne geçilmesi, dünya ölçeğinde güç ve gelir dağılımının iyileştirilmesi, mali çıkarların ve ‘tek süpergüç’ün etkisinin dizginlenmesi ve daha geniş bir biçimde bakıldığında, hızlı çevresel bozulma karşısında, gezegendeki hayat olasılığının korunması için, acil bir biçimde kitlesel eyleme ihtiyaç duyduğumuz çok açık. Bu nedenle, kitle eyleminin, genel olarak akademik