10665 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 978 28 Μαΐου 2015 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ προοριζομένων για κτηνιατρική χρήση, σε συμμόρφωση με την ΟΔ.91/412/ΕΟΚ (Ι228 17−08− 1991). 7. Την Τ.Ε. 1/2015 Εισήγηση του Τμήματος Επιθεώρησης Αριθμ. απόφ. Ο−121/3η/27−4−2015 του ΕΟΦ. Τροποποίηση της αριθμ. 0−833/1876−10−2008 απόφασης 8. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας ΔΣ/ΕΟΦ (ΦΕΚ 135Β΄/24−1−2009) περί καθορισμού των απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρα− Κατευθυντηρίων Γραμμών της Ε.Ε. σχετικά με τις τικού Προϋπολογισμού, αποφασίζουμε: «Αρχές και τους Κανόνες Καλής Παραγωγής για τα Την τροποποίηση της αριθμ. 0−833/18η/6−10−2008 από− Φάρμακα και τα δοκιμαζόμενα φάρμακα ανθρώπινης φασης ΔΣ/ΕΟΦ (ΦΕΚ 135Β΄/24−1−2009) περί καθορισμού χρήσης», όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. των Κατευθυντηρίων Γραμμών της Ε.Ε. σχετικά με τις ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ «Αρχές και τους Κανόνες Καλής Παραγωγής για τα ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Φάρμακα και τα δοκιμαζόμενα φάρμακα ανθρώπινης Έχοντας υπόψη: χρήσης» όπως έχει τροποποιηθεί από τις αποφάσεις: 1. Τις διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 1β, 1δ και 10 και του 1) αριθμ. 23022 απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 779/29−04−2009, άρθρου 2 του Ν. 1316/1983 (ΦΕΚ Α΄ 3/11−01−1983) όπως 2) αριθμ. 69251 απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 2255/20−10−2009, το τελευταίο αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του 3) αριθμ. 62060 απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 1586/30−09−2010, Ν. 1965/1991 (ΦΕΚ Α΄ 146/26−09−1991). 4) αριθμ. 0−209/7 απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 2115/22−09−2011, 2. Το άρθρο 6 παρ. Ι εδ. 6 του Ν. 1316/1983 (ΦΕΚ Α΄ 5) αριθμ. 0−379/73η απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 1631/10−05−2012, 3/11−01−1983) όπως αντικαταστάθηκε από το αρθ. 25 πε− 6) αριθμ.0−9/1η/21−1−2013 απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 351/19.2.2013, ρίπτωση 2 του Ν. 3730/2008 (ΦΕΚ Α΄ 262/23−12−2008). 7) αριθμ. 0−156/3η/13−3−2014 απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 1200/ 3. Τις διατάξεις της Δ.ΥΓ.3σ/Γ.Π. 32221 απόφαση (ΦΕΚ 12.5.2014, 1049 Β΄/29−4−2013) περί Εναρμόνισης Της Ελληνικής Νο− 8) αριθμ. 0−379/12η/15−9−2014 απόφαση, ΦΕΚ Β΄ 2857/ μοθεσίας προς την ΟΔ.2001/83/ΕΚ (1.311 28−11−2001). 23−10−2014, ως ακολούθως: 4. Τις διατάξεις της αριθμ. 282371/31−05−2006 (ΦΕΚ Β΄ i) To Κεφάλαιο 3 (Εγκαταστάσεις και εξοπλισμός) να 731/16−06−2006) κοινής υπουργικής απόφασης περί Εναρ− αντικατασταθεί με το κείμενο που επισυνάπτεται. μόνισης Της Ελληνικής Νομοθεσίας προς τις ΟΔ.2001/82/ ii) Το Κεφάλαιο 5 (Παραγωγή) να αντικατασταθεί με ΕΚ (1.311 28−11−2001) και 2004/28/ΕΚ(Ι 136/30−04−2004). το κείμενο που επισυνάπτεται. 5. Τις διατάξεις της ΔΥΓ 3α/7567/23−07−2008 (ΦΕΚ Β΄ iii) To Κεφάλαιο 8 (Παράπονα, ελαττώματα ποιότητας 1562/06−08−2008) περί Προσαρμογής της Ελληνικής Νο− και ανακλήσεις προϊόντων) να αντικατασταθεί με το μοθεσίας προς την ΟΔ.2003/94/ΕΚ (1.262 14−10−2003). κείμενο που επισυνάπτεται. 6. Τις διατάξεις της αριθμ. 313314/25−01−1994 (ΦΕΚ Β΄ iv) To Μέρος II (Βασικές Απαιτήσεις για τις Δραστικές 52/28−01−1994) υπουργικής απόφασης «Θέσπιση γενικών Ουσίες που χρησιμοποιούνται ως Πρώτες Ύλες) να αντι− αρχών και κατευθύνσεων για την Παρασκευή φαρμάκων κατασταθεί με το κείμενο που επισυνάπτεται. 10666 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) Μέρος 1 3.8. Η επάρκεια του χώρου εργασίας και αποθήκευσης Κεφάλαιο 3: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ κατά τη διάρκεια της παραγωγής πρέπει να επιτρέπει τη μεθοδική και ορθολογική τοποθέτηση εξοπλισμού Γενικά και υλικών ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος σύγ− 3.1. Οι εγκαταστάσεις πρέπει να βρίσκονται σε περι− χυσης μεταξύ διαφόρων φαρμακευτικών προϊόντων ή βάλλον το οποίο, εξεταζόμενο σε συνδυασμό με μέτρα των συστατικών τους, να αποφεύγεται η διασταυρού− προστασίας της παραγωγής, παρουσιάζει τον ελάχιστο μενη επιμόλυνση και να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος κίνδυνο πρόκλησης επιμολύνσεως σε υλικά ή προϊόντα. παράλειψης ή εσφαλμένης εφαρμογής κάποιου από τα 3.2. Οι εγκαταστάσεις πρέπει να συντηρούνται με στάδια παρασκευής ή ελέγχου. προσοχή, έτσι ώστε οι επιδιορθώσεις και οι εργασίες 3.9. Όπου α’ ύλες και πρωταρχικά υλικά συσκευασίας, συντήρησης να μην εμφανίζουν κανένα κίνδυνο για την ενδιάμεσα ή χύμα προϊόντα εκτίθενται στο περιβάλλον, ποιότητα των προϊόντων. Πρέπει να καθαρίζονται και, οι εσωτερικές επιφάνειες (τοίχοι, πατώματα και οροφές) όπου πρέπει, να απολυμαίνονται σύμφωνα με λεπτομε− πρέπει να είναι λείες, χωρίς ραγίσματα και ανοικτούς ρείς γραπτές διαδικασίες. αρμούς, να μη πέφτουν από αυτές λεπτώς διαμερισμένα 3.3. Ο φωτισμός, η θερμοκρασία, η υγρασία και ο εξα− υλικά και να επιτρέπουν τον εύκολο και αποτελεσματικό ερισμός πρέπει να είναι κατάλληλος και έτσι ώστε να καθαρισμό και, αν χρειάζεται, απολύμανση. μην επηρεάζονται δυσμενώς, αμέσως ή εμμέσως, είτε τα 3.10. Οι σωληνώσεις, τα φωτιστικά, οι εξαερισμοί και φαρμακευτικά προϊόντα κατά τη διάρκεια παρασκευής άλλες υπηρεσίες πρέπει να σχεδιάζονται και τοποθε− τους και εναποθήκευσης, είτε η ακριβής λειτουργία του τούνται σε μέρη που να αποφεύγεται η δημιουργία εσο− εξοπλισμού. χών που είναι δύσκολο να καθαριστούν. Για λόγους συ− 3.4. Οι εγκαταστάσεις πρέπει να σχεδιάζονται και εξο− ντήρησης, πρέπει, όσο είναι δυνατόν, να είναι προσιτές πλίζονται έτσι ώστε να παρέχουν τη μέγιστη δυνατή από το εξωτερικό των χώρων παρασκευής. προστασία ενάντια στην είσοδο εντόμων ή άλλων ζώων. 3.11. Οι αποχετεύσεις πρέπει να είναι κατάλληλου με− 3.5. Πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για να παρεμποδί− γέθους και να έχουν φρεάτια συλλογής. Όπου είναι ζεται η είσοδος μη εξουσιοδοτημένων προσώπων. Οι δυνατόν, τα ανοικτά κανάλια πρέπει να αποφεύγονται χώροι παραγωγής, εναποθήκευσης και ποιοτικού ελέγ− αλλά, αν είναι αναγκαίο, τότε αυτά πρέπει να είναι ρηχά χου δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σαν περάσματα ώστε να είναι εύκολος ο καθαρισμός και η απολύμανση από προσωπικό που δεν εργάζεται σ’ αυτούς. τους. Χώρος παραγωγής 3.12. Οι χώροι παραγωγής πρέπει να αερίζονται επαρ− 3.6. Η διασταυρούμενη επιμόλυνση θα πρέπει να προ− κώς, με μέσα ελέγχου του αέρα (συμπεριλαμβανομένης λαμβάνεται για όλα τα προϊόντα με τον κατάλληλο της θερμοκρασίας και, όπου απαιτείται, της υγρασίας σχεδιασμό και τη λειτουργία των εγκαταστάσεων πα− και φιλτραρίσματος) κατάλληλα και για τα προϊόντα, ραγωγής. και για τις εργασίες που γίνονται μέσα σ’ αυτούς και Τα μέτρα για την πρόληψη της διασταυρούμενης επι− για το εξωτερικό περιβάλλον. μόλυνσης θα πρέπει να είναι αντίστοιχα με τους κινδύ− 3.13. Το ζύγισμα α’ υλών πρέπει να γίνεται σε ξεχωρι− νους. Οι αρχές της Διαχείρισης του Κινδύνου Ποιότητας στό δωμάτιο ζύγισης σχεδιασμένο για τον σκοπό αυτό. θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση και 3.14. Σε περιπτώσεις που δημιουργείται σκόνη (π.χ. τον έλεγχο των κινδύνων. κατά τη δειγματοληψία, τη ζύγιση, την ανάμειξη, την Ανάλογα με το επίπεδο του κινδύνου, μπορεί να είναι κατεργασία και τη συσκευασία ξηρών προϊόντων), πρέ− αναγκαίες ειδικές εγκαταστάσεις και ειδικός εξοπλι− πει να λαμβάνονται ειδικά μέτρα για να αποφεύγεται σμός για την παρασκευή και /ή συσκευασία, για τον η διασταυρούμενη επιμόλυνση και να διευκολύνεται ο έλεγχο των κινδύνων που παρουσιάζονται από ορισμένα καθαρισμός. φαρμακευτικά προϊόντα. 3.15. Οι εγκαταστάσεις για τη συσκευασία των φαρ− Ιδιαίτερες παροχές απαιτούνται για την παραγωγή μακευτικών προϊόντων πρέπει να σχεδιάζονται ειδικώς φαρμακευτικού προϊόντος που παρουσιάζει αυξημένο και να διαμορφώνονται έτσι ώστε να αποφεύγονται αναμείξεις ή διασταυρούμενες επιμολύνσεις. κίνδυνο στην περίπτωση που: 3.16. Οι χώροι παραγωγής πρέπει να φωτίζονται καλά, i. ο κίνδυνος δεν μπορεί να ελεγχθεί επαρκώς από τα ιδιαίτερα όπου εκτελούνται οπτικοί εν σειρά έλεγχοι ληφθέντα λειτουργικά και/ ή τεχνικά μέτρα, 3.17. Οι έλεγχοι κατά τη διάρκεια της παραγωγής ii. τα επιστημονικά δεδομένα από την τοξικολογική πρέπει να γίνονται μέσα στο χώρο παραγωγής υπό αξιολόγηση δεν υποστηρίζουν ελεγχόμενο κίνδυνο (π.χ. την προϋπόθεση ότι δεν επάγουν κανένα κίνδυνο για πιθανότητα αλλεργίας από εξαιρετικά ευαισθητοποιού− την παραγωγή. ντα υλικά όπως β− λακτάμες), ή iii. τα σχετικά όρια καταλοίπων, που προέρχεται από Χώροι αποθήκευσης την τοξικολογική αξιολόγηση, δεν μπορούν να προσ− 3.18. Οι χώροι εναποθήκευσης πρέπει να έχουν επαρκή διοριστούν ικανοποιητικά με επικυρωμένη αναλυτική χωρητικότητα ώστε να μπορεί να γίνεται μεθοδική ενα− μέθοδο. ποθήκευση των διαφόρων κατηγοριών υλικών και προϊό− Περαιτέρω οδηγίες μπορούν να αναζητηθούν στο Κε− ντων: α’ ύλες και υλικά συσκευασίας ενδιάμεσα, χύμα και φάλαιο 5 και στα Παραρτήματα 2, 3, 4, 5 και 6. τελικά προϊόντα, προϊόντα σε καραντίνα, προϊόντα για 3.7. Οι εγκαταστάσεις πρέπει κατά προτίμηση να είναι διάθεση, απορριφθέντα, επιστραφέντα ή ανακληθέντα. διαμορφωμένες με τέτοιο τρόπο ώστε η παραγωγή να 3.19. Οι χώροι εναποθήκευσης πρέπει να σχεδιάζονται μπορεί να γίνεται σε χώρους που συνδέονται με μία ή προσαρμόζονται έτσι ώστε να εξασφαλίζουν καλές λογική σειρά που αντιστοιχεί στην αλληλουχία των ερ− συνθήκες αποθήκευσης. Ιδιαιτέρως, πρέπει να είναι κα− γασιών και στα απαιτητά επίπεδα καθαριότητας. θαροί και ξηροί και να διατηρούνται μέσα σε αποδεκτά ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) 10667 όρια θερμοκρασίας. Όπου απαιτούνται ειδικές συνθήκες Οι τουαλέτες δεν πρέπει να επικοινωνούν άμεσα με αποθήκευσης (π.χ. θερμοκρασία, υγρασία) αυτές πρέ− τους χώρους παραγωγής ή εναποθήκευσης. πει να παρέχονται, ελέγχονται παρακολουθούνται και 3.32. Τα συνεργεία συντήρησης πρέπει να είναι όσο το καταγράφονται. δυνατόν ανεξάρτητα από τους χώρους παραγωγής. Αν 3.20. Χώροι υποδοχής και διαμετακόμιση πρέπει να στους χώρους παραγωγής αποθηκεύονται εξαρτήματα παρέχουν προστασία σε υλικά και προϊόντα από τον και εργαλεία, αυτά πρέπει να κρατούνται σε χώρους ή καιρό. Οι χώροι υποδοχής πρέπει να είναι σχεδιασμένοι ερμάρια που προορίζονται ειδικά για το σκοπό αυτό. και εφοδιασμένοι έτσι ώστε να μπορούν, αν χρειάζεται, 3.33. Οι χώροι σταυλισμού των ζώων πρέπει να είναι οι περιέκτες των εισερχομένων υλικών να καθαρίζονται καλά απομονωμένοι από τους άλλους χώρους, με ξεχω− πριν από την αποθήκευση ριστή είσοδο (πρόσβαση ζώων) και με εγκαταστάσεις 3.21. Όπου η καραντίνα εξασφαλίζεται με αποθήκευ− αερισμού. ση σε ξεχωριστούς χώρους, οι χώροι αυτοί πρέπει να Εξοπλισμός φέρουν σαφή επισήμανση και η πρόσβαση σ’ αυτούς να 3.34. Ο εξοπλισμός που προορίζεται για την παρα− επιτρέπεται μόνο σε εξουσιοδοτημένα πρόσωπα. Κάθε σκευή πρέπει να σχεδιάζεται, τοποθετείται και συντη− σύστημα που αντικαθιστά τη φυσική καραντίνα πρέπει ρείται έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στους σκοπούς για να προσφέρει την ισοδύναμη ασφάλεια. τους οποίους προορίζεται. 3.22. Για τις α’ ύλες πρέπει κανονικά να υπάρχει ένας 3.35. Οι εργασίες επιδιορθώσεων και συντήρησης δεν ξεχωριστός χώρος δειγματοληψίας. Αν η δειγματοληψία πρέπει να παρουσιάζουν κινδύνους για την ποιότητα διενεργείται στο χώρο αποθήκευσης, πρέπει να γίνεται των προϊόντων με τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η επιμόλυνση ή 3.36. Ο εξοπλισμός που προορίζεται για την παρα− διασταυρούμενη επιμόλυνση. σκευή των προϊόντων πρέπει να σχεδιάζεται έτσι ώστε 3.23. Για την εναποθήκευση απορριφθέντων, ανακλη− να μπορεί να καθαρίζεται εύκολα και πλήρως. Πρέπει θέντων ή επιστραφέντων υλικών ή προϊόντων πρέπει να καθαρίζεται σύμφωνα με λεπτομερείς και γραπτές να διατίθενται απομονωμένοι χώροι. διαδικασίες και να αποθηκεύεται μόνο σε καθαρή και 3.24. Πολύ δραστικά υλικά ή προϊόντα πρέπει να απο− ξηρή κατάσταση. θηκεύονται σε ασφαλή χώρο 3.37. Ο εξοπλισμός πλυσίματος και καθαρισμού πρέπει 3.25. Τα τυπωμένα υλικά συσκευασίας θεωρούνται κρί− να επιλέγεται και χρησιμοποιείται έτσι ώστε να μην σιμα και πρέπει να συμφωνούν με τις προδιαγραφές αποτελεί πηγή επιμόλυνσης. του φαρμακευτικού προϊόντος και πρέπει να δίνεται 3.38. Ο εξοπλισμός πρέπει να εγκαθίσταται με τέτοιο ιδιαίτερη προσοχή στην ασφαλή αποθήκευση των υλι− τρόπο ώστε να προλαμβάνεται κάθε κίνδυνος επιμό− κών αυτών. λυνσης ή σφάλματος Χώροι ποιοτικού ελέγχου 3.39. Ο εξοπλισμός που προορίζεται για την παραγωγή δεν πρέπει να παρουσιάζει κινδύνους για τα προϊόντα. 3.26. Κανονικά, τα εργαστήρια ποιοτικού ελέγχου Τα μέρη του εξοπλισμού παραγωγής που έρχονται σε πρέπει να χωρίζονται από τους χώρους παραγωγής. επαφή με το προϊόν δεν πρέπει να αντιδρούν με αυτό, Τούτο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για εργαστήρια που να μεταφέρουν ή απορροφήσουν ουσίες σε έκταση τέ− προορίζονται για τον έλεγχο βιολογικών προϊόντων, τοια που θα μπορούσε να επηρεασθεί η ποιότητα του μικροβιολογικών προϊόντων και ραδιοϊσοτόπων, που προϊόντος και να παρουσιαστεί έτσι κάποια βλάβη. πρέπει επίσης να είναι χωρισμένα το ένα από το άλλο. 3.40. Για τις εργασίες της παραγωγής και του ελέγ− 3.27. Τα εργαστήρια ελέγχου πρέπει να σχεδιάζονται χου πρέπει να διατίθενται ζυγοί και όργανα μέτρησης έτσι ώστε να είναι κατάλληλα για τις εργασίες που κατάλληλης κλίμακας και ακριβείας. πρόκειται να εκτελούνται σ’ αυτά. Πρέπει να παρέχε− 3.41. Τα όργανα μέτρησης, ζύγισης, καταγραφής και ται επαρκής χώρος για να αποφεύγονται αναμείξεις ελέγχου πρέπει να ρυθμίζονται (βαθμονομούνται) και και διασταυρούμενες επιμολύνσεις. Πρέπει να υπάρχει να ελέγχονται σε τακτά διαστήματα με κατάλληλες επαρκής κατάλληλος χώρος εναποθήκευσης για δείγ− μεθόδους. Πρέπει από τις δοκιμές αυτές να κρατούνται ματα και αρχεία. επαρκή γραπτά στοιχεία. 3.28. Μπορεί, για την προστασία ευαίσθητων οργάνων 3.42. Οι σταθερές σωληνώσεις πρέπει να επισημαί− από δονήσεις, ηλεκτρικές παρεμβολές, υγρασία, κ.λπ. να νονται σαφώς ως προς το περιεχόμενο τους και, όπου χρειάζονται ξεχωριστά δωμάτια. μπορεί, για τη διεύθυνση ροής τους. 3.29. Σε εργαστήρια στα οποία μεταχειρίζονται ορι− 3.43. Σωλήνες για αποσταγμένο, απιονισμένο και, όπου σμένες ειδικές ουσίες, όπως βιολογικά ή ραδιενεργά πρέπει, και άλλοι υδροσωλήνες πρέπει να απολυμαίνο− δείγματα, χρειάζονται ειδικές απαιτήσεις. νται με βάση γραπτές διαδικασίες όπου καθορίζονται Βοηθητικοί χώροι λεπτομερώς τα όρια δράσης για μικροβιολογική επιμό− 3.30. Οι χώροι αναψυχής και ανάπαυσης πρέπει να λυνση και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται. είναι ξεχωριστά από τους άλλους χώρους. 3.44 Ο ελαττωματικός εξοπλισμός πρέπει, αν είναι δυ− 3.31 Οι εγκαταστάσεις για αποδυτήρια για πλύσιμο νατόν, να απομακρύνεται από τους χώρους παραγωγής καθώς επίσης και οι τουαλέτες πρέπει να είναι εύκολα και ελέγχου ποιότητας, ή τουλάχιστον να επισημαίνεται προσβάσιμες και επαρκείς για τον αριθμό των χρηστών. σαφώς ως ελαττωματικός. 10668 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) Μέρος 1 5.13. Οι ετικέτες που μπαίνουν πάνω στους περιέ− Κεφάλαιο 5: ΠΑΡΑΓΩΓΗ κτες, στον εξοπλισμό ή στις εγκαταστάσεις πρέπει να είναι καθαρές, σαφείς και με το συμφωνημένο σχήμα Αρχή της εταιρείας. Συχνά βοηθάει, εκτός από τα γράμματα Oι εργασίες παραγωγής πρέπει να ακολουθούν καθο− στις ετικέτες, να χρησιμοποιούνται χρώματα που να ρισμένες διαδικασίες. και να συμμορφώνονται με τους δείχνουν καταστάσεις (π.χ. σε καραντίνα, εγκεκριμένο, Κανόνες Καλής Παρασκευής προκειμένου να εξασφα− απορριφθέν, καθαρό). λισθεί η απαιτούμενη ποιότητα των προϊόντων και να 5.14. Πρέπει να πραγματοποιούνται έλεγχοι ώστε να είναι σύμφωνη με τις σχετικές άδειες παρασκευής και εξασφαλίζεται άτι οι σωληνώσεις και άλλα μέρη του κυκλοφορίας στο εμπόριο. εξοπλισμού που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά Γενικά ορισμένων προϊόντων από τον ένα χώρο στον άλλο, 5.1. Η παραγωγή πρέπει να πραγματοποιείται και επι− συνδέονται με το σωστό τρόπο. βλέπεται από αρμόδια πρόσωπα. 5.15. Κάθε παρέκκλιση από οδηγίες ή διαδικασίες πρέ− 5.2. Κάθε χειρισμός των υλικών και προϊόντων, όπως πει να αποφεύγεται όσο είναι δυνατόν. Αν γίνονται πα− η παραλαβή και καραντίνα δειγματοληψία, αποθήκευ− ρεκκλίσεις, αυτές πρέπει να είναι εγκεκριμένες γραπτώς ση, επισήμανση, κατεργασία, συσκευασία και διανομή από αρμόδιο πρόσωπο με τη συμμετοχή του Τμήματος πρέπει να γίνεται σύμφωνα με γραπτές διαδικασίες ή Ποιότητας όταν είναι σκόπιμο. οδηγίες και, όπου είναι αναγκαίο, να καταγράφονται 5.16. Η πρόσβαση στις εγκαταστάσεις παραγωγής 5.3. Όλα τα εισερχόμενα υλικά πρέπει να ελέγχονται πρέπει να επιτρέπεται μόνο σε εξουσιοδοτημένο προ− σωπικό. ώστε να εξασφαλίζεται ότι η αποστολή αντιστοιχεί με 5.17. Κανονικά, η παραγωγή μη φαρμακευτικών προϊό− την παραγγελία. Οι περιέκτες πρέπει να καθαρίζονται ντων πρέπει να αποφεύγεται σε χώρους και με εξοπλι− όπου είναι αναγκαίο και να επισημαίνονται με τα κα− σμό που προορίζεται για την παραγωγή φαρμακευτικών θορισμένα στοιχεία. προϊόντων αλλά, όταν αυτό δικαιολογείται, επιτρέπεται 5.4. Ζημιές στους περιέκτες και κάθε άλλο πρόβλημα με την εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη της διασταυ− που μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την ποιότητα ενός ρούμενης επιμόλυνσης με φαρμακευτικά προϊόντα που υλικού πρέπει να διερευνάται, καταγράφεται και ανα− περιγράφονται παρακάτω και στο Κεφάλαιο 3. Η πα− φέρεται στο Τμήμα Ελέγχου Ποιότητας. ραγωγή και/ή αποθήκευση των συνθετικών δηλητηρίων, 5.5. Τα εισερχόμενα υλικά και τα τελικά προϊόντα πρέ− όπως τα φυτοφάρμακα (εκτός εάν αυτά χρησιμοποι− πει να τίθενται σε κατάσταση φυσικής ή διοικητικής ούνται για την παρασκευή φαρμακευτικών προϊόντων) καραντίνας αμέσως μετά την παραλαβή ή κατεργασία, και τα ζιζανιοκτόνα, δεν επιτρέπεται σε περιοχές που μέχρι να αποδεσμευθούν προς χρήση ή διανομή. χρησιμοποιούνται για την παρασκευή και / ή την απο− 5.6. Ενδιάμεσα και χύμα προϊόντα που αγοράζονται θήκευση των φαρμακευτικών προϊόντων. έτοιμα, πρέπει να υποβάλλονται στις ίδιες διαδικασίες 5.18. Η επιμόλυνση μιας α’ ύλης ή ενός προϊόντος με κατά την παραλαβή σαν να είναι α΄ ύλες. άλλο υλικό ή προϊόν πρέπει να αποφεύγεται. Ο κίνδυνος 5.7. Όλα τα υλικά και προϊόντα πρέπει να αποθηκεύο− αυτός της τυχαίας διασταυρούμενης επιμόλυνσης που νται κάτω, από κατάλληλες συνθήκες που καθορίζονται προκύπτει από την ανεξέλεγκτη απελευθέρωση σκόνης, από τον παρασκευαστή και με μεθοδικότητα ώστε να αερίων, ατμών, αερολυμάτων, γενετικού υλικού ή οργα− είναι δυνατός ο διαχωρισμός των παρτίδων και η ανα− νισμών από δραστικές ουσίες, άλλες α’ ύλες και προϊό− κύκλωση των αποθεμάτων. ντων κατά την παραγωγική διαδικασία, από κατάλοιπα 5.8. Οι έλεγχοι στις αποδόσεις και η αντιστοίχηση με στον εξοπλισμό και από τα προστατευτικά ενδύματα τις ποσότητες, πρέπει να εκτελούνται όπως απαιτείται του χειριστή, θα πρέπει να αξιολογηθεί. Η σπουδαιότητα ώστε να εξασφαλίζεται ότι δεν υπάρχουν διαφορές έξω του κινδύνου αυτού ποικίλλει ανάλογα με τη φύση του από τα αποδεκτά όρια. επιμολυντή καθώς και του επιμολυσμένου προϊόντος. 5.9. Εργασίες σε διαφορετικά προϊόντα δεν πρέπει να Προϊόντα στα οποία η επιμόλυνση είναι πιθανό να έχει εκτελούνται ταυτόχρονα ή διαδοχικά στην ίδια αίθουσα, μεγαλύτερη επίπτωση είναι τα ενέσιμα και εκείνα που εκτός κι αν δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ανάμειξης ή χορηγούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, η διασταυρούμενης επιμόλυνσης. επιμόλυνση όλων των προϊόντων θέτει σε κίνδυνο την 5.10. Σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας ασφάλεια του ασθενούς που εξαρτάται από τη φύση προϊόντα και υλικά πρέπει να προστατεύονται από μι− και την έκταση της επιμόλυνσης. κροβιακή ή άλλη επιμόλυνση. 5.19 Η διασταυρούμενη επιμόλυνση θα πρέπει να απο− 5.11. Όταν στις εργασίες χρησιμοποιούνται α’ ύλες και τρέπεται εφιστώντας την προσοχή στο σχεδιασμό των προϊόντα και υλικά πρέπει να προστατεύονται από μι− εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού, όπως περιγράφο− κροβιακή ή άλλη επιμόλυνση. νται στο Κεφάλαιο 3. Αυτό θα πρέπει να υποστηρίζεται 5.12. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παρασκευής, όλα τα από τη δέουσα προσοχή στη διαδικασία σχεδιασμού υλικά σι χύμα περιέκτες, τα κύρια μέρη του εξοπλισμού και εφαρμογής όλων των σχετικών τεχνικών ή οργα− και, όπου είναι σκόπιμο, οι χρησιμοποιούμενοι χώροι νωτικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των αποτελε− πρέπει να επισημαίνονται ή να ταυτοποιούνται με κά− σματικών και επαναλήψιμων διαδικασιών καθαρισμού ποιο άλλο τρόπο με μία ένδειξη του προϊόντος ή του για τον έλεγχο των κινδύνων της διασταυρούμενης υπό κατεργασία υλικού, την ισχύ του (όπου μπορεί να επιμόλυνσης. γίνει) και με τον αριθμό παρτίδας. Όπου γίνεται, η έν− 5.20 Η διαδικασία διαχείρισης κινδύνου στην ποιότητα, δειξη αυτή πρέπει να περιλαμβάνει επίσης και το στάδιο που περιλαμβάνει τόσο την αξιολόγηση της δραστικό− παρασκευής. τητας όσο και την τοξικολογική αξιολόγηση, πρέπει να ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) 10669 εφαρμόζεται για την αξιολόγηση και τον έλεγχο των x. Κατάλληλη χρήση των αεροφρακτών και των δια− κινδύνων της διασταυρούμενης επιμόλυνσης που εμφα− φορών πίεσης μεταξύ χώρων για τον περιορισμό των νίζεται στα προϊόντα που παρασκευάζονται. δυνητικά αερογενών επιμολυντών εντός καθορισμένης Οι παράγοντες, που επίσης θα πρέπει να λαμβάνονται περιοχής, υπόψη είναι: σχεδιασμός και χρήση εγκατάστασης/ εξο− xi. Ελαχιστοποίηση του κινδύνου της επιμόλυνσης που πλισμού, ροή προσωπικού και υλικών, μικροβιολογικοί προκαλείται από την επανακυκλοφορία ή την επανείσο− έλεγχοι, φυσικοχημικά χαρακτηριστικά της δραστικής δο του ανεπεξέργαστου ή ανεπαρκώς επεξεργασμένου ουσίας, χαρακτηριστικά της διαδικασίας, διαδικασίες αέρα, καθαρισμού και δυνατότητες των αναλυτικών μεθόδων xii. Χρήση αυτόματων συστημάτων καθαρισμού (clean σε σχέση με τα αντίστοιχα όρια που καθορίζονται από in place) επικυρωμένης αποτελεσματικότητας, την αξιολόγηση των προϊόντων. xiii. Διαχωρισμός των εξοπλισμών πλύσης, στεγνώμα− Τα αποτελέσματα της διαδικασίας διαχείρισης κινδύ− τος και αποθηκευτικών χώρων για τους κοινούς χώρους νου στην ποιότητα θα πρέπει να αποτελούν τη βάση για πλύσης. τον προσδιορισμό της αναγκαιότητας και της έκτασης Οργανωτικά μέτρα που θα πρέπει να διατίθενται ιδιαίτερες εγκαταστάσεις και εξοπλισμός για ένα συγκεκριμένο προϊόν ή οικογέ− i. Αφιέρωση ολόκληρης της μονάδας παραγωγής ή νεια προϊόντων. ενός αυτόνομου χώρου παραγωγής σύμφωνα με την Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την αποκλειστική χρή− αρχή της εργασίας με χρονικό διαχωρισμό, ακολου− ση μερών του εξοπλισμού που έρχονται σε επαφή με θούμενη από διαδικασία καθαρισμού επικυρωμένης συγκεκριμένα προϊόντα ή ολόκληρης της παραγωγικής αποτελεσματικότητας, μονάδας. ii. Διατήρηση του ειδικού προστατευτικού ρουχισμού Σε μονάδα που παράγει πολλά προϊόντα είναι αποδε− εντός των περιοχών όπου παράγονται τα προϊόντα υψη− κτός ο περιορισμός των παραγωγικών δραστηριοτήτων λού κινδύνου διασταυρούμενης επιμόλυνσης, σε ένα διακριτό, αυτόνομο χώρο παραγωγής, όταν αυτό iii. Επικύρωση της διαδικασίας καθαρισμού μετά από δικαιολογείται. κάθε παραγωγή προϊόντων με χρονικό διαχωρισμό πρέ− 5.21. Το αποτέλεσμα της διαδικασίας διαχείρισης κιν− πει να θεωρηθεί ως εργαλείο ανιχνευσιμότητας για την δύνου στην ποιότητα θα πρέπει να είναι η βάση προσ− υποστήριξη της αποτελεσματικότητας της προσέγγισης διορισμού της έκτασης των τεχνικών και οργανωτικών διαχείρισης κινδύνου στην ποιότητα για τα προϊόντα μέτρων που απαιτούνται για τον έλεγχο των κινδύνων που θεωρείται ότι παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο, που αφορούν τη διασταυρούμενη επιμόλυνση. Αυτά iv. Ανάλογα με τον κίνδυνο επιμόλυνσης, η επικύρωση μπορεί να περιλαμβάνουν, χωρίς να περιορίζονται σε του καθαρισμού των επιφανειών που δεν έρχονται σε αυτά, τα ακόλουθα: επαφή με το προϊόν και η παρακολούθηση του αέρα Τεχνικά μέτρα εντός των παραγωγικών και/ ή των παρακείμενων χώ− i. Ιδιαίτερη Μονάδα παραγωγής (εγκαταστάσεις, εξο− ρων, προκειμένου να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα πλισμός), των μέτρων ελέγχου της αερογενούς επιμόλυνσης ή ii. Αυτόνομοι χώροι παραγωγής με διακριτό παραγω− επιμόλυνσης μέσω μηχανικής μεταφοράς, γικό εξοπλισμό και αυτόνομα συστήματα θέρμανσης, v. Ειδικά μέτρα για τη διαχείριση των αποβλήτων, εξαερισμού και κλιματισμού (HVAC). Επίσης, μπορεί να του μολυσμένου νερού έκπλυσης και της λερωμένης είναι επιθυμητή ο διαχωρισμός ορισμένων παροχών από ενδυμασίας, εκείνες που χρησιμοποιούνται σε άλλους χώρους, vi. Καταγραφή των διαρροών, περιστατικών ατυχημά− iii. Σχεδιασμός της παραγωγικής διαδικασίας, των των ή αποκλίσεων από τις διαδικασίες, εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού για την ελαχιστο− vii. Σχεδιασμός των διεργασιών καθαρισμού των χώ− ποίηση της δυνατότητας της διασταυρούμενης επιμό− ρων και του εξοπλισμού, έτσι ώστε οι διαδικασίες κα− λυνσης κατά την επεξεργασία, τη συντήρηση και τον θαρισμού από μόνες τους να μην παρουσιάζουν κίνδυνο καθαρισμό, διασταυρούμενης επιμόλυνσης, iv. Χρήση των «κλειστών συστημάτων» για την επε− viii. Σχεδιασμός λεπτομερών αρχείων για τις διαδικα− ξεργασία και μεταφορά υλικών / προϊόντων μεταξύ του σίες καθαρισμού ώστε να διασφαλιστεί η ολοκλήρωσή εξοπλισμού, τους, σύμφωνα με τις εγκεκριμένες διαδικασίες και τη v. Χρήση φυσικών συστημάτων διαχωρισμού, συμπερι− χρήση επισήμανσης που αναφέρεται στον καθαρισμό λαμβανομένων των συστημάτων απομόνωσης (isolators), του εξοπλισμού και των αντίστοιχων παραγωγικών χώ− ως μέτρα περιορισμού, ρων, vi. Ελεγχόμενη απομάκρυνση της σκόνης κοντά στην ix. Χρήση κοινών χώρων πλυσίματος σύμφωνα με την πηγή του επιμολυντή, π.χ. διαμέσου της τοπικής εξα− γωγής, αρχή της εργασίας με χρονικό διαχωρισμό, vii. Αποκλειστική χρήση του εξοπλισμού, των τμημάτων x. Εποπτεία της εργασιακής συμπεριφοράς του προ− του εξοπλισμού που έρχονται σε επαφή με το προϊόν σωπικού για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας ή επιλεγμένων τμημάτων του εξοπλισμού που είναι πιο της εκπαίδευσης και της συμμόρφωσης με τις αντίστοι− δύσκολο να καθαριστούν (π.χ. φίλτρα) και των εργα− χες διαδικασίες ελέγχου. λείων συντήρησης, 5.22. Τα μέτρα, για την πρόληψη της διασταυρούμενης viii. Χρήση τεχνολογιών αναλωσίμων μίας χρήσης, επιμόλυνσης και η αποτελεσματικότητά τους πρέπει ix. Χρήση εξοπλισμού σχεδιασμένου για ευκολία κα− να ελέγχονται περιοδικά με βάση καθορισμένες δια− θαρισμού, δικασίες. 10670 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) Επικύρωση Δραστικές ουσίεςi 5.23 Οι κανόνες καλής Παρασκευής πρέπει να ενισχύ− Η ιχνηλασιμότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας πρέ− ονται με μελέτες επιβεβαίωσης της αξιοπιστίας που πει να καθοριστεί και οι σχετιζόμενοι κίνδυνοι, από τις πρώτες ύλες − δραστικές ουσίες έως το τελικό φαρ− πρέπει να πραγματοποιούνται με βάση καθορισμένες μακευτικό προϊόν, πρέπει αρχικά να αξιολογούνται και διαδικασίες. Τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα περιοδικά να επαληθεύονται. πρέπει να καταγράφονται. Κατάλληλα μέτρα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή για 5.24 Για κάθε νέα μέθοδο παρασκευής ή μέθοδο πα− την ελαχιστοποίηση των κινδύνων της ποιότητας της ρασκευής που υιοθετείται, πρέπει να λαμβάνονται μέτρα δραστικής ουσίας. με τα οποία να καταδεικνύεται η καταλληλότητα της Η εφοδιαστική αλυσίδα και τα αρχεία ιχνηλασιμότη− για να ακολουθείται σαν διαδικασία (διαδικασία ρου− τας για κάθε δραστική ουσία (συμπεριλαμβανομένων τίνας) συνηθισμένη. Η οριζόμενη διαδικασία, χρησιμο− των πρώτων υλών − δραστικών ουσιών) πρέπει να είναι ποιώντας τα καθορισμένα υλικά και εξοπλισμό, πρέπει διαθέσιμα και να διατηρούνται από τον παρασκευαστή να αποδεικνύεται ότι μπορεί να παρέχει προϊόν με την που βρίσκεται στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο ή του εισαγωγέα του φαρμακευτικού προϊόντος. απαιτούμενη ποιότητα. Πρέπει να διενεργούνται έλεγχοι στους παρασκευ− 5.25 Κάθε σημαντική τροποποίηση της διαδικασίας αστές και στους διανομείς δραστικών ουσιών για να παρασκευής, συμπεριλαμβανόμενης και κάθε αλλαγής επιβεβαιωθεί ότι συμμορφώνονται με τους σχετικούς στον εξοπλισμό ή στα υλικά, που μπορεί να επηρεάσει κανόνες καλής παραγωγής και καλής διανομής. την ποιότητα του προϊόντος και ή την αναπαραγωγι− Ο κάτοχος της άδειας παραγωγής επαληθεύει τη κότητα της διαδικασίας πρέπει να υπόκειται σε έλεγχο συμμόρφωση αυτή είτε ο ίδιος είτε μέσω μιας οντότη− και επιβεβαίωση αξιοπιστίας. τας που ενεργεί για λογαριασμό του στο πλαίσιο μιας 5.26 Οι διαδικασίες πρέπει να υποβάλλονται σε περι− συμφωνίας. οδικό αποφασιστικό επανέλεγχο και επιβεβαίωση της Για τα κτηνιατρικά φαρμακευτικά προϊόντα, οι αξι− ολογήσεις πρέπει να διενεργούνται ανάλογα με την αξιοπιστίας ώστε να εξασφαλίζεται ότι συνεχίζουν να επικινδυνότητα. είναι κατάλληλες για την επίτευξη των προσδοκώμενων Οι αξιολογήσεις πρέπει να είναι κατάλληλης διάρκειας αποτελεσμάτων. και εύρους για να εξασφαλιστεί ότι πραγματοποιείται Α΄ ύλες πλήρης και σαφή αξιολόγηση των κανόνων καλής πα− 5.27 Η επιλογή, η αξιολόγηση, η έγκριση και η διατή− ραγωγής. πρέπει να δοθεί προσοχή στους δυνητικούς ρηση των προμηθευτών α΄ υλών, μαζί με την αγορά και παράγοντες διασταυρούμενης επιμόλυνσης από άλλα υλικά της εγκατάστασης. την αποδοχή τους, πρέπει να τεκμηριώνονται ως μέρος Η έκθεση πρέπει να αντικατοπτρίζει πλήρως τι έγινε του φαρμακευτικού συστήματος ποιότητας. και τι διαπιστώθηκε κατά τον έλεγχο με σαφή προσδι− Το επίπεδο της εποπτείας θα πρέπει να είναι ανάλο− ορισμό των ελλείψεων. γο των κινδύνων που εγκυμονούν τα επιμέρους υλικά, Οι τυχόν απαιτούμενες διορθωτικές και προληπτικές λαμβάνοντας υπόψη την προέλευσή τους, την παραγω− ενέργειες πρέπει να εφαρμόζονται. Περαιτέρω αξιολο− γική διαδικασία, την πολυπλοκότητα της εφοδιαστικής γήσεις πρέπει να πραγματοποιούνται σε διαστήματα αλυσίδας και την τελική χρήση του υλικού στο φαρμα− που καθορίζονται από τη διαδικασία διαχείρισης των κευτικό προϊόν. κινδύνων ποιότητας ώστε να διασφαλιστεί η διατήρηση Τα υποστηρικτικά δεδομένα για κάθε έγκριση προμη− των προδιαγραφών και η συνεχής χρήση της εγκεκρι− θευτή / υλικού θα πρέπει να διατηρούνται. μένης εφοδιαστικής αλυσίδας. Έκδοχα και προμηθευτές εκδόχων πρέπει να ελέγ− Το προσωπικό που συμμετέχει σε αυτές τις δραστη− χονται κατάλληλα με βάση τα αποτελέσματα μιας ριότητες πρέπει να έχει επικαιροποιημένη γνώση των τυποποιημένης αξιολόγησης του κινδύνου στην ποι− προμηθευτών, της εφοδιαστικής αλυσίδας και των σχε− ότητα σύμφωνα με τις «Κατευθυντήριες γραμμές της τιζόμενων κινδύνων. Ευρωπαϊκής Κοινότητας σχετικά με την τυποποιημένη Όπου είναι δυνατόν, οι πρώτες ύλες πρέπει να αγο− εκτίμηση του κινδύνου για την εξακρίβωση των κα− ράζονται απευθείας από τον παρασκευαστή α΄ υλών. τάλληλων Κανόνων Καλής Παραγωγής για τα έκδοχα 5.28 Οι προδιαγραφές ποιότητας που έχουν καθιερω− των φαρμακευτικών προϊόντων που προορίζονται για θεί από τον παρασκευαστή για τις α’ ύλες, πρέπει να συ− ανθρώπινη χρήση». ζητιούνται και να συμφωνούνται με τους προμηθευτές. 5.30 Για κάθε παράδοση α΄ υλών οι περιέκτες θα πρέπει να ελέγχονται ως προς την ακεραιότητα της Κατάλληλα θέματα της παραγωγής, των δοκιμασιών συσκευασίας, συμπεριλαμβανομένης της εμφανούς πα− και των ελέγχων των α’ υλών συμπεριλαμβανομένων ραβίασης της σφραγίδας ασφαλείας, καθώς και για την του χειρισμού, της επισήμανσης, των απαιτήσεων της αντιστοιχία μεταξύ του δελτίου αποστολής, της εντο− συσκευασίας και διανομής, των παραπόνων, των ανα− λής αγοράς, της επισήμανσης του προμηθευτή και των κλήσεων και των διαδικασιών απόρριψης πρέπει να τεκ− εγκεκριμένων πληροφοριών του παρασκευαστή και του μηριώνεται σύμφωνα με μια τυποποιημένη συμφωνία προμηθευτή που διατηρούνται από τον παρασκευαστή ποιότητας ή προδιαγραφών. i Ειδικές απαιτήσεις για την εισαγωγή των δραστικών ουσιών 5.29 Για την έγκριση και τη διατήρηση των προμη− που πρέπει να χρησιμοποιούνται για την παρασκευή φαρμα− θευτών των δραστικών ουσιών και των εκδόχων, απαι− κευτικών προϊόντων για ανθρώπινη χρήση, στο άρθρο 46β τούνται τα εξής: της Οδηγίας 2001/83/ΕΚ. ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) 10671 φαρμακευτικών προϊόντων. Πρέπει να τεκμηριώνονται iii. Το πιστοποιητικό ανάλυσης που παρέχεται από τον οι έλεγχοι παραλαβής σε κάθε παράδοση. παρασκευαστή / προμηθευτή α’ υλών πρέπει να υπογρά− 5.31. Αν μία παράδοση υλικού αποτελείται από διάφο− φεται από εξουσιοδοτημένο πρόσωπο με τα κατάλληλα ρες παρτίδες, κάθε παρτίδα πρέπει να θεωρείται ως προσόντα και εμπειρία. Η υπογραφή εξασφαλίζει ότι ξεχωριστή για τη δειγματοληψία, έλεγχο και διάθεση. κάθε παρτίδα έχει ελεγχθεί για τη συμμόρφωση με τις 5.32. Οι α΄ ύλες στο χώρο αποθήκευσης πρέπει να συμφωνηθείσες προδιαγραφές των προϊόντων, εκτός επισημαίνονται κατάλληλα (βλ. Κεφάλαιο 5, εδάφιο 13). εάν η διαβεβαίωση αυτή παρέχεται χωριστά, Στις ετικέτες πρέπει να υπάρχουν οι ακόλουθες του− iv. Ο παρασκευαστής του φαρμακευτικού προϊόντος λάχιστον πληροφορίες: θα πρέπει να έχει την κατάλληλη εμπειρία στη δια− − η χαρακτηριστική ονομασία του προϊόντος και όπου χείριση του παρασκευαστή των α’ υλών (συμπεριλαμ− γίνεται ο εσωτερικός κωδικός αναφοράς, βανομένης της εμπειρίας μέσω ενός προμηθευτή) συ− − ένας αριθμός παρτίδας που δίνεται κατά την πα− μπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης των παρτίδων ραλαβή, που πρόσφατα παρελήφθησαν και του ιστορικού της − όπου είναι σκόπιμα, η κατάσταση του περιεχομένου συμμόρφωσης πριν από τη μείωση της δοκιμασιών (π.χ. σε καραντίνα, σε έλεγχο αποδεσμευμένο, απορ− που πραγματοποιούνται από τον παραγωγό (in−house). ριφθέν), Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη οποιαδήποτε σημαντική − όπου απαιτείται, μία ημερομηνία λήξης ή ημερομηνία αλλαγή στην παραγωγή ή στις διαδικασίες δοκιμασιών, πέραν της οποίας είναι αναγκαίος επανέλεγχος. v. Ο παρασκευαστής του φαρμακευτικού προϊόντος Όταν χρησιμοποιούνται πλήρως μηχανογραφημένα πρέπει επίσης να εκτελεί (ή μέσω εξωτερικά εγκεκριμέ− συστήματα εναποθήκευσης, όλες οι ανωτέρω πληρο− νου εργαστηρίου μέσω σύμβασης ανάλυσης) μία πλήρη φορίες πρέπει αναγκαστικά να είναι με ευανάγνωστη ανάλυση σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα σύμφω− μορφή πάνω στην ετικέτα. να με τον κίνδυνο και να συγκρίνει τα αποτελέσματα 5.33. Για να εξασφαλίζεται η ταυτότητα του περιε− με τον παρασκευαστή των υλικών ή το πιστοποιητικό χομένου κάθε περιέκτη α΄ ύλης πρέπει να υφίστανται ανάλυσης του προμηθευτή, προκειμένου να ελεγχθεί η κατάλληλες διαδικασίες ή μέτρα. Οι περιέκτες χύμα αξιοπιστία του τελευταίου. υλικών από τα οποία έχουν ληφθεί δείγματα πρέπει να Σε περίπτωση που στον έλεγχο εντοπιστεί τυχόν δια− είναι ταυτοποιημένοι (βλ. κεφάλαιο 6, εδάφιο 13). φοροποίηση τότε θα πρέπει να διενεργηθεί διερεύνηση 5.34. Από τις α΄ ύλες πρέπει να χρησιμοποιούνται μό− και να ληφθούν κατάλληλα μέτρα. Η αποδοχή των πι− νον εκείνες που έχουν αποδεσμευθεί από το Τμήμα στοποιητικών ανάλυσης από τον παρασκευαστή υλικών Ελέγχου Ποιότητας και είναι μέσα στα όρια του χρόνου ή του προμηθευτή πρέπει να διακόπτεται έως ότου αυτά ζωής τους. τα μέτρα ληφθούν. 5.35 Οι παρασκευαστές των τελικών προϊόντων είναι 5.37. Οι α΄ ύλες πρέπει να διανέμονται μόνον από πρό− υπεύθυνοι για κάθε δοκιμασία των α΄ υλώνii όπως περι− σωπα που έχουν ορισθεί γι αυτό, με βάση μία γραπτή γράφεται στον φάκελο της άδειας κυκλοφορίας. διαδικασία, ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα υλικά είναι Μπορούν να χρησιμοποιούν τα μερικά ή πλήρη απο− τα σωστά, έχουν ζυγιστεί ή μετρηθεί με ακρίβεια και τελέσματα των δοκιμασιών από τον εγκεκριμένο πα− έχουν τεθεί σε καθαρούς και σωστά επισημασμένους ρασκευαστή α΄ υλών, αλλά πρέπει, ως ελάχιστο, να περιέκτες. πραγματοποιούν έλεγχο ταυτοποίησηςiii κάθε παρτίδας 5.38. Κάθε υλικό που διανέμεται καθώς επίσης και το σύμφωνα με το Παράρτημα 8. βάρος ή ο όγκος του πρέπει να ελέγχονται ανεξάρτητα 5.36 Η λογική για την εξωτερική ανάθεση αυτής της και ο έλεγχος να καταγράφεται. δοκιμασίας πρέπει να αιτιολογείται και να τεκμηριώνε− 5.39. Τα υλικά που διανέμονται για κάθε παρτίδα πρέ− ται και να πληρούνται οι ακόλουθες απαιτήσεις: πει να συγκεντρώνονται μαζί και να επισημαίνονται κα− i. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στους ελέγχους τάλληλα και ευδιάκριτα. διανομής (μεταφορές, χονδρικό εμπόριο, αποθήκευση Παραγωγικές διαδικασίες: Eνδιάμεσα και χύμα προ− και διανομή), προκειμένου να διατηρούνται τα ποιοτικά ϊόντα χαρακτηριστικά των α΄ υλών και να διασφαλίζεται ότι τα αποτελέσματα των δοκιμασιών εξακολουθούν να 5.40. Πριν αρχίσει οποιαδήποτε παραγωγική διαδικα− ισχύουν για το υλικό που έχει παραδοθεί, σία πρέπει να λαμβάνονται ορισμένα μέτρα ώστε να II. Ο παρασκευαστής του φαρμακευτικού προϊόντος εξασφαλίζεται ότι ο χώρος εργασίας και ο εξοπλισμός πρέπει να διενεργεί αξιολογήσεις, είτε ο ίδιος είτε μέσω είναι καθαρός και απαλλαγμένος από κάθε α΄ ύλη, προ− τρίτων, σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα σύμφωνα με το ϊόν, υπολείμματα προϊόντος ή έγγραφα που δεν είναι επίπεδο του κινδύνου της (ων) εγκατάστασης (εων) όπου απαραίτητα για την τρέχουσα εργασία. διενεργούνται οι δοκιμασίες (συμπεριλαμβανομένης της 5.41. Τα ενδιάμεσα και χύμα προϊόντα πρέπει να δια− δειγματοληψίας) των α’ υλών, προκειμένου να εξασφαλι− τηρούνται κάτω από κατάλληλες συνθήκες. στεί η συμμόρφωση με τους Κανόνες Καλής Παραγωγής 5.41. Οι αποφασιστικές διαδικασίες πρέπει να υπόκει− και με τις προδιαγραφές και μεθόδους δοκιμασιών που νται σε έλεγχο και επιβεβαίωση αξιοπιστίας (βλ. «ΕΠΙ− περιγράφονται στο φάκελο της άδειας κυκλοφορίας, ΚΥΡΩΣΗ» στο κεφάλαιο αυτό). 5.43. Κάθε αναγκαίος έλεγχος κατά τη διάρκεια της ii Παρόμοια προσέγγιση πρέπει να ισχύει για τα υλικά συσκευ− παραγωγής και περιβαλλοντικός έλεγχος πρέπει να ασίας, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 5.42. εκτελείται και να καταγράφεται. 5.44. Κάθε σημαντική παρέκκλιση από την αναμενό− iii Έλεγχος ταυτότητας των α’ υλών θα πρέπει να γίνεται σύμ− φωνα με τις μεθόδους και τις προδιαγραφές του σχετικού μενη απόδοση πρέπει να καταγράφεται και να διερευ− φακέλου της άδειας κυκλοφορίας. νάται. 10672 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) Υλικά συσκευασίας 5.56. Ειδική φροντίδα πρέπει να λαμβάνεται όταν χρη− 5.45. Η επιλογή, η αξιολόγηση, η έγκριση και η διατήρη− σιμοποιούνται κομμένες ετικέτες (ατομικές) και όταν ση των προμηθευτών των πρωτογενών και τυπωμένων γίνεται επιπλέον εκτύπωση έξω από τη γραμμή. Ετικέ− υλικών πρέπει να γίνεται με την ίδια προσοχή, παρόμοια τες που παρέχονται σε ρολό είναι προτιμότερες από με εκείνη που δίνεται στις πρώτες ύλες. τις κομμένες ετικέτες (ατομικές) δεδομένου ότι έτσι 5.46. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα τυπω− υποβοηθείται η αποφυγή αναμείξεων. μένα υλικά. Αυτά πρέπει να αποθηκεύονται σε επαρκώς 5.57. Πρέπει να γίνονται έλεγχοι για να εξασφαλίζεται ασφαλείς συνθήκες ώστε να αποκλείεται η πρόσβαση ότι όλες οι ηλεκτρονικές συσκευές ανάγνωσης κωδικών, σ’αυτά χωρίς άδεια. Κομμένες ετικέτες και διάφορα οι μετρητές ετικετών ή παρόμοιες εν γένει συσκευές άλλα ασυσκεύαστα τυπωμένα υλικά πρέπει να αποθη− λειτουργούν σωστά. κεύονται και μεταφέρονται μέσα σε ξεχωριστούς κλει− 5.58. Οι τυπωμένες και ανάγλυφες πληροφορίες στα στούς περιέκτες ώστε να αποφεύγονται τυχόν αναμί− υλικά συσκευασίας πρέπει να είναι ευδιάκριτες και να ξεις. Τα υλικά συσκευασίας πρέπει να διανέμονται για μη ξεθωριάζουν ή σβήνουν. χρήση μόνο από εξουσιοδοτημένο προσωπικό με βάση 5.59. Ο άμεσος στη γραμμή έλεγχος του προϊόντος μία εγκεκριμένη και τεκμηριωμένη διαδικασία. κατά τη συσκευασία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχι− 5.47. Σε κάθε αποστολή ή παρτίδα τυπωμένου ή πρω− στον την παρακολούθηση των κατωτέρω: ταρχικού υλικού συσκευασίας πρέπει να δίνεται ένας α) γενική εμφάνιση των συσκευασιών, ειδικός αριθμός αναφοράς ή σημάδι ταυτοποίησης. β) αν οι συσκευασίες είναι πλήρεις, 5.48. Πεπαλαιωμένο ή άχρηστο πρωταρχικό υλικό συ− γ) αν χρησιμοποιούνται τα σωστά προϊόντα και υλικά σκευασίας ή τυπωμένο υλικό συσκευασίας πρέπει να συσκευασίας, καταστρέφεται και η διάθεση αυτή να καταγράφεται. δ) αν οποιαδήποτε επιπλέον εκτύπωση είναι σωστή, Διαδικασίες συσκευασίας ε) σωστή λειτουργία των οργάνων ελέγχου της γραμ− μής. 5.49. Όταν καταρτίζεται ένα πρόγραμμα για τις εργα− Δείγματα που λαμβάνονται από τη γραμμή συσκευα− σίες συσκευασίας, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι διασταυρούμενης σίας δεν πρέπει να επαναφέρονται σ’ αυτήν. ανάμιξης ή υποκατάστασης. Διαφορετικά προϊόντα δεν 5.60. Προϊόντα που σχετίζονται με κάποιο ασύνηθες πρέπει να συσκευάζονται σε άμεση γειτονία το ένα με συμβάν πρέπει, να επαναφέρονται στην όλη διαδικασία το άλλο, εκτός κι αν υπάρχει φυσικός διαχωρισμός. μόνο μετά από ειδική επιθεώρηση, διερεύνηση και έγκρι− 5.50. Πριν αρχίσουν οι εργασίες συσκευασίας, πρέπει ση από εξουσιοδοτημένο προσωπικό. Για την όλη αυτή να λαμβάνονται μέτρα που να διασφαλίζουν ότι ο χώρος εργασία πρέπει να κρατούνται λεπτομερή στοιχεία. εργασίας, οι γραμμές συσκευασίας, οι τυπωτικές μηχα− 5.61. Κάθε σημαντική ή ασυνήθης διαφοροποίηση που νές, και άλλος εξοπλισμός είναι καθαρά και απαλλαγ− παρατηρείται κατά την αντιστοίχηση της ποσότητας μένα από οποιαδήποτε προϊόντα, υλικά ή έγγραφα που χύμα προϊόντος, και τυπωμένων υλικών συσκευασίας χρησιμοποιήθηκαν προηγουμένως, αν αυτά δεν είναι και του αριθμού των παραχθεισών μονάδων, πρέπει να απαραίτητα για την τρέχουσα εργασία. Ο έλεγχος για διερευνάται και να ερμηνεύεται ικανοποιητικά πριν από τα παραπάνω πρέπει να γίνεται με βάση ένα κατάλληλα τη διάθεση στην αγορά. διαμορφωμένο για τον έλεγχο κατάλογο. 5.62. Μετά την ολοκλήρωση μιας συσκευαστικής ερ− 5.51. Η ονομασία και ο αριθμός παρτίδας του συσκευ− γασίας, τυχόν μη χρησιμοποιηθέντα υλικά συσκευασίας αζομένου προϊόντος πρέπει να είναι εμφανής σε κάθε με κωδικό παρτίδας πρέπει να καταστρέφονται και η θέση ή γραμμή συσκευασίας. καταστροφή να καταγράφεται. Για την επιστροφή τυ− 5.52. Όλα τα προϊόντα και τα χρησιμοποιούμενα υλικά πωμένων υλικών χωρίς κωδικό στα αποθέματα πρέπει συσκευασίας πρέπει κατά την παράδοση στο τμήμα να ακολουθείται μία τεκμηριωμένη διαδικασία. συσκευασίας να ελέγχονται ως προς την ποσότητα, Τελικά προϊόντα ταυτότητα καθώς επίσης και για το αν είναι σύμφωνα 5.63. Τα τελικά προϊόντα πρέπει να τίθενται σε κα− με τις οδηγίες συσκευασίας. ραντίνα μέχρι την τελική τους αποδέσμευση κάτω από 5.53. Οι περιέκτες που είναι για γέμισμα πρέπει πριν συνθήκες που καθορίζονται από τον παρασκευαστή. το γέμισμα να είναι καθαροί. Πρέπει να δίνεται προ− 5.64. Η αξιολόγηση των τελικών προϊόντων και η τεκ− σοχή στο να αποφεύγονται και απομακρύνονται τυ− μηρίωση που είναι αναγκαία πριν από τη διάθεση .του χόν ρυπαντές όπως θραύσματα γυαλιού και μεταλλικά προϊόντος για πώληση περιγράφονται στο κεφάλαιο 6 σωματίδια. (Έλεγχος Ποιότητας). 5.54. Κανονικά, το γέμισμα και το σφράγισμα πρέπει να 5.65. Μετά την αποδέσμευση, τα τελικά προϊόντα πρέ− ακολουθούνται όσο το δυνατόν γρηγορότερα από την πει να αποθηκεύονται ως απόθεμα προς χρήση κάτω επισήμανση. Αν δεν συμβαίνει έτσι, πρέπει να εφαρμό− από συνθήκες που καθορίζονται από τον παρασκευαστή. ζονται κατάλληλες διαδικασίες που να εξασφαλίζουν ότι Απορριφθέντα, ανακτηθέντα και επιστραφέντα υλικά δεν πρόκειται να συμβούν αναμείξεις ή κακή επισήμανση. 5.55. Κάθε εκτυπωτική εργασία (για παράδειγμα κωδι− 5.66 Απορριφθέντα υλικά και προϊόντα πρέπει να κοί αριθμοί, ημερομηνίες λήξης) που γίνεται ξεχωριστά ή επισημαίνονται χαρακτηριστικά και να αποθηκεύονται κατά τη διάρκεια της συσκευασίας πρέπει να ελέγχεται ξεχωριστά σε περιορισμένους χώρους. Πρέπει είτε να ως προς την ορθή εκτέλεση της και τα αποτελέσματα επιστρέφονται στους προμηθευτές είτε, ανάλογα με την να καταγράφονται. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται περίπτωση, να επανακατεργάζονται ή καταστρέφονται. στην εκτύπωση με το χέρι που πρέπει να επανελέγχεται Κάθε τέτοια ενέργεια πρέπει να εγκρίνεται και κατα− σε τακτικά διαστήματα. γράφεται από εξουσιοδοτημένο προσωπικό. ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) 10673 5.67 Η ανακατεργασία απορριφθέντων προϊόντων πρέ− για προσθήκη χύμα σε μετέπειτα παρτίδα μόνον αφού πει να γίνεται μόνο κατ’ εξαίρεση. Επιτρέπεται μόνο αν γίνει επισταμένη εκτίμηση από το Τμήμα Ποιοτικού η ποιότητα του τελικού προϊόντος δεν επηρεάζεται από Ελέγχου σύμφωνα με μια γραπτή διαδικασία. Η φύση την ανακατεργασία αυτή, αν πληρούνται οι προδιαγρα− του προϊόντος, τυχόν ειδικές συνθήκες εναποθήκευ− φές και αν γίνεται με βάση καθορισμένη και εγκεκριμένη σης που απαιτούνται η κατάσταση του και το ιστορικό διαδικασία μετά από εκτίμηση των σχετικών κινδύνων. του καθώς και ο χρόνος που παρήλθε από τη διανομή Για την ανακατεργασία πρέπει να τηρούνται δελτία. του αποτελούν παράγοντες που πρέπει να ληφθούν 5.68 Η προσθήκη του συνόλου ή μέρους προηγουμέ− υπόψη στην εκτίμηση αυτή. Αν για την ποιότητα του νων παρτίδων, που είναι σύμφωνες με την απαιτούμενη προϊόντος εγείρεται κάποια αμφιβολία, το προϊόν δεν ποιότητα, σε παρτίδα του ίδιου προϊόντος σ’ ένα ορι− πρέπει, να κριθεί κατάλληλο για επαναδιανομή ή επα− σμένο στάδιο της παρασκευής πρέπει προηγουμένως ναχρησιμοποίηση, αν και μπορεί να είναι δυνατή βασική να εγκρίνεται. Η ανάκτηση αυτή πρέπει να εκτελείται χημική ανακατεργασία για να ανακτηθεί το δραστικό σύμφωνα με μία καθορισμένη διαδικασία μετά από εκτί− συστατικό. Κάθε πραγματοποιούμενη ενέργεια πρέπει μηση των σχετικών κινδύνων, συμπεριλαμβανομένης και να καταγράφεται καταλλήλως. οποιασδήποτε δυνατής επίδρασης στο χρόνο ζωής. Η Έλλειψη του προϊόντος που οφείλεται σε περιορι− ανάκτηση αυτή πρέπει να καταγράφεται. σμούς παρασκευής 5.69 Η ανάγκη για πρόσθετο έλεγχο σε τελικό προϊόν 5.71 Ο παρασκευαστής οφείλει να ενημερώνει τον που έχει ανακατεργασθεί ή έχει προστεθεί ένα ανακτη− κάτοχο της άδειας κυκλοφορίας (ΚΑΚ) για τυχόν περι− θέν προϊόν, εκτιμάται από το Τμήμα Ελέγχου ποιότητας. ορισμούς στις παραγωγικές διαδικασίες που μπορεί να 5.70 Προϊόντα που επιστρέφονται από την αγορά και οδηγήσoυν σε μη κανονικό περιορισμό του εφοδιασμού. που έχουν διαφύγει τον έλεγχο του παρασκευαστή Αυτό πρέπει να γίνει έγκαιρα για να διευκολύνει την πρέπει να καταστρέφονται εκτός και αν η ποιότητά αναφορά του περιορισμού του εφοδιασμού από τον τους αναμφίβολα είναι ικανοποιητική. Μπορεί να κρι− ΚΑΚ, στις σχετικές αρμόδιες αρχές, σύμφωνα με τις θούν κατάλληλα για επαναπώληση, επανεπισήμανση ή νομικές υποχρεώσεις του.iv iv Άρθρα 23α και 81 της Οδηγίας 2001/83/ΕΚ. 10674 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) Μέρος 1 επίσημα και έγκαιρα για τις διερευνήσεις, οποιεσδήποτε Κεφάλαιο 8: Π ΑΡΑΠΟΝΑ, ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ενέργειες ελαχιστοποίησης του κινδύνου και διαδικα− ΚΑΙ ΑΝΑΚΛΗΣΕΙΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ σίες ανάκλησης. 8.2 Πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμο ικανοποιητικό εκ− Αρχή παιδευμένο προσωπικό και πόροι για το χειρισμό, αξι− Προκειμένου να προστατευθεί η δημόσια υγεία και η ολόγηση, διερεύνηση και αναθεώρηση των παραπόνων υγεία των ζώων, θα πρέπει να υφίσταται ένα σύστημα και ελαττωμάτων ποιότητας και την εφαρμογή οποιον− και οι κατάλληλες διαδικασίες για την καταγραφή, αξι− δήποτε ενεργειών ελαχιστοποίησης κινδύνου. Πρέπει να ολόγηση, διερεύνηση και ανασκόπηση των παραπόνων υπάρχει διαθέσιμο επαρκές εκπαιδευμένο προσωπικό περιλαμβανομένων των δυνητικών ελαττωμάτων ποιό− και πόροι για τη διαχείριση των αλληλεπιδράσεων με τητας και εάν είναι απαραίτητο, η αποτελεσματική και της Αρμόδιες Αρχές. άμεση ανάκληση φαρμακευτικών προϊόντων ανθρώπινης 8.3 Πρέπει να εξετάζεται η χρήση δια−επιστημονικών ή κτηνιατρικής χρήσης και υπό έρευνα φαρμακευτικών ομάδων στις οποίες θα περιλαμβάνεται και προσωπικό προϊόντων από το δίκτυο διακίνησης. Οι αρχές τις Διαχείρισης Ποιότητας. Αρχές Διαχείρισης κινδύνου πρέπει να εφαρμόζονται 8.4 Σε περιπτώσεις που η διαχείριση των παραπόνων για τη διερεύνηση και αξιολόγηση των ελαττωμάτων και των ελαττωμάτων ποιότητας πραγματοποιούνται ποιότητας και στις διαδικασίες λήψεις αποφάσεων σε από έναν οργανισμό σε κεντρικό επίπεδο, οι σχετικοί σχέση με τις ανακλήσεις προϊόντων, διορθωτικές και ρόλοι και οι υπευθυνότητες πρέπει να τεκμηριώνονται. προληπτικές ενέργειες καθώς και άλλες δραστηριότη− Η κεντρική διαχείριση όμως δεν πρέπει να οδηγήσει τες ελαχιστοποίησης του κινδύνου. Κατευθύνσεις σε σε καθυστερήσεις στη διερεύνηση και διαχείριση του σχέση με αυτές τις αρχές παρέχονται στο Κεφάλαιο 1. περιστατικού. Όλες οι εμπλεκόμενες Αρμόδιες Αρχές πρέπει να ενημερώνονται εγκαίρως στην περίπτωση επιβεβαιω− Διαδικασίες για το χειρισμό και διερεύνηση των πα− μένου ελαττώματος ποιότητας (ελαττωματική παραγω− ραπόνων περιλαμβανόμενων και πιθανών ελαττωμάτων γή, αλλοίωση προϊόντος, εντοπισμός πλαστότητας, μη ποιότητας συμμόρφωση με την άδεια κυκλοφορίας ή με τις προ− 8.5 Πρέπει να υπάρχουν γραπτές διαδικασίες που πε− διαγραφές του Φακέλου του προϊόντος ή άλλο σοβα− ριγράφουν όλες τις ενέργειες που λαμβάνονται με τη ρό πρόβλημα ποιότητας) φαρμακευτικού ή υπό έρευνα λήψη ενός παραπόνου. Όλα τα παράπονα πρέπει να τεκ− φαρμακευτικού προϊόντος το οποίο μπορεί να οδηγήσει μηριώνονται και να αξιολογούνται για να τεκμηριώνεται στην ανάκληση προϊόντος ή σε ένα μη φυσιολογικό αν αντιπροσωπεύουν δυνητικό ελάττωμα ποιότητας η περιορισμό στη διάθεση του προϊόντος. Σε περιπτώ− κάποιο άλλο θέμα. σεις που βρεθεί προϊόν στην αγορά το οποίο είναι μη 8.6 Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει δοθεί για να καθοριστεί σύμφωνο με την άδεια κυκλοφορίας, δεν υπάρχει απαί− ένα παράπονο ή ύποπτο ελάττωμα ποιότητας που σχε− τηση κοινοποίησης των αντίστοιχων Αρμοδίων Αρχών τίζεται με παραποίηση. υπό την προϋπόθεση ότι ο βαθμός μη συμμόρφωσης 8.7 Δεδομένου ότι δεν αντιπροσωπεύουν όλα τα ικανοποιεί τους περιορισμούς του Παραρτήματος 16 λαμβανόμενα παράπονα από μια εταιρεία πραγματικά σχετικά με το χειρισμό μη προβλεπόμενων αποκλίσεων. ελαττώματα ποιότητας, παράπονα τα οποία δεν αντι− Στην περίπτωση εξωτερικών δραστηριοτήτων, ένα στοιχούν σε δυνητικά ελαττώματα ποιότητας πρέπει να συμφωνητικό θα πρέπει να περιγράφει το ρόλο και τις τεκμηριώνονται κατάλληλα και να επικοινωνούνται στη υπευθυνότητες του παραγωγού, του Κατόχου Αδείας σχετική ομάδα ή άτομο υπεύθυνα για τη διερεύνηση και Κυκλοφορίας (ΚΑΚ) και/ή χορηγού και οποιοδήποτε διαχείριση των παραπόνων αυτής της μορφής, όπως άλλου τρίτου μέρους σχετικά με την αξιολόγηση, τη είναι οι ύποπτες ανεπιθύμητες αντιδράσεις. διαδικασία αποφάσεων και τη διασπορά της πληροφό− 8.8 Πρέπει να υφίστανται διαδικασίες που διευκολύ− ρησης και την εφαρμογή ενεργειών ελαχιστοποίησης νουν αίτημα διερεύνησης της ποιότητας μια παρτίδας κινδύνων του ελαττωματικού προϊόντος. Κατευθύνσεις φαρμακευτικού προϊόντος προκειμένου να υποστηρίξει σχετικά με τα συμφωνητικά παρέχονται στο Κεφάλαιο διερεύνηση ύποπτης ανεπιθύμητης αντίδρασης. 7. Τέτοια συμφωνητικά πρέπει να καθορίζουν τον τρόπο 8.9 Όταν ξεκινά μια διερεύνηση ελαττώματος ποιότη− επικοινωνίας με τους υπεύθυνους κάθε πλευράς για τη τας, πρέπει να υφίστανται διαδικασίες που αντιμετωπί− διαχείριση του ελαττώματος ποιότητας και των θεμά− ζουν τουλάχιστον τα κάτωθι: των ανάκλησης. i. Περιγραφή του αναφερόμενου ελαττώματος ποι− Προσωπικό και Οργάνωση ότητας. 8.1 Κατάλληλα εκπαιδευμένο και έμπειρο προσωπικό ii. Ο προσδιορισμός της έκτασης του ελαττώματος πρέπει να είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση του παρα− ποιότητας. Ο έλεγχος ή οι δοκιμασίες των δειγμάτων πόνου και τη διερεύνηση των ελαττωμάτων ποιότητας αναφοράς και/ή διατήρησης πρέπει να αποτελούν μέρος και για την απόφαση λήψης μέτρων για τη διαχείριση αυτής, και σε ορισμένες περιπτώσεις, πρέπει να πραγ− του (ων) δυνητικού (ών) κινδύνου (ων) που προκύπτουν ματοποιείται ανασκόπηση των πιστοποιητικών παρα− από αυτά τα ζητήματα, περιλαμβανομένων και των ανα− γωγής παρτίδας, των πιστοποιητικών απελευθέρωσης κλήσεων. Αυτά τα άτομα πρέπει να είναι ανεξάρτητα παρτίδας και των πιστοποιητικών διανομής παρτίδας από τα τμήματα πωλήσεων και προώθησης (μάρκετινγκ), (ιδιαίτερα για θερμο−ευαίσθητα προϊόντα). εκτός και αν δικαιολογείται. Εάν σε αυτά τα άτομα δεν iii. Η ανάγκη να ζητηθεί το δείγμα ή η επιστροφή του περιλαμβάνεται το Ειδικευμένο Πρόσωπο που εμπλέκε− ελαττωματικού προϊόντος από αυτόν που έχει υποβάλ− ται στην πιστοποίηση για την απελευθέρωση της (ων) λει το παράπονο και όταν παρέχεται δείγμα, η ανάγκη σχετικής (ών) παρτίδας (ων), θα πρέπει να ενημερώνεται για την πραγματοποίηση κατάλληλης αξιολόγησης.