HAND LEIDING HOMERUN EEN EDUCATIEF SPEL OVER DE EFFECTEN VAN ALCOHOL EN CANNABIS OP SPORTPRESTATIES COLOFON Redactie Hanna Peeters, stafmedewerker VAD Karen Vanmarcke, stafmedewerker VAD Kaatje Popelier, stafmedewerker VAD Joris Van Damme, stafmedewerker VAD Johan Jongbloet, stafmedewerker VAD Lay-out www.cplush.be Verantwoordelijke uitgever P. Van Deun, Vanderlindenstraat 15, 1030 Brussel wettelijk depotnummer: D/2017/6030/17 © 2017 VAD, Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs Vanderlindenstraat 15, 1030 Brussel T 02 423 03 33 | F 02 423 03 34 | [email protected] | www.vad.be Het gebruik van (delen van) deze publicatie is toegestaan mits behoud van visie en doelstellingen van de publicatie, met duidelijke bronvermelding en als er geen financiële winst mee beoogd wordt. 2 HOMERUN OPZET VAN ‘HOMERUN’ Homerun bestaat uit verschillende fysieke spelopdrachten (honken) voor sporters. Na iedere honk, krijgen de sporters een boodschap over de effecten van alcohol- en/of cannabisgebruik op de sportprestatie. Homerun kan tijdens een training, een stage of een kamp gespeeld worden, binnen of buiten. Het spel wordt bij voorkeur in duo’s gespeeld. Het spel wordt begeleid door de trainer, eventueel in samenwerking met de A&D-coach van de club. De trainer wordt steeds op voorhand gebriefd over Homerun door de A&D-coach, het bestuur of een preventiewerker tabak, alcohol en drugs. » Je kan de verschillende honken in één keer spelen met een doorschuifsysteem. Het spel duurt ongeveer 1,5 uur. Je voorziet best verschillende spelbegeleiders. » Of je kan aan de start of op het einde van een aantal opeenvolgende trainingen 1 honk spelen, samen met alle sporters. Dit neemt dan ongeveer 10 minuten per training in beslag. DOEL VAN ‘HOMERUN’ Jonge sporters vanaf 14 jaar bewust maken van de invloed van alcohol- en druggebruik op sportprestaties. VOOR WIE? Dit spel is ontwikkeld voor alle jonge sporters vanaf 14 jaar. 3 HOMERUN MATERIALEN MATERIALEN VOOR DE TRAINER: De handleiding met alle informatie over de opzet van de honken, genaamd de ‘trainersinfo’ (zie p. 9 tot p. 17). VOOR DE DEELNEMERS: » De losse spelfiches (met op de voorkant de beschrijving van de honk en op de achterkant de bijhorende uitleg). Je legt deze bij de honk. » De bijlagen (zie p. 19 tot p. 20) uitgeprint voor de deelnemers (het precieze aantal dat je nodig hebt, staat telkens in de bijlage vermeld). » De materialen (hoe je het materiaal dient te gebruiken, vind je telkens bij de trainersinfo): Algemeen » Spelfiches » Voor iedere deelnemer 1 balpen » Bijlage 1 voor ieder team/duo » Fluitje » Zweetbandjes -16/-18 * » 2 chronometers of andere timers * Ruim op voorhand aan te vragen bij het regionaal CGG-preventiewerk tabak, alcohol en drugs, zolang de voorraad strekt. Per honk Honk 1. Bal en doel (of materiaal dat binnen jullie sport wordt gebruikt). Honk 2. Maatbeker, bier- en wijnglas, longdrink- en aperitiefglas en een kan water of toegang tot een kraantje. Honk 3. Een springtouw. Honk 4. Ze voorzien 6 voorwerpen, iets om twee kampen af te bakenen (touw, kegels, hoepel, …) en een gewicht om aan de benen te kunnen hangen. Honk 5. Een stevige muur. Honk 6. Kegels of een ander materiaal om de eindpunten aan te duiden. Honk 7. Eén touw of een sjaal per sporter, een kegel of een ander materiaal om het trefpunt aan te duiden. Honk 8. Eén ballon per sporter, eventueel yogamatjes voor curl-ups. Honk 9. Rugzak met zware waterflessen, bijvoorbeeld 2 à 3 volle flessen van 2 liter. 4 HOE GA JE AAN DE SLAG? 1.1 SPELVERLOOP Je maakt als trainer een keuze voor één van onderstaande opties. In dit pakket wordt ervan uitgegaan dat je de optie ‘Doorschuifsysteem’ kiest. Indien je voor de optie ‘Eén honk per training’ zou kiezen, pas je aan waar dat nodig is. Doorschuifsysteem 1. Het spel wordt in duo’s gespeeld: je verdeelt de sporters in groepjes van twee personen. 2. De duo’s starten ieder aan een andere honk en schuiven dan door. 3. De sporters lezen zelfstandig de spelopdracht op de voorkant van de fiche, voeren deze uit en lezen nadien de oplossing op de achterkant. 4. Het duo houdt met behulp van bijlage 1 bij wie welke honk wint om op het einde te bepalen wie gewonnen heeft. Met het doorschuifsysteem heb je een eenmalige voorbereiding te doen. Alle spelers zijn tegelijkertijd aan de slag. Het kan wel wat veel informatie zijn in één keer, en je hebt er als trainer ook niet altijd zicht op of de informatie binnen elk groepje goed aankomt of begrepen wordt. In de speluitleg die volgt, wordt uitgegaan van deze spelvorm. Je kan echter ook kiezen om één honk of enkele honken per training te doen over een reeks trainingen. Eén honk per training Je kan Homerun ook met je volledige ploeg spelen. In dat geval voeren de spelers de honk of enkele honken samen of tegen elkaar uit. Of zijn er enkele die de honk uitvoeren en de andere die aanmoedigen. De trainer koppelt de oplossing nadien terug naar de hele groep samen. Met één honk per training spreid je de informatie over een langere tijd. Je kan de info van vorige training ook nog eens herhalen. Je hebt meer zicht of de informatie goed wordt begrepen door alle spelers en jullie kunnen samen op alle vragen reageren. Dit werkt vaak een positief groepsgevoel en positieve sociale normering in de hand. 5 HOE GA JE AAN DE SLAG? 1.2 TAKEN VAN DE TRAINER Voor de start » Kies minstens zes honken die jullie zullen spelen, hoe meer honken hoe beter. Bekijk de bijhorende uitleg van de gekozen honken aan de hand van de spelfiches voor de spelers (achterkant van de spelfiche). Zo ben je steeds op de hoogte van het thema en de inhoud van de gekozen honken. Leg de spelfiches van die honken verspreid over de zaal, het veld, … voor een doorschuifsysteem. Leg zeker de speluitleg naar boven gericht (de speluitleg is de beschrijving van de opdracht, op de achterkant staat de bijhorende uitleg) zodat de sporters niet meteen de eventuele oplossing en bijhorende uitleg kunnen lezen. » Leg het nodige materiaal klaar bij de honken: gebruik daarvoor de fiches met trainersinfo waar bij iedere opdracht vermeld wordt op welke manier je de materialen dient te gebruiken (zie p. 6 tot p. 15). Het overzicht van alle materialen vind je op p. 2-3. Bij de start » Licht het spel toe aan je sporters, bijvoorbeeld als volgt: TOELICHTING VOORBEELD Vandaag spelen we Homerun: een spel over de effecten van alcohol en drugs op je sportieve prestatie. Jullie gaan zo dadelijk een aantal opdrachten doen. Jullie zullen van honk naar honk moeten gaan. Daar vinden jullie spelfiches. Op de voorkant van de spelfiches staat de opdracht van de honk, op de achterkant de oplossing. Jullie krijgen per honk 3 minuten tijd om de opdracht uit te voeren en de oplossing te lezen. Na 3 minuten fluit ik, en moeten jullie doorschuiven naar de volgende honk. Voordat je doorschuift, zorg je ervoor dat de honk er identiek uitziet zoals je hem vond. Alle materialen moeten dus terug op dezelfde plek liggen, en de spelfiche met de voorkant naar boven. » Toon aan de sporters waar zich welke honk bevindt en in welke richting ze moeten doorschuiven. 6 HOE GA JE AAN DE SLAG? » Verdeel de groep in duo’s en zet ieder groepje bij één honk voor het startschot. » Geef aan ieder duo een kopie van bijlage 1 mee om de scores te kunnen bijhouden. » Geef iedere sporter een balpen. » Geef kort mee welke opdracht de sporters bij de verschillende honken zullen moeten uitvoeren. Tijdens het spel » Geef de sporters 3 minuten de tijd voor het uitvoeren van de opdracht en het lezen van de oplossing op de achterkant. Je fluit (of geeft een ander signaal) na 3 minuten, zodat de groepjes kunnen doorschuiven naar de volgende honk. » Ga bij ieder groepje eens langs om te checken of het lukt en of de opdrachten correct worden uitgevoerd. » Maak duidelijk aan de sporters dat alle materialen op dezelfde manier dienen te worden achtergelaten zoals ze lagen bij aankomst aan de honk. Na het spel » Roep je sporters terug samen. » Vraag: » » ‘Hoe ging dit spel?’ » » ‘Wat vonden jullie de leukste honk?’ » » ‘Wat vonden jullie de moeilijkste honk?’ » » ‘Hebben jullie iets bijgeleerd over alcohol en drugs? Zo ja, wat?’ » Overloop nog even de oplossingen van de verschillende honken in groep. » Moraal van het verhaal: ‘Sporten en alcohol of drugs gaan niet samen’… » Beloon eventueel de winnaar, maar geef alle sporters een zweetbandje -16/-18 *. * Ruim op voorhand aan te vragen bij het regionaal CGG-preventiewerk tabak, alcohol en drugs, zolang de voorraad strekt. 7 FICHES TRAINERSINFO 2.1 OVERZICHT INHOUD HONKEN 1 Kromme Danny 6 Multitasken Leeftijd: 14+ Leeftijd: 14+ Inhoud: Effect van alcohol op oog- Inhoud: Invloed van cannabis en hand-coördinatie, het inschatten alcohol op concentratievermogen van afstanden, het afstemmen en coördinatie (multitasking). van bewegingen op elkaar en het evenwicht. 7 Beste van 3 Leeftijd: 14+ 2 Glas halfvol of halfleeg Inhoud: Invloed van cannabis op Leeftijd: 14+ concentratievermogen, coördinatie Inhoud: inschatten hoeveel alcohol en controle over je lichaam. er in een standaardglas zit en kennis van alcoholrichtlijn en de wetgeving. 8 Knallen Leeftijd: 14+ 3 Energievreter nhoud: Invloed van cannabis op de Leeftijd: 14+ longcapaciteit. Inhoud: alcohol is geen goede energiebron. 9 Burn baby burn Leeftijd: 14+ 4 Tweekamp Inhoud: Invloed van cannabis op Leeftijd: 14+ lichamelijke inspanningen. Inhoud: inzicht in de gevolgen van alcohol bij lichamelijke inspanningen. 5 Luchtzitten Leeftijd: 14+ Inhoud: Effect van alcohol op verzuurde spieren. 8 1 K TRAINERS N O INFO H KROMME DANNY 14+ Geen balsport? THEMA Alcohol verstoort het evenwicht en de » Kies dan iets dat wel past binnen jullie oog-hand-coördinatie. sport. Let wel op dat het niet te gevaarlijk wordt: ga bijvoorbeeld niet testen of je nog kan lopen over de springplank van het OPDRACHT zwembad of klim niet op een paard… 1. » Andere optie: na het rond de vinger De sporters krijgen één normale poging draaien, lopen de sporters in een rechte om te scoren, zoals dat gebeurt binnen lijn naar de andere kant van de zaal. Wie jullie sport: een bal in de goal trappen, een van de lijn afwijkt, verliest. puck in de goal slaan, een bal in de ring werpen, een bal over het net slaan, … MATERIAAL 2. Materiaal dat binnen jullie sport wordt Vervolgens proberen de sporters nog eens gebruikt. Bijvoorbeeld een bal en doel, een te scoren, maar voor ze mogen proberen, pluimpje en net, een puk en hockeystick, draaien ze 15 keer rond hun vinger (vinger enzovoort. op de grond). Elke sporter krijgt 1 punt per goal. 9 2 K TRAINERS N O INFO H GLAS HALFVOL OF GLAS HALFLEEG? 14+ THEMA MATERIAAL Hoeveel alcohol zit er in een » Een kan water of toegang tot een standaardglas? kraantje » Maatbeker » Wijnglas OPDRACHT » Bierglas 1. » Longdrinkglas Met een kan water schenkt de ene » Aperitiefglas (zoals een porto- of sporter een glas wijn en een glas bier sherryglas) uit, terwijl de andere een aperitiefglas (zoals bijvoorbeeld een portoglas of een sherryglas) en een longdrinkglas (enkel de hoeveelheid sterkedrank) uitschenkt. De sporters vullen de glazen met de hoeveelheid water zoals zij denken dat het hoort. 2. Op de achterkant van de spelfiche (voor de sporters) vinden ze de oplossing terug: hoeveel cl zit er in een standaardglas? 3. Laat de sporters hun gevulde glazen afmeten in de maatbeker om zo de hoeveelheid te vergelijken met de oplossingen op de spelfiche. Degene die het dichtst bij de oplossing zit, WINT en krijgt 1 punt. 10